Հետընտրական Հայաստան՝ կեղծ օրակարգերով ու կուլիսային ռիսկերով. «Փաստ»
ПОЛИТИКА«Փաստ» օրաթերթը (հեղինակ՝ Լևոն Մարգարյան) գրում է
Հետընտրական Հայաստանի քաղաքական քննարկումներն ակնհայտորեն կորցրել են այն ռիթմն ու հագեցվածությունը, որ նկատվում էր քարոզարշավի օրերին: Իշխանությունները կարծես անցել են ընդհատակ ու ենթադրաբար զբաղված են ԱԺ–ում ու գործադիրում քաղաքական դերակատարների վերաբաշխմամբ: Համեմատաբար հանդարտ, նախատոնական տրամադրությունների ֆոնին աչքի է ընկնում խորհրդարանական նոր ընդդիմության ներսում որոշակի հակասությունների սրում: Մեծ հաշվով, իհարկե, տրամաբանական է, որ քաղաքական համակարգը, որը ձևավորվում է զրոյից, հագեցված է լինելու սեփական դիրքավորումները հաստատել փորձող ուժերի միջև մրցակցությամբ: Ընդհանրապես մրցակցությունը քաղաքական ուժերի միջև, հատկապես հրապարակային դաշտում ողջունելի երևույթ է, ու հեղափոխական Հայաստանի դրական առանձնահատկություններից մեկը: Այնուամենայնիվ, ակնհայտ է, որ ներքաղաքական մրցակցության բովանդակությունը չի համապատասխանում հեղափոխական ակնկալիքների նշաձողին: Բացակայում է մրցակցության, փոխադարձ քննադատության բովանդակային մասը, փոխարենը գերիշխում է անձնական մակարդակի հասնող հակաքարոզչությունը: Արդյունքում հանրային օրակարգը, որ կարիք ուներ հեղափոխական առաջարկների, փոխարենը ստանում է քաղաքական փաթեթավորմամբ, բայց անձնական մոտիվներով հագեցած կեղծ օրակարգեր:
Նմանատիպ կեղծ օրակարգերից են, օրինակ, բիզնեսի ու քաղաքականության տարանջատման մասին վերջին քննարկումները: Ինքնին բիզնեսի ու քաղաքականության տարանջատումը կեղծ օրակարգ չէ, կեղծ է դրա մատուցումը, այդ մատուցման իրական ու հայտարարված նպատակների հակասությունը, դրա տակ ակնհայտ երևացող տողատակը: Բիզնեսի ու քաղաքականության տարանջատման խնդիրն, ընդհանրապես, այնքան հագեցած է ու բազմաշերտ, որ հնարավոր չէ, օրինակ, այդ խնդրի լուծումը պատկերացնել որևէ ուժի կամ անձի քաղաքականության մեջ լինել–չլինելուց: Այդ խնդիրը պահանջում է ինչպես դրա համակարգային վերլուծություն, այնպես էլ համակարգային լուծումներ:
Նախ պետք է հասկանալ, թե ինչ ասել է բիզնեսի և քաղաքականության կապ ու դրանց տարանջատում: Խոսքը հատկապես մեծ բիզնեսի մասին է: Անհնար է պատկերացնել, որ մեծ բիզնեսը չունենա քաղաքականության հետ հատման ու հակադրման գծեր: Խնդիրը այդ շահերի հակադրման ու հատման արտահայտման ձևերի մեջ է: Օրինակ Միացյալ Նահանգներում այդ շահերը արտահայտվում են լեգալ լոբբիստական կառույցների միջոցով, որոնք այս կամ այն խոշոր կապիտալի շահերը լոբբինգ են անում Սենատում կամ Կոնգրեսում: Եվրոպական երկրներում էլ քիչ չեն կուսակցություններ, որոնք վայելում են խոշոր կապիտալիստների աջակցությունը, ինչը իհարկե չի նշանակում, թե ծառայեցվում են այդ կապիտալիստների անձնական ու նեղխմբային շահերին: Այնպես որ, միայն մակերեսային սահմանմամբ խնդրի ախտորոշումը տալ հնարավոր չէ, պետք է հասկանալ, թե ինչ ունենք մենք և ինչ ենք ուզում:
Եվ հետո, նույնիսկ եթե խնդիրը ախտորոշված է ճիշտ, ապա դրա լուծումը հաստատապես լոկալ չէ: Խնդրի համակարգային լուծումը ենթադրում է այնպիսի մեխանիզմների ու երաշխիքների ներդրում, որ որևէ իրավիճակում մեծ բիզնեսը չկարողանա մտնել քաղաքական դաշտ ու թելադրել իր կամքը: Այդ մեխանիզմներից է , օրինակ, կուսակցությունների մասին նոր օրենքի ու կարգավորումների ներդրումը, որը, դիցուք, հստակ կֆիքսի կուսակցությունների ֆինանսավորման մեխանիզմները: Վերջերս, օրինակ, պարզ դարձավ, որ խորհրդարան անցած ու չանցած շատ ուժեր ֆինանսավորման հետ կապված ունեն որոշակի ստվերային ռիսկեր, երբ, օրինակ, նվիրատուն նվիրաբերում է քառապատիկ անգամ ավելի շատ գումար, քան կա նրա հայտարարագրում: Նման օրինակներ ու դրանց լուծման մեխանիզմներ էլի կարելի է թվել: Բայց լավ կլիներ, որ դրանով զբաղվեինք ոչ թե մենք, այլ այն ուժերը, որոնք իբրև համակարգային փոփոխությունների անվան տակ հետապնդում են լոկալ ու կոնկրետ նպատակներ, թիրախներ:
Մեծ հաշվով, իհարկե, Հայաստանի քաղաքական դաշտում նախկինում էլ են եղել վեհ նպատակների քողի ներքո անձնական ու լոկալ նպատակահարմարությունից դրդված նախաձեռնություններ: Սակայն հիմա, երբ քաղաքականությունից ու քաղաքական ուժերից հանրության սպասելիքները որակապես այլ մակարդակի են, հանրային սպասումներն ու ակնկալիքները նոր իրավիճակում մսխելը հղի է քաղաքական համակարգը կրկին հետ գցելու և նախորդ խաղի կանոնների դաշտ վերադարձնելու: Այս իմաստով շատ կարևոր է, որ ցանկացած ուժ, որ հանդես կգա համակարգային փոփոխությունների դրոշակով, հասարակության կողմից ստանա հստակ պարզաբանող հարցեր՝ բացառելու համակարգայինի անվան տակ լոկալ նպատակների իրացման հնարավորությունն ու քաղաքականության ներխմբային, ստվերային, կուլիսային ռիսկը:
Idram и IDBank на фестивале Career City Fest
Мастер-класс беспринципности от Никола Пашиняна
Политолог: Правильная альтернатива политике властей Армении по границе не представлена
Священнослужитель: Все усилия властей Армении были направлены на создание хаоса в стране
«Армения»: Посредники никогда не называли Армию обороны Карабаха «террористической организацией»
Курсы валют в Армении
Глава «Светлой Армении»: Против меня ведется кампания со стороны агентурной сети Турции и Азербайджана
В Армению прибыл кардинал Жан-Марк Авелин, архиепископ Марселя
В Дубае выделят почти $35 млрд на проект по расширению аэропорта Аль-Мактум
Нефть снижается после роста по итогам прошлой недели
Мировое производство вина достигло худшего уровня за последние 62 года
Экс-омбудсмен: Баку первоначально планирует заселить в Армении 300 тысяч азербайджанцев
Министр ИД Армении и председатель Консультативного совета Катара коснулись вызовов в условиях геополитических развитий
«Армения»: Признание Нагорного Карабаха частью Азербайджана еще будет приносить горькие плоды
США купили у Казахстана более 80 списанных военных самолетов советского образца
Израильские ВВС нанесли удары по городам сектора Газа и Рафа
Погода в Армении
Казахстан на встрече глав МИД Армении и Азербайджана не будет выступать посредником
Байрамов тоже едет в Катар
СМИ: Пашинян не поедет на инаугурацию Владимира Путина
Блинкен призвал страны Персидского залива противостоять «растущей угрозе» со стороны Ирана
Армянский эксперт: Это не диверсификация, а азербайджанизация нашей энергосистемы
Оппозиционный депутат: Возле церкви Воскепара вчера появились азербайджанцы
Экономика Армении растет, но за счет реэкспорта
Создание Трибунала Армянского национального достоинства является необходимостью։ Аршак Карапетян
Акции протеста в Армении против односторонних уступок: Перекрыта трасса Ереван – Армавир
Парламент Ирака принял закон, предусматривающий до 15 лет тюремного заключения за однополые отношения
«Джоконде» Да Винчи планируют предоставить отдельное помещение в Лувре
Состоялся телефонный разговор Никола Пашиняна и Энтони Блинкена
Группа молодежи развернула на Площади Республики гигантский триколор Арцаха в поддержку жителей Тавуша
Жители Тавушской области перекрыли трассу Ереван-Дилижан
Министр экономики Армении встретился в Котайке с представителями ОО «Вина Армении»
Избитый и напуганный «День гражданина» не может быть
Что ожидается в Казахстане? Ереван согласен на встречу
Пашинян готов покупать газ даже у Азербайджана, не понимая последствий этого
Стрельба у ночного клуба в Вашингтоне: пострадали 5 человек
В ближайшие дни станет теплее еще на 2-4 градуса
Азербайджанец пострадал в результате взрыва мины в Шушинском районе
Минобороны РА призывает воздержаться от распространения лжи и дезинформации
В Палате представителей США представили закон, предусматривающий санкции против Азербайджана
Раиси: Введение санкций против Ирана не приведет ни к чему
Уровень цитокинов во время беременности влияет на развитие мозга плода и поведение потомства – исследование
Москва поддерживает продолжение контактов между Баку и Ереваном. Дмитрий Песков
Создание Трибунала Армянского Национального Достоинства является необходимостью: Аршак Карапетян
«Дал ход» всем инструментам режима: «Паст»
Что случилось с вопросом «Общественного трибунала национальной гордости»? Будет ли Аршак Карапетян последовательным? «Паст»
Администрация решила подавить протесты насилием
Что обсуждалось на заседании «Гражданского договора»?
Из США разозлились на Пашиняна
Блинкен заявил в Пекине, что США готовы к новым санкциям против Китая
