«Հիմա «աշխատում» է երկար տարիների ստորացման կոմպենսացման մեխանիզմը». «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Քաղաքագետ Անուշ Սեդրակյանը տարբեր առիթներով խոսելով կոռուպցիոն երևույթների մասին՝ մշտապես պնդել է, որ այն անհատական երևույթ է և անհրաժեշտ է հենց անհատական մակարդակում դրան անդրադառնալ: Հակառակ դեպքում, այդ չերևացող «կենդանու» մասին ընդհանրական ձևակերպումներով խոսելով ու այն ընդամենը սահմանումների տեսքով ներկայացնելով՝ գործին չես օգնի: Ավելին, անհասցե քննադատություններն ու այդօրինակ մոտեցումներն ինչ–որ տեղ կօգնեն նաև, որ երևույթը դառնա անպատիժ: 

«Երբ ընդհանրական ձևով, օդի մեջ անընդհատ կրկնում ենք կոռուպցիա, կոռուպցիա, արդյունքում դա չի դառնում կոռուպցիայի դեմ պայքար: Հարկավոր է կոռումպացված անձանց դեմ պայքարել, որը ներկա պահին հաջողությամբ է իրականացվում, բայց ես կարծում եմ, որ այն պետք է երկու տարբերակով ընթանա»,– «Փաստի» հետ զրույցում ասաց Ա. Սեդրակյանը:

Ըստ նրա, կա՛մ այն պետք է նեղ մասնագիտական ուղղվածություն ունենա, առանց արտաքին հրապարակային դրսևորումների, կա՛մ, եթե ընտրվում է բաց աշխատաոճը, ապա պետք է նույն հրապարակային ձևով էլ հասնի իր հաղթական ավարտին:

«Երկու տարբերակներն էլ միջազգային պրակտիկայում կան, պարզապես պետք չէ այդ երկուսի համադրման ճանապարհով գնալ: Պետք է ընտրել երկու տարբերակներից մեկը և այդ ճանապարհով գնալ: Այն, որ Հայաստանի համար ամենասրբազան, ցավոտ կետերը՝ բանակը, սփյուռքը, ենթարկվել են ֆինանսական յուրացման և նյութական շահագործման, բոլորիս էր հայտնի: Ուղղակի մեզ համար անհասկանալի և անպատկերացնելի էին դրանց չափերը: Եվ հիմա շատ լավ է, որ հանրությունն իրազեկվեց դրա մասին: Դա միանգամից կբացառի մի քանի երևույթ: Նախ, վերջ կդրվի իշխանական «բեսպրեդելին», և այսուհետ ցանկացած իշխանություն պետք է իմանա, որ ինքն իր գործառույթների մեջ սահմանափակված է և միշտ կարող է կանգնել խնդիրների առջև»,–համոզված է Ա. Սեդրակյանը:

Երկրորդ սահմանափակումն, ըստ Սեդրակյանի այն է, որ պետական ռեսուրսը իբրև սեփականը դիտարկելու և տնօրինելու բացահայտ միտումը կվերանա: Այնինչ ժամանակին շատերը կարծել են, որ իրենք ոչ թե պետական կառավարիչներ են, այլ՝ պետության բաժնետերեր, ուստի կարող են պետական ռեսուրսը սրտի ուզածով մսխել: 

«Բարեբախտաբար, վերացավ նաև այդ թունավոր միտումը: Եվ արդյունքում մենք կանգնում ենք այն փաստի առաջ, որ այսուհետ Հայաստանի քաղաքացին պետք է սովորի քաղաքացի լինել: Այսինքն, պետք է սովորի երկու բան՝ բոլոր մակարդակներում էլ հաշվետու լինել և հաշվետվություն պահանջել բոլոր մակարդակներից»,– ասաց Ա. Սեդրակյանը:

Խոսելով այն մասին, թե բացահայտումներն արդյո՞ք PR ակցիայի կամ շոուի չեն նմանվում, նա նշեց, որ բացահայտումների մատուցման մեջ, անշուշտ, շոուի էլեմենտներ կան: Եվ այդ ամենը հիշեցնում է ֆիլմերի կադրեր, բայց մյուս կողմից էլ մեկ վտանգ կա, որին անպայման պետք է ուշադրություն դարձնել:

«Բացահայտումների գաղտնազերծումն, ինչ խոսք, քայլ առաջ է և հույս է ներշնչում, որ դրանք չեն կոծկվի: Եթե բացահայտումները թափանցիկ չընթանան, գաղտնիությունը կենթադրի որոշակի ռիսկեր: Եվ պարզ է, որ հանրությունը պահանջելու է գնալ մինչև վերջ: Պետք է նաև հասկանալ, որ հանրությունն այս ընթացքում կատարվող ապօրինություններից այնքան էր դառնացել, որ նման բացահայտումները շոյում է նրա քիմքը: Բայց ես նման ոգևորությանը մի փոքր սկեպտիկ եմ վերաբերվում և կարծում եմ՝ վրեժխնդրությունից բացի ավելի ճիշտ չափանիշ կա՝ արդարության զգացողությունը, իսկ թափանցիկությունը պետք է օգնի, որ ժողովուրդը ստանա նաև իր դառնացած լինելու «կոմպենսացիան»»,– ասաց քաղաքագետը:

Ըստ Սեդրակյանի, հիմա «աշխատում» է երկար տարիների ստորացման կոմպենսացման մեխանիզմը: Բացի այդ, եթե հափշտակություն է իրականացվել, ապա դրա բացահայտումը պետք է ցանկացած պատկան մարմնի պարտքը լիներ: Ուստի հիմա նաև ժամանակն  է խնդիր դնել, թե ինչու երկար տարիներ իշխանություններն իրենց այդ պարտքը չէին իրականացնում:

«Վրեժխնդրություն ունենում է հանրությունը: Մենք տեսնում ենք, թե նրանք բացահայտումներին ու իրենց ստորացնողների ստորացումն ինչպիսի ուրախությամբ և անսքող հրճվանքով են ընդունում: Եթե ամենաբարձր հումանիստական տեսանկյունից կարող են անգամ ինչ–որ հարցեր լինել, սակայն ևս մեկ անգամ փաստվում է, որ «ինչ ցանում ես, այն էլ հնձում ես», և դա իսկապես այդպես է»,–ասաց Ա. Սեդրակյանը: 

Այս ֆոնին արդյոք կարո՞ղ ենք հույս ունենալ, որ մենք այլևս 10 000 դրամով համապետական ընտրության գնացող չենք ունենա հարցին քաղաքագետը պատասխանեց, որ հիմա պետությունը պետք է նախանձախնդիր լինի, որ ոչ թե այդ գումարը վերցնող չլինի, այլ այն տվող չլինի:

«Եվ դա պետք է լինի պետության գործառույթը: Ընտրակաշառքը պետք է համարվի կրիմինալ երկու կողմերի՝ թե՛ վերցնողի և թե՛ տվողի համար: Առաջին պայքարը պետք է ընտրակաշառք տվողի դեմ լինի: Ինչ վերաբերում է հասարակության մտածելակերպին, ապա մենք ականատես եղանք, որ երբ վերևից քաղաքական կամք է արտահայտվում, ապա շատ արագ փոփոխվում է նաև մտածելակերպը: Ես միշտ էլ ասել եմ, որ մեր ժողովուրդը խաղում է իրեն «տրված» խաղի կանոններով: Եվ եթե խաղի կանոնը սահմանվի, ապա ընտրողը շատ արագ կհարմարվի այդ կանոններին»,– ասաց Ա. Սեդրակյանը:

Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում