Ներկա և նախկին մոտեցումները դարձյալ հակադրվում են
ПОЛИТИКАՏարածաշրջանում ակտիվ գործընթացներ են տեղի ունենում, որոնք նոր նախադրյալներ են ստեղծում միջազգային հակամարտությունների սրացման համար։ Եվ այստեղ խոսքը վերաբերում է նաև Արցախյան հակամարտությանը, հատկապես, որ 2016 թվականի ապրիլ յան պատերազմը և այս տարվա հուլիսին տեղի ունեցած մարտական գործողությունները ցույց տվեցին, որ ցանկացած պահի իրավիճակը կարող է ընթանալ դեպի էսկալացիա։
Ռազմական բախման հնարավորությունը մեծանում է նաև այն պատճառով, որ Թուրքիան ամեն կերպ փորձում է մեծացնել իր ներկայությունը Հարավային Կովկասում՝ մասնավորապես Արցախյան հակամարտության գոտում և Բաքվին միակողմանի աջակցություն հայտնելով՝ մղել նոր ռազմական արկածախնդրությունների։ Եվ պատահական չէ, որ Թուրքիայի պաշտպանության նախարար Հուլուսի Աքարը վերջերս հայտարարեց, թե Թուրքիան հայ-ադրբեջանական հակամարտության կողմ է հանդիսանում։ Թուրքական կողմը սրանով ձգտում է նաև հիմքեր ստեղծել, որպեսզի Ադրբեջանում կարողանա ռազմական մշտական ներկայություն հաստատել։
Փաստացի բանակցային գործընթացի փակուղային իրավիճակը, Թուրքիայի ակտիվացումը և ադրբեջանական ռազմաքաղաքական ղեկավարության կողմից պատերազմական հռետորաբանության սաստկացումը փաստում են առաջիկայում ռազմական բախումների հավանականության մեծացման մասին։ Իսկ սա նշանակում է, որ Հայաստանը ցանկացած պահի պետք է պատրաստ լինի հետ մղելու հակառակորդի սադրանքները՝ անկախ նրանից, թե ինչ մասշտաբների կարող են լինել այդ սադրանքները՝ սահմանային բախումներ, թե լայնամասշտաբ մարտական գործողություններ։
Սրա համար Հայաստանը նախ մեծ ռեսուրսներ պետք է ներգրավի, որպեսզի կարողանա ցանկացած պահի պատրաստ լինել իրադարձությունների զարգացման ցանկացած սցենարի։ Սակայն մեր երկիրը սահմանափակ ռեսուրսներ ունի՝ հատկապես դեմոգրաֆիական և տնտեսական առումով, ուստի պետք է ճկուն լուծումներ առաջ քաշվեն, որոնք թույլ կտան ապահովել Հայաստանի և Արցախի անվտանգային միջավայրը։ Այդպիսի լուծումներից մեկն էլ կարող է լինել աշխարհազոր ստեղծելու որոշումը, որը ներկայացվել է հանրային քննարկման։
Ընդհանուր առմամբ, անվտանգության ոլորտի մասնագետները կարծում են, որ զինված ուժերի պահեստազորային հնարավորությունների արդյունավետ կիրառումը, կազմակերպված պահեստազորային համակարգի ձևավորումը և այս ոլորտում թիրախավորված պետական քաղաքականության իրականացումը ռազմական անվտանգության ապահովման հրամայականներից մեկն է: Սակայն պետք է ուշադրություն դարձնել, որ Հայաստանի անվտանգության ապահովման հրամայականից բխող այսպիսի լուծումները նոր չեն։
Հիշում ենք, որ մի քանի տարի առաջ ներկայացվեց «Ազգ-բանակ» հայեցակարգը, որի հիմնական ուղղություններից պետք է լինեին զինվորական մասնագիտության արժևորումը, մարտական պատրաստության և պատրաստակամության աստիճանի բարձրացումը, այդ թվում՝ սպառազինման և առաջնագծի կահավորման հարցերով, ռազմարդյունաբերական համալիրի զարգացումը, ռազմաքաղաքական դիվանագիտության ուժեղացումը և այլն։ Իսկ հայեցակարգի հիմքում ընկած էր ցանկացած պահի անհրաժեշտ մոբիլիզացիա իրականացնելու անհրաժեշտությունը։
Սակայն զարմանալին այն է, որ այսօրվա գործող իշխանության հիմնական դերակատարներն այն ժամանակ դեմ էին հանդես գալիս «Ազգ-բանակ» հայեցակարգին՝ նշելով, թե Հայաստանն ավելի է միլիտարիզացվում, տնտեսական խնդիրները դրանով երկրորդական պլան են մղվում, կարիք չկա քաղաքացիներին կրկին հայրենասիրություն սովորեցնել և այլն։ Փաստորեն, ինչպես բազմաթիվ հարցերում, այս հարցում ևս իշխանությունների ներկա և նախկին մոտեցումները հակադրվում են միմյանց, բայց ժամանակը ցույց է տալիս, որ գործող իշխանավորները, ի վերջո, համոզվում են, որ իրենց նախկին մոտեցումներն ուղղակի չեն բխել ռեալ անվտանգային իրողություններից, այլ հարց է, որ դրանք օգտագործվել են քաղաքական նպատակներին հասնելու համար։
Դրանով է պայմանավորված, որ իշխանություններն այսօր արդեն շարժվում են այնպիսի քայլեր ձեռնարկելու ճանապարհով, որոնք, ըստ էության, բխում են հենց «Ազգբանակի» տրամաբանությունից՝ չնայած նրանք այդ նախաձեռնությունները ներկայացնում են այնպիսի փաթեթավորմամբ, կարծես թե իրենք նոր «գյուտ» են արել անվտանգության ոլորտում։