Ի՞նչ կապ ունեն բժիշկները բժշկական երշիկի հետ
ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՄենք գիտենք, որ...
Դեռևս ԽՍՀՄ-ի ժամանակներից հայտնի բժշկական երշիկը մշակված է բժիշկների կողմից, դիետիկ է և առողջարար: Նրա ստեղծումը եղել է առողջապահական նկատառումներով:
Իրականում այնքան էլ այդպես չէ:
Բժշկական երշիկը ստեղծվել է էժան սննդամթերք ստանալու նպատակով, ուղղակի այնպես է ստացվել, որ այն ստացել է «բժշկական» անունը: 20-րդ դարի 30-ական թվականներին երիտասարդ խորհրդային պետությունը ՆԷՊ-ն արգելելուց հետո սննդամթերքի խիստ պակասորդ ուներ, որն էլ շատ վատ էր անդրադառնում բնակչության առողջության վրա, մի խոսքով՝ բնակչությունը քաղցած էր: Չճշտված տեղեկություններով՝ անձամբ ժողովուրդների հայր Ստալինն է հանձնարարել ստեղծել այնպիսի երշիկ, որը էժան ու հասանելի լինի ժողովրդին: Բանն այն է, որ, օրինակ, եթե մարդը կարող է միանգամից կես կիլոգրամ միս ուտել (մոտավորապես 3-4 կտոր միս), ապա կես կիլոգրամ երշիկ ուտելն անհնար է, բացի դա, այս երշիկում խիստ սահմանափակ է ամենաթանկ սննդամթերք հանդիսացող ճարպի պարունակությունը: Ելնելով դրանից՝ ԽՍՀՄ-ի առողջապահության ժողովրդական կոմիսարիատը հանձնարարում է Մոսկվայում գտնվող «Ա.Միկոյանի անվան մսի կոմբինատի» մասնագետներին ստեղծել «ժողովրդական» երշիկ, որը հասանելի կլինի ինչպես պրոլետարիատի, այնպես էլ գյուղացիության գրպանի համար: Նոր արտադրանքը որոշվել է անվանել հենց բժշկական երշիկ, քանի որ այն նախատեսված էր «քաղաքացիական պատերազմի և ցարական բռնակալության հետևանքով առողջությունը խաթարած մարդկանց համար»: Խորհրդային պետության քաղաքացիները առաջին անգամ բժշկական երշիկը տեսել են 1936 թվականին: Այն առաջարկվում էր գնել առողջական խնդիրներ ունեցող մարդկանց և խորհուրդ էր տրվում օգտագործել որոշակի աղեստամոքսային տրակտի հիվանդություններով հիվանդ մարդկանց, որոնց անհրաժեշտ է օգտագործել հեշտ մարսվող սնունդ: Մի խոսքով՝ ստացվեց այնպես, որ «նշանակել է բժիշկը»: Իսկ ինչո՞վ էր տարբերվում այս եփած երշիկը այլ երշիկներից: Իհարկե, իր բաղադրությամբ: Այն կարելի էր լրիվ դիետիկ համարել, քանի որ այս երշիկի 1 կիլոգրամը պարունակում էր 250 գրամ տավարի միս, 700 գրամ ոչ յուղոտ խոզի միս, մեկ ձու, 20 գրամ կովի կաթ, կերակրի աղ, շաքարավազ, կարդամոն կամ մուսկատային ընկույզ և ուրիշ ոչինչ (նշենք, որ գինը իջեցնող հիմնական բաղադրիչը խոզի ոչ ճարպոտ մսի մեծ քանակն էր, քանի որ այն ժամանակներում տավարի միսը համարյա կրկնակի թանկ էր խոզի մսից): Այս ամբողջը աղվում է և լավ խառնվում, որն էլ դրական է ազդում արտադրանքի տեսքի և որակի վրա: Նշենք, որ այս երշիկը հետագայում շատ սիրվեց խորհրդային ժողովրդի կողմից: Այն իրոք հասանելի էր և համեղ: Տարիների ընթացքում բժշկական երշիկի բաղադրությունը փոփոխվել է: Օրինակ՝ 1974 թվականին թույլատրվել է երշիկին երկու տոկոսի չափով կրախմալ ավելացնել: Բացի այդ, սկսել են արտադրվել այս երշիկի այլ անոլոգներ տարբեր անուններով և բաղադրությամբ:
Ներկայումս խանութներում վաճառվող «բժշկական երշիկը» անհնար է դիետիկ համարել: Բանն այն է, որ ներկայումս երբեմն անգամ անհայտ է՝ արդյոք դրա մեջ ընդհանրապես միս կա՞, թե չկա, իսկ եթե կա էլ, ապա քանի՞ տոկոսը, էլ չենք խոսում այլ բաղադրիչների մասին: Իհարկե, ներկայիս օրենքները ևս կարգավորում են արտադրանքի բաղադրությունը, բայց արդեն չի նշվում, թե կոնկրետ ինչ սննդամթերք պետք է լինի արտադրանքի մեջ (խոզի միս, տավարի միս և այլն), այլ նշվում է, որ պետք է պարունակի այսքան ճարպ, այսքան սպիտակուց, այսքան աղ և այլն: Բացի այդ, պարտադիր օգտագործվում են նատրիումի նիտրատ (արտաքին տեսքի համար) և այլ նյութեր՝ արոմատիզատորներ, համը ուժեղացնողներ, թթվայնության կարգավորողներ և այլն: Այնուամենայնիվ, նաև նշվում է, որ արգելվում է սոյայի սպիտակուցի, կրախմալի, բուսական ժելե առաջացնողների և մի շարք այլ նյութերի օգտագործումը: Բայց դե, ով գիտի, թե ինչը ինչպես է հիմա:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը