Ինչպես միշտ, այս իշխանությունները գործում են բացառապես կացնային մեթոդներով. «Փաստ»
ПОЛИТИКА«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Կորոնավիրուսի համավարակն արդեն տարիուկես է, ինչ պատուհասել է մարդկությանը։ Եվ վիրուսի նոր ի հայտ եկած շտամները շարունակում են արագ տարածվել։ Մասնագետների ասելով՝ հատկապես վտանգավոր է հնդկական «Դելտա» շտամը, որն ավելի հաճախ է հանգեցնում մահվան և ավելի վարակիչ է։ Ընդ որում, «Դելտան» էլ իր հերթին շարունակում է մուտացիայի ենթարկվել։
2021 թ. հունիսին Հնդկաստանում արդեն հայտնաբերվել է «Դելտա պլ յուս» շտամը, որը ավելի վարակիչ է և վտանգավոր։ Եվ այն հիմնականում ախտահարում է երիտասարդներին։ Այսինքն, այս իրավիճակում առկա են բոլոր պայմանները, որպեսզի աշխարհը նորից կանգնի խիստ սահմանափակումների ու պարալիզացման առաջ։ Ուստի նման իրավիճակի զարգացումը թույլ չտալու և համավարակի տարածումը կանխելու նպատակով աշխարհի բազմաթիվ երկրներում մեծ թափով պատվաստումների գործընթաց է սկսվել։
Ընդհանուր առմամբ, մեկ տարի ժամանակ պետք եղավ, որպեսզի կորոնավիրուսի դեմ պատվաստանյութերն արդեն շրջանառության մեջ դրվեն։ Մի շարք երկրներում կամ քաղաքներում էլ պատվաստման գործընթացն արագացնելու նպատակով տարբեր խրախուսական մեթոդներ են կիրառում՝ ընդհուպ մինչև պարգևավճարներ։ Օրինակ՝ Նյու Յորքի քաղաքապետարանը հայտնել է, թե քաղաքի իշխանությունները 100-ական դոլար են առաջարկում կորոնավիրուսի դեմ պատվաստանյութի առաջին դոզան ստանալու համար։ Բայց պատվաստման հետ կապված իրավիճակը յուրահատուկ է Հայաստանում։ Ճիշտ է՝ մեր երկիրն արդեն հասցրել է մի քանի տեսակի պատվաստանյութեր ձեռք բերել, սակայն պատվաստումների քանակը դեռևս ակնկալվածից քիչ է։
Փետրվարին առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանը լրագրողների հետ զրույցում հաստատակամ կերպով նշում էր, թե Հայաստանում կորոնավիրուսի դեմ պատվաստումները պարտադիր բնույթ չեն կրելու, միայն կամավոր են լինելու։ Սակայն հիմա տեղի է ունենում Ավանեսյանի ասածի հակառակը։ Հիմա արդեն որոշվել է՝ աշխատող քաղաքացիներին փաստացի պարտադրել մինչև հոկտեմբերի 1-ը պատվաստվել, կամ էլ, ըստ առողջապահության նախարարի հրամանի, նրանք ստիպված են լինելու երկու շաբաթը մեկ կորոնավիրուսի ՊՇՌ թեստ հանձնել:
Անվիճելի է, որ վարակից պաշտպանվելու լավագույն տարբերակը պատվաստվելն է, մինչ այժմ գիտնականները այլ տարբերակ չեն գտել, սակայն մյուս կողմից էլ՝ բնական է, որ հանրության շրջանում որոշակի անվստահություն կա պատվաստման հետ կապված։ Խնդիրն այն է, որ անգամ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության ղեկավարն է պաշտոնապես հայտարարում, թե շուտով կարող են ի հայտ գալ կորոնավիրուսի այնպիսի շտամներ, որոնց վրա ներկայումս գործող պատվաստանյութերն ուղղակի կարող են չազդել։ Միգուցե զարգացած ու հարուստ երկրներում աշխատավոր մարդիկ ֆինանսապես ի վիճակի լինեն ամեն ամիս թեստ հանձնել, սակայն դա քիչ հավանական է Հայաստանի պես աղքատ երկրի համար։
Հայաստանում այսպիսի որոշում է ընդունվել թերևս նրա համար, որ քաղաքացիները, չկարողանալով ամեն ամիս վճարել ՊՇՌ թեստի համար, ստիպված գնան պատվաստվելու։ Այսինքն, այսպիսի քաղաքականությամբ իշխանությունները մարդկանց ուղղակի պարտադրում են պատվաստվել։ Այլապես խոսք չէր լինի նաև չպատվաստված ու թեստ չհանձնած մարդկանց աշխատանքային պայմանագրերը լուծելու հնարավորության մասին, ինչի իրավունքն իշխանությունները չունեն։ Ակամայից այս դեպքում էլ մեր աչքի առաջ կարող է գալ «պարտադիր, բայց ոչ պարտադրված» կարգախոսը, որը տարիներ առաջ օգտագործվում էր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի ներդրման շուրջ քննարկումների ընթացքում։
Եվ չնայած Նիկոլ Փաշինյանը դեմ էր պարտադիր կուտակայինին ու անխնա քննադատության էր ենթարկում, սակայն, ի վերջո, իր օրոք կայացվեց այդ համակարգը քաղաքացիներին պարտադրելու որոշումը։ Եթե անգամ մի կողմ թողնենք այն հարցը, որ շատ մասնագետներ համավարակին վերաբերող՝ իշխանությունների մոտեցումներում իրավական առումով մի շարք խնդրահարույց կողմեր են տեսնում, ընդհանուր առմամբ, իշխանությունների նման պարտադրանքները միշտ բողոքի և հակազդեցության պատճառ են դառնում։
Դրա փոխարեն, անհրաժեշտ էր ակտիվ աշխատանքներ տանել հանրության հետ, մարդկանց բացատրել ներկա պայմաններում պատվաստման անհրաժեշտությունն ու դրական կողմերը, մտածել խրախուսման մասին (օպերայի տոմսի գաղափարն, անշուշտ, անհեթեթ էր), որպեսզի քաղաքացիներն իրենց իսկ կամքով որոշում ընդունեին պատվաստվելու մասին։ Բայց, ինչպես միշտ, այս իշխանությունները գործում են բացառապես կացնային մեթոդներով:
ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում