Մեղրիի Փոքր թաղի 37 տան դուռը, երեք սերունդներն ու եկեղեցու ճանապարհը
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆՍյունիքի մարզի Մեղրի քաղաքում առանձնահատուկ տեղ ունի Փոքր թաղը, որը բնակիչները երբեմն նաև Հին թաղ են անվանում:
Փոքր թաղի սկզբնական հատվածից ավելի վառ է երևում թաղի Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին, որն այս տարի է վերանորոգվել:
Հեռվից ավելի ընդգծված են երևում Փոքր թաղի տները, որոնք անգամ հեռվից աչքի են ընկնում ճարտապետական ինքնատիպ լուծումներով: Տներից յուրաքանչյուրի առջև նռնենիներ կան, որոնք, հետո պարզվեց, սերնդեսերունդ են փոխանցվել:
Փոքր թաղին հատուկ էին նաև նեղլիկ ճանապարհները, որոնցով պետք է հասնեինք նոր վերաբացված եկեղեցի:
Բայց այդ ճանապարհների, տների ու դրանց ճարտարապետական լուծումների մեջ կարծես պատմության շունչ կար, ինչը ստիպեց հետ ընկնել գործընկերներիս խմբից:
Եկեղեցու ճանապարհից ոչ հեռու աչքի ընկավ հատկապես Փոքր թաղի 37-րդ տան հին փայտե դուռը, որի վրա անգամ մինչև վերջ չխփված մեխը մտովի դարեր առաջ էր տանում: Դուռը թակելու գայթակղությունը մեծ էր:
Պարզվում է՝ 37 տան դռները բոլոր հետաքրքրասերների առջև են բացում, որոնք, ի դեպ, քիչ չեն:
Դուռը բացում է տան հարսը՝ 37-ամյա Աննան: Հեռավոր 1800-ականներից գալով, հիշելով մեծերից պատմած մի քանի դրվագ՝ ասում է, որ տանը երեք սերունդ է մեծացել:
«Հիմա դուռը տեսնում են, ներս մտնում, բայց ձեր նման հուսահատվում են»,-«Փաստի» հետ զրույցում պատմում է Աննան ու նշում, որ տան ներսում մի փոքր այլ է՝ ժամանակակից կենցաղից ու իրերից չեն կարողացել զերծ մնալ:
«Առաջ կային փայտից քանդակներ, չգիտեինք, որ մեծ ուշադրություն կգրավի, փոխել ենք, բայց դուռը նույնն ենք թողել, ձեռք չենք տալու:
Որպես հնություն ենք պահել, որ թաղի կոլորիտը մնա»,-պատմում է նա ու ասում, որ ընտանիքում հիմա 7 հոգով են ապրում:
Մեղրիի կյանքից դժգոհ չէ. «Ի տարբերություն մյուս բնակավայրերի, Մեղրիում բոլոր առումներով շատ ավելի հեշտ է ապրելը՝ մարդկանց մեծ մասն աշխատանքով ապահովված է: Մեղրիի միրգը միշտ արժեք է ունեցել:
Բացի այդ, չենք չարչարվում, ինչպես, օրինակ, Արարատյան դաշտավայրի բնակիչները: Բնությունն ու եղանակն այդ հարցում խնայել են մեզ»,-ժպիտով նշում է Աննան ու հավելում, որ իրենք նաև այգի ունեն: Արքայանարինջ են աճեցնում, զբաղվում չրագործությամբ:
«Չրագործությունը մեր ապրուստի միջոցը չէ, ուղղակի այգին ունենք՝ պիտի մշակենք, հո չե՞նք թողնելու»,-ընդգծում է նա: Զրույցին է միանում սկեսուրը՝ Ալիսա Ղուկասյանը, որն արդեն 52 տարի է՝ Փոքր թաղի բնակիչ է:
Քիչ թե շատ ծանոթ լինելով տան պատմությանը՝ տիկին Ալիսան պատմեց, որ իր սկեսրայրն ու սկեսուրը տունը գնել են մոտ 1939 թ.-ին:
«Մի քանի տարի առաջ եկել էին, որ գնեն տունը, բայց այնքան չնչին գումար էին առաջարկում՝ 2000 դոլար, իսկ մեզ համար մեր տունն արժեք է:
Հետաքրքիր պատշգամբ ունեինք, որը հնարավորինս փորձել ենք պահպանել»,-ասաց նա՝ շեշտելով, որ տունը փոքր է եղել, ինչի պատճառով պատ են քանդել ու սենյակներ ավելացրել:
Տիկին Ալիսան ևս դժգոհ չէ Մեղրիի կյանքից:
«Մարդ կա՝ գոհ է, մարդ կա՝ դժգոհ: Մարդ կա՝ ունի, բայց ավելի շատն է ուզում: Ճիշտ է, Մեղրին սահմանամերձ է, առանձնապես ուշադրության չի արժանանում, բայց ուրիշ տեղերի նման չի, դժգոհ չենք: Մեղրեցին խոպան չի գնում՝ հիմնականում չի գնում:
Առաջ թաղամասը դժվարություններ ուներ՝ ջուր չկար: Մարդկանց մի մասը ջրի պատճառով թողեց ու գնաց: Հիմա, ոչինչ, տալիս են»,ասում է նա ու հավելում, որ տունը փայտով են տաքացնում:
«Մեղրին լավ տեղ է, ուրիշ տեղ չենք ուզի գնալ, Մեղրու ամեն ինչը լավ է»,-ասում է տիկին Ալիսան՝ ցույց տալով տան գրեթե վերևում գտնվող եկեղեցին, որը նոր է վերաբացվել:
«Սովետական տարիներին, հիշում եմ, խոտ էր այնտեղ, հիմա լավ է, նաև վերակառուցվել է, ամուր է»,-ասաց տիկին Ալիսան՝ ակամայից հիշեցնելով, որ պետք է հասնեինք վերանորոգված Սուրբ Սարգիս եկեղեցի:
Քանի որ զրույցի էի բռնվել 37 տան բնակիչների հետ՝ հետ ընկնելով գործընկերներիս խմբից, տիկին Ալիսայի փոքրիկ թոռնուհին ընկերակցեց ինձ՝ մինչև Փոքր թաղի նեղլիկ ու լաբիրինթ հիշեցնող ճանապարհներով հասանք այնտեղ, ինչի համար և եկել էինք Փոքր թաղ:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ