Երևան, 23.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Մեծ շեփոր. ասորակա՞ն, չինակա՞ն, թե՞ եվրոպական գործիք . «Փաստ»

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Տրոմբոնը փողային երաժշտական գործիք է: Եվրոպայում այն հայտնի է եղել սկսած 15րդ դարից: Չնայած ավելի հնում էլ մարդիկ ստեղծել են մետաղյա խողովակներով երաժշտական գործիքներ, որոնք ունեցել են կոր և ուղիղ հատվածներ: Հենց դրանք էլ համարվում են տրոմբոնի հեռավոր նախնիները: Օրինակ՝ ասորական եղջյուրը, կամ բրոնզե մեծ և փոքր խողովակներից պատրաստված գործիքները, որոնք օգտագործվել են Հին Չինաստանի դատարաններում և ռազմական արշավների ժամանակ: Հին եվրոպական մշակույթում ևս կան այդ երաժշտական գործիքի նախատիպերը: Հին Հունաստանում դա սալպինքսն է՝ մետաղից պատրաստված ուղիղ խողովակը, Հռոմում ՝ tuba directa-ն, ցածր ձայնով սրբազան շեփորը:

Պոմպեյի պեղումների ժամանակ (ըստ պատմական տեղեկությունների, մ.թ.ա. 79 թվականին այդ հին հունական քաղաքը թաղվել է Վեզուվի հրաբխի մոխրի տակ) հայտնաբերվել են տրոմբոնի նմանությամբ մի քանի բրոնզե գործիքներ, ամենայն հավանականությամբ, դրանք «մեծ» փողաբերանով, երբեմն ոսկյա և թանկարժեք քարերով զարդարված շեփորներ են եղել: Իտալերենից թարգմանաբար «տրոմբոն» նշանակում է «մեծ շեփոր»: Կուլինյան շեփորը (sakbut) տրոմբոնի անմիջական նախնին է: Այդ գործիքում խողովակը հետ ու առաջ տեղափոխելով՝ նվագողը կարող էր փոխել գործիքի մեջ առկա օդի ծավալը, ինչը հնարավորություն էր տալիս հանել ձայներ, որոնք կոչվում են քրոմատիկ ձայնաշարքեր:

Տեմբրով հնչյունը նման էր մարդկային ձայնի տեմբրին, ուստի այդ երաժշտական գործիքները լայնորեն օգտագործվել են եկեղեցական երգչախմբերում ձայնը ուժեղացնելու և ցածր ձայները կրկնօրինակելու համար: Սակբուտը (ըստ էության, տրոմբոնը) մի քիչ ավելի փոքր է եղել ժամանակակից տրոմբոնից և ունեցել է տարբեր ռեգիստրային հնչյուններ (բաս, տենոր, սոպրանո, ալտ): Հենց այդ գործիքի վերջնական տեսքի բերելն ու բարելավելն է խթան հանդիսացել մեզ հայտնի ժամանակակից տրոմբոնի առաջացման համար: Նվագախմբերում լինում է հիմնականում երեք տեսակի տրոմբոն՝ ալտ, տենոր, բաս: Դրանց միաժամանակ հնչողության արդյունքում ստացվում է մութ և մռայլ տեմբր, դա առաջացնում է մի տեսակ կապ գերբնական, հզոր ուժի հետ, և ընդունված է այն օգտագործել օպերային ներկայացման խորհրդանշական դրվագներում:

Տրոմբոնը սիրված է եղել Մոցարտի, Բեթհովենի, Գլ յուկի, Վագների, Չայկովսկու, Բեռլիոզի կողմից: Ժամանակի ընթացքում այն լայն տարածում է ստացել բազմաթիվ շրջիկ երաժիշտների և նվագախմբերի շնորհիվ, որոնք շրջագայել են Եվրոպայում և Ամերիկայում: Ռոմանտիզմի դարաշրջանում շատ կոմպոզիտորներ են ուշադրություն դարձրել տրոմբոնի ակնառու հնարավորությունների վրա: Գործիքի մասին ասվել է, որ այն օժտված է հզոր, արտահայտիչ, վսեմ ձայնով, այն սկսել են ավելի հաճախ օգտագործել երաժշտական մեծ համերգներում: 19-րդ դարի առաջին կեսին մեծ տարածում են գտել տրոմբոնային մենահամերգները: Ստեղծվել են տրոմբոնի համար գրված մեծ թվով ստեղծագործություններ: Մեր օրերում էլ տրոմբոնի նկատմամբ հետաքրքրության պակաս չկա, բացի այդ, ներկայում կրկին հետաքրքրություն է առաջացել հնագույն սակբուտի (հին տրոմբոնի) նկատմամբ:

ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (23 ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ). Արտոնագրվել է էլեկտրական սափրիչը, շրջանառության մեջ են դրվել առաջին փոստարկղերը. «Փաստ»Դաղստանում մեկնարկել է Ռուսաստանում ամենամեծ արևային էլեկտրակայանի շինարարությունը. կներդրվի 7 միլիարդ ռուբլիԵրկրաշարժ է գրանցվել. էպիկենտրոնը՝ Գորիս քաղաքից 42 կմ հյուսիս-արևելք Ադրբեջանը Հայաստանի դեմ երրորդ հայցն է ներկայացրել ՄՔԴ. «Փաստ»Ես կայունություն եմ սիրում և այդ զգացողությունն ապրեցի` ինտեգրվելով ԶՊՄԿ կոլեկտիվին. ԶՊՄԿ ընկերության քիմիական լաբորատորիայի աշխատակիցՀայաստանը պետք է դադարեցնի միակողմանի զիջումների քաղաքականությունը․ ՀայաՔվեՊալատական հեղաշրջումից պաշտպանվելու և քաղաքացիներին խաբելու հերթական պոպուլիստական փորձ. «Փաստ»Ո՞րն է մեր գերիների ազատ արձակման գինը. Մենուա Սողոմոնյան«Կորյունի տնկած այգին է ինձ ապրեցնում, ամեն ինչ անում եմ, որ նրա չարչարանքը չկորչի». եֆրեյտոր Կորյուն Սառիկյանն անմահացել է հոկտեմբերի 14-ին Հորադիզում. «Փաստ»Արևմուտքի ամոթն ու Բաքվի համաժողովի նրբերանգները. «Փաստ»Յունիբանկը Հայաստանում առաջինը թողարկել է ստորադաս պարտատոմսեր Գլոբալ իրողությունների և տարածաշրջանային գործընթացների միահյուսումը. «Փաստ»Տեղի ունեցավ Հայաստանի եվրոպական ինտեգրման վերաբերյալ չորրորդ մարզային քննարկումը Տնտեսական հետընթացի ու պետական պարտքի աճի... «հեղափոխությունը». «Փաստ»ՀՀԿ խորհրդի անդամ Հայկ Դերզյանի ելույթը Վենեսուելայում անցկացվող երիտասարդական միջազգային համաժողովի ընթացքում«Արվում են քայլեր, տեղի են ունենում գործընթացներ, որտեղ դժվար է գտնել Հայաստանի ազգային և պետական շահը». «Փաստ»Արարատի մարզում գործող 36 ամբուլատորիաները կմիավորվեն՝ դառնալով 12-ը. «Փաստ»Պիրենեյան թերակղզում հայտնաբերվել է նեանդերթալյան խեժի 65000-ամյա գործարան Ո՞վ կդառնա պատգամավոր. «Փաստ»Սեփական սխալներն ուրիշների վրա բարդելու հերթական «շուստրիություն». «Փաստ»Ընթացք կտա՞ «թղթապանակներին», թե՞ կբավարարվի պաշտոնազրկումով. «Փաստ»Խոշոր հարկատուների ցանկում նաև բեռնափոխադրողներ կան. «Փաստ»Գործարարների նկատմամբ քրեական հետապնդումները շարունակվում են. «Փաստ»Երևանը պատրաստ է հրաժարվել Բաքվի դեմ հայցերից, եթե կնքվի խաղաղության պայմանագիրը. Փաշինյան Սա տգիտությունից բացի նաև ստորություն է. Լեւոն Քոչարյանը՝ Փաշինյանի աղմկահարուց հայտարարության մասին Ես իմ բաժին աշխատանքը 100%-ով և մի բան էլ ավելի կանեմ, որ Խաղաղության պայմանագիրը կնքվի. Փաշինյան Բա որ մենք ասում ենք՝ «Արևմտյան Հայաստան», չե՞նք մտածում, որ դա էլ ինչ-որ մարդկանց գրգռում է. Փաշինյան Եթե մենք չենք կարողանում պայմանավորվել մեր միջավայրի հետ, ուրեմն մեզ պետք է սուպեր հովանավոր Ադրբեջանցին ասել է բառացի նույն միտքը, ինչ քիչ առաջ Փաշինյանը ասաց հարցազրույցում․ Հայկ ՄամիջանյանՄիանձնյա որոշում էր, SMS-ով, գրավոր տեքստով եմ հայտնել պաշտոններից ազատվելու խնդրանքի մասին. Փաշինյան Ներկայացվել է ՀՀ ժողովրդագրական իրավիճակի բարելավման 2024-2040 թթ․ ռազմավարությունը Էլեկտրոնային դեղատոմսեր էլ չկան․ դեղատներում հակաբիոտիկների ազատ վաճառք է Ինչի՞ մասին են նոր նշանակումները Օպերատիվ իրավիճակը՝ հանրապետությունում Շատերը հարկադրված լքելու են Հայաստանը, սա բարոյական պատասխանատվության հարց է. Լիլիթ Գալստյանը՝ ԼՂ-ից տեղահանվածների աջակցությունը նվազեցնելու որոշման մասին Վարչապետի աշխատակազմի ղեկավարն ՀԾԿՀ աշխատակազմին է ներկայացրել նորընտիր նախագահին Հայտնի է՝ նախկին ակումբը որքան կվճարի Մբապեին 3 ոսկե, 3 արծաթե և 8 բրոնզե մեդալ՝ զինվորականների ըմբշամարտի աշխարհի 37-րդ առաջնությունից Փաշինյանը հող է նախապատրաստում իշխանությունը Աննա Հակոբյանին փոխանցելու համար, եթե դրսից ճնշումներ լինեն․ Հայկ Նահապետյան (տեսանյութ) Գեներալ Կարակաևը Պուտինի հետ խորհրդակցությունում. ռուսական «Орешник»-ն ի վիճակի է թիրախներ խոցել ամբողջ Եվրոպայում Ավտովթար՝ Երևան-Սևան մայրուղում․ բազմաթիվ մեքենաներ մնացել են խցանման մեջԱրամ Ա․Վեհափառ Հայրապետի հրավերով հոգեւոր դասի եւ քաղաքական կուսակցությունների մասնակցությամբբ նիստ է տեղի ունեցել Ես այդ խնդիրը լուծելու եմ կացնային ձևով. Փաշինյան Փողը մեծ չէ, բայց շատ խնդիրներ կարող է լուծել․ ԿԳՄՍՆ-ն չի տվել Ագրարայինի ուսանողների կրթաթոշակըՀայաստանը կարող է ավելի մեծ բաժին ունենալ կիսահաղորդիչների ոլորտում․ Siemens EDA-ի տնօրեն Ի՞նչ պահանջներ են ներկայացնում միմյանց նկատմամբ Լիբանանն ու Իսրայելը Փոխվարչապետը քննարկել է ԱԶԲ-ի հետ համատեղ Հայաստանում իրականացվող ծրագրերը Մինչև հունվարի 15-ը կարգելվի պիրոտեխնիկայի վաճառքը․ ՌԴ Կարեն Սարուխանյանը հրապարակել է իր նարկոթեստի արդյունքները Տանջանքով անասունը պահում ենք, ջրի գնով վաճառում. գյուղացիները՝ սպանդանոցային մորթի մասին