Ավագանու ընտրություններ. համեցե՛ք, մուտքն ազատ է. «Փաստ»
АНАЛИТИКА«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Սույն թվականի սեպտեմբերի 23–ին կայանալիք Երևանի ավագանու ընտրություններին արդեն իսկ մասնակցելու հայտ է ներկայացրել 9 կուսակցություն: Այս թիվը, սակայն, աճելու միտում ունի: Ընդհանուր առմամբ, սպասելի էր, որ երկրում հաստատված նոր իրավիճակում սկսելու էին կենդանության նշաններ ցույց տալ ինչպես լուսանցքում մնացած քաղաքական միավորները, այնպես էլ ձևավորվելու էին նորերը: Այս տեսանկյունից ավագանու ընտրությունները առաջին լավագույն հնարավորությունն են տարբեր քաղաքական ուժերի համար:
Մյուս կողմից՝ անկախ այս հանգամանքներից, ընտրություններին մասնակցող քաղաքական միավորների բազմազանությունը առնվազն մրցակցային ընտրությունների տպավորություն է թողնում, այս առումով էլ քննադատելի շատ քիչ կետեր կան: Ի վերջո, եթե դիտարկենք նախորդ ավագանու ընտրությունները, ապա շատ մեծ վերապահումով կարող ենք դրանք ընտրություն համարել այն պարզ պատճառով, որ քաղաքական դաշտի բավական ուժեղ խաղացողներ պարզապես ձեռքերը լվացին այդ ընտրություններից: Ներկայումս դժվար է ասել՝ նախորդ ընտրություններում հաստատված իրավիճակը ներքին պայմանավորվածությունների՞, թե՞ հանգամանքների բերումով էր, սակայն դրանից միևնույն է, բովանդակությունը չի փոխվում: Արդյունքում նախորդ ընտրությունների հետևանքով Երևանի ավագանիում հայտնվեցին ընդդիմադիր «Ելքը», որևէ գնահատականի տակ չմտնող «Երկիր Ծիրանին» և բացահայտ ֆավորիտ ՀՀԿ–ն, որի այդպիսին լինելը որևէ մեկը չփորձեց վիճակել:
Բնական է, որ այս նախադեպից շեղվող ցանկացած զարգացում առնվազն դրական է, քանի որ ընտրություններն, ընդհանրապես, զանգվածային քաղաքական գործընթացներ են, որոնց մասնակցությունն ինչպես հանրության, այնպես էլ քաղաքական կուսակցությունների կողմից գնահատելի է:
Սակայն, մյուս կողմից, ընտրություններին չափազանց շատ քաղաքական միավորների մասնակցությունն ունի մի շարք բացասական կողմեր: Նախորդ տարիների փորձից ելնելով՝ լինեին դրանք տեղական ինքնակառավարման, ավագանու, խորհրդարանական, թե նախագահական ընտրություններին, թեկնածուների մեծ քանակը, որպես կանոն, կամա թե ակամա բերել է ձայների փոշիացման: Միևնույն ժամանակ հաճախ պատահել են դեպքեր, երբ մի շարք թեկնածուներ առաջադրվել ու ֆինանսավորվել են միևնույն կենտրոնից՝ մեկ այլ թեկնածուի ձայներ «գողանալու» և սև քարոզչություն իրականացնելու համար: Ասվածի վառ օրինակներից մեկը 2008 թվականի նախագահական ընտրություններն էին: Սրանից զատ, ընտրություններին մասնակցող տարբեր կիսամեռ ու նորահայտ մարդ–կուսակցություններն ըստ էության բերում են ձայների փոշիացման: Կոնկրետ Երևանի ավագանու ընտրությունների պարագայում այդ վտանգն առավել քան ակնհայտ է: Ի վերջո, պարզ է, որ հեղափոխական շարժման մեջ ընդգրկված էին ոչ միայն, ասենք, «Քաղաքացիական պայմանագրի» համակիրներ, այլև հայաստանյան հասարակության բոլոր շերտերի ու քաղաքական կողմնորոշումների հատվածներ: Այսօր ավագանու ընրություններում հեղափոխական տրամադրությունները գոնե նվազել են կամ էլ երկատվել առնվազն այն պատճառով, որ «Ելք» դաշինք այլևս գոյություն չունի, ավելին՝ ավագանու ընտրություններում «Ելքի» բաղադրիչ կուսակցությունները մրցակիցներ են: Բնականոն քաղաքական իրավիճակում սա գուցե և նորմալ դիտվեր, սակայն ներկայումս խնդրահարույց է:
Եվ խնդիրն այստեղ այն չէ, որ, ենթադրենք, «Լուսավոր Հայաստանն» ու «Քաղաքացիական պայմանագիրը» միշտ էլ հակասություններ են ունեցել, այլ այն, որ այս երկու կուսակցությունների ընտրազանգվածը հանրային նույն շերտից է՝ այսպես կոչված առաջադեմ, ակտիվ երիտասարդություն, ակտիվ հասարակական խմբեր, ուսանողության մի հատված և այլն: Նման պարագայում վտանգ կա, որ կարող է տեղի ունենալ, այսպես ասած, հեղափոխական ձայների փոշիացում: Չնայած, մյուս կողմից՝ գուցե և մենք ականատես ենք ավելի խորը և բազմաքայլ կոմբինացիայի, որի դեպքում ԼՀԿ և «Հանրապետություն» կուսակցությունների դաշինքը կարող է լինել հավել յալ հենարան ՔՊ–ի համար ընտրություններից հետո, սակայն անգամ այս դեպքում ամեն ինչ այնքան էլ հականալի չէ:
Հաջորդ խնդիրը, որը բերում է «անսահմանափակ» թվով քաղաքական միավորների մասնակցությունը ավագանու ընտրություններին, պարզ խառնաշփոթն է: Ըստ էության, ավագանու ընտրությունների քարոզարշավը տևելու է երեք շաբաթից էլ քիչ, թե ինչպես են հասցնելու երևանցիները ծանոթանալ մեկ տասնյակ կամ տասնյակից ավել քաղաքական ուժերի ծրագրերին և ներկայացուցիչներին, սա դեռ բավական չէ, դեռ մի հատ էլ պետք է հասցնեն համեմատել այդ ծրագրերը և ընտրություն կատարեն: Իսկ գուցե նման «ավելորդ» հարցեր ընտրություններին մասնակցող ուժերին չեն հետաքրքրում և կարևորը «ներկա» ստանա՞լն է, որը կարծես թե ամենատրամաբանական բացատրությունն է:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում