Ձեռքի գնդակ՝ «Ոդիսականից» մինչև «հազենա». «Փաստ»
ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ![Ձեռքի գնդակ՝ «Ոդիսականից» մինչև «հազենա». «Փաստ»](/timthumb.php?src=disc/13-07-23/0131c10e34eca06dc809665f41b0c35f.jpg&w=780)
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Հանդբոլը (անգլերենից թարգմանաբար` «ձեռքի գնդակ») ամբողջ աշխարհով տարածված թիմային խաղ է։ Այն խաղալու համար անհրաժեշտ է պարզապես դաշտ, դարպասներ և գնդակ: Թիմերը պետք է իրենց ձեռքերով հնարավորինս շատ գնդակներ նետեն հակառակորդի դարպասը: Հանդբոլի նման խաղերը հայտնի են եղել հնագույն ժամանակներից։ Նման խաղ նկարագրված է Հոմերոսի «Ոդիսականում», նաև հին հռոմեացի բժիշկ Գալենի կողմից: Սակայն ենթադրվում է, որ ժամանակակից հանդբոլը հայտնագործվել է դանիացի ֆուտբոլիստների կողմից 19-րդ դարի վերջում: Բանն այն է, որ այդ ժամանակներում դահլիճներում դեռ ֆուտբոլ չէին խաղում, իսկ ֆուտբոլիստների մարզավիճակը պահպանելու համար անհրաժեշտ էր մարզվել նաև ձմռանը։ Արդյունքում հորինվել է մի խաղ, որտեղ գնդակը մի խաղացողից մյուսին էր փոխանցվում ձեռքերի, այլ ոչ թե ոտքերի օգնությամբ, ինչպես ֆուտբոլում է։
Այդ մարզումներում խաղացող թիմերից յուրաքանչյուրը բաղկացած է եղել վեց խաղացողից և մեկ դարպասապահից։ 1898 թվականին Հոլգեր Նիլսենը՝ Դանիայի մարզադահլիճներից մեկի մարզիչը, աղջիկների ֆիզիկական դաստիարակության դասի ժամանակ սկսել է նրանց զբաղեցնել ձեռքի գնդակի նոր խաղով։ Այդ ամսաթիվն էլ պաշտոնապես համարվում է թիմային նոր խաղի՝ հանդբոլի ծննդյան օրը: Որոշ պատմաբաններ պնդում են, որ հանդբոլը հայտնվել է մի փոքր ավելի վաղ՝ 1890-ականներին, և որ «հազենա» (թարգմանաբար՝ «նետում») խաղն է եղել դրա հիմքը, որը շատ տարածված է եղել Չեխիայում: Այդ խաղում միասնական կանոններ չեն եղել, խաղի իմաստը եղել է խաղային գործիքը երկու թիմերի միջև միմյանց նետելը՝ առանց միմյանց դիպչելու: Հետագայում՝ 1917 թվականին, գերմանացի Մաքս Հեյզերը, հիմնվելով «ձեռքի գնդակ» խաղի 2 տարբերակի վրա (դանիական և չեխական), ստեղծել է կանանց թիմերի համար բոլորովին նոր խաղ, որը կոչվել է «հանդբոլ»՝ ձեռքի գնդակ:
Շուտով Բեռլինում կայացել է հանդբոլի գերմանական թիմերի առաջին առաջնությունն ու գավաթի խաղարկությունը։ 1923 թվականին հրապարակվել է խաղի նոր կանոնակարգը։ Նվազեցվել են դաշտի չափերը, մտցվել են կանոններ, որոնց համաձայն, մեկ խաղացողը չի կարող գնդակը պահել 3 վայրկյանից ավելի և կատարել 3 քայլ՝ առանց դրիբլինգի։ 20-ականների երկրորդ կեսին հանդբոլը համաշխարհային ճանաչում է ստացել։ Դա հսկայական խթան է հանդիսացել նրա զարգացման համար: Սկսել են հայտնվել առաջին ակումբները։ 1936 թվականին ձեռքի գնդակ մարզաձևը առաջին անգամ ընդգրկվել է Բեռլինի օլիմպիական խաղերի ծրագրում։ Հաղթանակը տարել է Գերմանիայի հավաքականը։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո՝ 1946 թվականին, հիմնադրվել է Հանդբոլի միջազգային ֆեդերացիան։
Նրա որոշմամբ էլ սկսել են անցկացվել 11 խաղացողից բաղկացած աշխարհի առաջնությունները տղամարդկանց և կանանց հավաքականների միջև։ Այդ ձևաչափով 1966 թվականին անցկացվել է աշխարհի 7 առաջնություններից վերջինը։ Այնուհետև 7 խաղացողից բաղկացած թիմերն են սկսել հանդբոլ խաղալ։ Կանանց թիմերի միջև օլիմպիական մրցանակները առաջին անգամ խաղացվել են 1976 թվականին Մոնրեալի Օլիմպիական խաղերի ժամանակ։
ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
![](/timthumb.php?src=disc/17-06-24/c773d8f104f71a074582bb44369f761d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-06-24/809c950590e5ea68b8a9f9ec6ac125cc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/0d6c00c5e77ff6cd985f6da5d8ba07f3.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/313ce5451ca03e7ece1339505017d31c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/a562a4e474bcf8ea37d096c06b097cac.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/47af2f6824acfc09e40086c723d1a3bd.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/a54d24048e2d653011bb1f1d36988a2e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/025394ca6a22b23e8fd177373c3a8ba2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/25172ed68566f0a42804100400b8ed57.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/9241543705f722d59bfbb516939a3ac0.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/64b493085eeaba1535bc6f26d1571a9f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/4470ad4fdf82f572611f7832876250fb.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/7c2efb961bab6bb2f0449fef6c987aaa.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/ff9036999b71fd5af0682977d4f10a64.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/c735a7620bcb7d772deb6c61c2f916d7.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/27fe352d4dac565222040b71ab5577b8.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/68ee5089ecab215f1f7e500c53baada1.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/cb3bfc6aef6e44603456ed6f84e7bff1.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/953dfb6b64efbb37d9bdb3e1f7c97a40.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/5f3a9d7be1c76db5b40df2ccda71ed7f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/e824be66832041465e6d19e4506a5b03.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/a937eed0eae35c5eeebf2c7848e18c7a.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/410e04c847a8646572dc2589d9951f89.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/9f3d86b55744206f154c660dcbf32912.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/3a237fbc4a559b3089f6f6f047cc0cf4.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/a37280be544bfda0cece069da8bdcf00.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/f0df913263cce650e26bb66bf3173955.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/7dadcadaad86334c2baa4927b9220e9e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/ec1cc704f129c5deee3537adc2d4078d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/4775b90fadb61dc681c0a97a9426534c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/0057190cc59fbef38ba57d8d9dc5be9a.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/6715d158a46e9aaa89695232f0aca50f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/6a6de77191987de97d0d93629e747c03.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/28c6a3765d8a5b871ff4cad418284410.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/84d43714a23bd1c408af9ccf1c5c29a9.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/0c6b995ed547950ae9ef527a1b92f783.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/f677d451eeb5485a092155b798605cc4.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/d630292ab33aa6a3cd2badef9b92135e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/93003f1827db9d29d4df8a6d6c73ff64.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/3d66b844c4ffe9e94750ce7557eb9236.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/4ce6a2a4bc047f4af38902ac4a1ee02e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/49c9f0ebf9f9b77fe0e30822ba4fd473.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/685a738f55e9b98b063ff204761b25f1.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/6047239f3f72b3af4587167c09b590f6.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/2d7c544a6fdffcf91d82a824ddd581a6.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/98eaa5d8111fbba80ad3105dd356da50.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/31829240db40733d0b66965bd0e49e94.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/a7e76eca1e93303d6180ab14a3227a2b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/1b6908e803288ab8c2cb9a71fdb2a831.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-06-24/cf162dd909c81653fd16e8557970c8c1.jpg&w=60&h=60)
![](banners/acba.gif)
![](banners/venus.jpg?v3sd2s)