Վահագն Խաչատրյան. «Կառավարության ամենամեծ մարտահրավերը նոր ինստիտուտների ձևավորումն է»
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑԳրեթե 3 ամիսը մեկ ֆորսմաժորային իրավիճակում ենք, բայց տնտեսությունում աշխուժություն կա անգամ նման քաղաքական իրավիճակներից հետո: Գնահատելով տնտեսական ակտիվության ցուցանիշները՝ Past.am-ի հետ զրույցում նման տեսակետ հայտնեց տնտեսագետ Վահագն Խաչատրյանը: Միևնույն ժամանակ նա նշեց, որ ցանկալի կլիներ այդ ակտիվությունը տեսնել տնտեսության իրական հատվածում՝ օրինակ, ծառայությունների, շինարարության, առևտրի ոլորտներում: Տնտեսագետն ընդգծեց, որ այդ առումով, սակայն, կան օբյեկտիվ պատճառ հանդիսացող խնդիրներ, որոնցից մեկը կապված է հանքարդյունաբերության ոլորտում առկա հարցերի հետ:
«Բայց ուրիշ խնդիր է այն, որ ապագային միտված լուրջ խնդիրներ ունենք, որովհետև մեր շուկան ներքին ռեսուրսների առումով շատ սահմանափակ է: Մենք չունենք վճարունակ ազգաբնակչություն, մենք ունենք դեմոգրաֆիական խնդիրներ, ազգաբնակչության թվաքանակի կրճատում: Մենք անընդհատ պետք է նայենք դուրս, թե որքանո՞վ ենք կարողանում արտահանելի դառնալ. այս խնդիրն է, որ պետք է կարողանանք լուծել: Կարծում եմ՝ մենք բարձր տեխնոլոգիաներ պետք է ունենանք բոլոր ուղղություններում՝ և՛ գյուղատնտեսության, և՛ արդյունաբերության, և՛ թեթև արդյունաբերան մեջ: Եթե կարողանանք այդ խնդիրը լուծել ու տնտեսությունն ավելի արդյունավետ դարձնելու համար ներքին և արտաքին նոր ներդրումներ ապահովել՝ հավատացեք, որ զարգացում կունենանք»,-նշեց տնտեսագետը:
Ինչ վերաբերում է տնտեսական հեղափոխությանը, Վ. Խաչատրյանը շեշտեց. «Այն, ինչի մասին խոսում է Նիկոլ Փաշինյանը, ընկալելի ու հասկանալի է ինձ համար: Մեզ մոտ օրենքները չեն աշխատել, տնտեսական հաստատուն կատեգորիաները ևս չեն աշխատել: Մեզ մոտ, մեծ հաշվով, աղճատվել էր տնտեսական կյանքին վերաբերող հարցերի իմաստը: Այն հարաբերությունները, որոնք պետք է լինեին մարդկանց միջև, չեն եղել: Անպայման հովանավորություն, ծանոթ, տանիք, կաշառք… Եթե այդ ամենը չկա, ուրեմն՝ տնտեսական հեղափոխություն է: Եթե նման խաղի կաննոների պարտադրանք իշխանության կողմից չկա, ինչը կար նախկինում, ապա ինքն իր էությամբ արդեն տնտեսական հեղափոխություն է»:
Տնտեսագետը թվարկեց մի շարք հանգամանքներ, որոնք առաջընթաց է համարում ու հավելեց. «Չեմ ասում՝ կատարյալ է: Սպասելիքները շատ են, իներցիան մեծ է: Դժգոհություններ դեռ լինելու են պետական կառույցների դանդաղ գործելուց, շատ դեպքերում նաև չիմացությունից, բայց ընդհանուր խնդիրը և ձևակերպումը, որը որպես տնտեսական հեղափոխություն է դրված՝ ամենաբարձր ատյանից է արվում»:
Խնդիրն, ըստ մեր զրուցակցի, մեխանիզմներն են, սկզբունքները, որոնցով պետք է կյանքի կոչվի տնտեսական հեղափոխությունը: «Խնդիրն առանձին ինստիտուտների ձևավորման մեջ է: Առանձին ինստիտուտներ, դրանց համապատասխան գործողությունների հստակ ժամանացակույց և անելիքների սահմանում: Կառավարության համար ամենամեծ մարտահրավերը նոր ինստիտուտների ձևավորումն է: Այն ինստիտուտները, որոնք կային մեզ մոտ, ուղղակի դեգրադացրել էին պետությունը. մեզ մոտ ո՛չ ընտրական ինստիտուտ կար, ո՛չ քաղաքական, ո՛չ կուսակցական: Կային միայն անունները՝ ուրիշ ոչինչ: Հիմա շատ լավ գաղափարներ կան, որոնք վերաբերում են հարկային մեխանիզմներին: Ճիշտ է, դրանք դեռևս չեն ընդունվել, բայց խնդիրը նաև այն է, որ մարդիկ, ովքեր պետական պաշտոնյա են ու պատասխանատու են այդ ոլորտի համար, չեն հավատում, որ կարող են այդ մեխանիզմներն իրականություն դարձնել. այսինքն, չեն հավատում, որ կարող են այդ պաշտոնում լինել, բայց հովանավորություն չանել, դրա դիմաց վարձահատույց չլինել»,-ասաց նա հույս հայտնելով, որ ժամանակի մեջ այս խնդիրը ևս կլուծվի:
Աննա Բադալյան