«Մերժմամբ իշխանության եկած ուժն իշխելու այլ ռեսուրսներ չունի ու պարբերաբար պետք է գեներացնի ատելությունը». «Փաստ»
ИНТЕРВЬЮ«Փաստ» թերթը գրում է․
Ժամանակը ճիշտ ու արդյունավետ օգտագործելու, հասարական դաշտին ու քաղաքականությանը վերաբերող մի շարք հարցերի շուրջ զրուցել ենք «Ոսկանապատ» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Դավիթ Մաթևոսյանի հետ։
Իշխանության շահերից բխող և վրեժխնդրությանը նմանվող գործողություններ են եղել
«Ցանկացած իշխանություն, որն ունի լայն լեգիտիմություն, հանրային մեծ աջակցություն, ոչ պոպուլ յար քայլերի գնալու և դրանով հասարակական զարգացմանը նպաստելու հնարավորություն ունի։
Բայց կա մի իրականություն, երբ, ունենալով աննախադեպ աջակցություն, գործող իշխանությունը երկու տարվա ընթացքում չգնաց ոչ պոպուլ յար, բայց երկրի համար շատ անհրաժեշտ քայլերի։
Ընդհակառակը՝ շատ դեպքերում, երբ որևէ որոշում դիմադրության է արժանացել, նրանք հետ են կանգնել որոշում կայացնելուց։ Կարող ենք բերել Ամուլսարի օրինակը, Ստամբուլյան կոնվենցիայի հետաձգումը և անգամ վերջին՝ սպանդանոցների հետ կապված հարցը։
Այսինքն, երբ նույնիսկ փոքր դիմադրություն է ստեղծվում, նրանք հետքայլ են անում, ինչը լավ չէ, քանի որ իշխանության գլխավոր գործառույթը որոշում կայացնելն է»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց փորձագետը։
Նրա խոսքով, երկու տարվա ընթացքում հասարակությանը կոնկրետ խնդիրների շուրջ համախմբելու հնարավորություն կար, սակայն նման բան տեղի չունեցավ.
«Դրա փոխարեն շատ փոքր, հիմնականում իշխանության շահերից բխող և վրեժխնդրությանը նմանվող գործողություններ են եղել, որոնք քիչ-քիչ մասնատել են հասարակությանը։
Իսկ այն մոբիլիզացիան, որն իշխանությունը կարող էր ապահովել մեկուկես կամ մեկ տարի առաջ, այժմ այլևս հնարավոր չէ, ինչն, իհարկե, ցավալի է։ Ես չգիտեմ, թե մենք այդպիսի հնարավորություն այլևս կունենա՞նք, թե՞ ոչ»։
Ժողովրդավարությանը վնասող գործընթաց
Անդրադառնալով տարբեր ինստիտուտների, ինչպես նաև դատական իշխանության շուրջ ստեղծված որոշակի մթնոլորտին՝ Դ. Մաթևոսյանը նախ հղում կատարեց մասնագիտական գրականությանը։
«Այնտեղ գրված է՝ պոպուլիստական ուժը պոպուլիստական է համարվում նրանով, որ կարծում է, թե միայն ինքը կարող է ներկայացնել ժողովրդին։ Այսինքն, անտեսում են ներկայացուցչական ժողովրդավարության հանգամանքն ու համարում, որ ժողովուրդն ունի մեկ միասնական կարծիք, և միայն իրենք են ներկայացնում այդ կարծիքը։
Այդ տրամաբանությունից ելնելով՝ մարդիկ, որոնք այս կամ այն պատճառով չեն կիսում իշխանության կարծիքը կամ ունեն որոշակի անկախություն իշխանությունից, հռչակվում են ժողովրդի թշնամիներ, և նրանց դեմ հալածանք է տեղի ունենում։
Այդ առումով շատ պարզ օրինակ ունենք՝ ի դեմս դատական համակարգի։ Դատական համակարգը պետք է անկախ լինի գործադիրի ազդեցությունից, բայց քանի որ պոպուլիստական ուժը համարում է, որ միայն ինքն է ճիշտ, միայն ինքը կարող է ասել, թե ինչն է վատ, ինչը՝ լավ, ապա տեղի է ունենում հալածանք»,-նշեց նա։ Փորձագետի դիտարկմամբ, առհասարակ յուրաքանչյուր իշխանություն ձգտում է հասարակության մեջ ունենալ հնարավորինս շատ ազդեցություն.
«Բայց եթե այդ հասարակությունը բալանսավորված է, այնտեղ կան որոշակի ավանդույթներ, գրված և չգրված օրենքներ, այդ սահմանները պահպանվում են։
Քանի որ գործող իշխանությունը եկել է իշխանության հասարակական ճնշման արդյունքում, նրանք հիմնականում չունեն իշխելու այն ավանդական ռեսուրսները, որոնք սովորաբար ունենում է իշխանությունը։
Այս պարագայում նրանք պետք է ձգտեն վերացնել իրենց առջև առկա ամեն հնարավոր բան, որպեսզի կարողանան իրականացնել իրենց քաղաքական նպատակները։ Սա, բնականաբար, ժողովրդավարությանը վնասող գործընթաց է»։
Բացատրությունները պետք է փնտրենք 2018թ.-ի գարնանային իրադարձություններում
Ինչ վերաբերում է հասարակական համերաշխության խնդրին, Դ. Մաթևոսյանը նշում է, որ առհասարակ հասարակական ատելությունը, հատկապես սոցցանցային տիրույթում, բնորոշ չէ միայն Հայաստանին։ «Այդ խնդրին բախվում են նաև զարգացած երկրներում, ինչպես, օրինակ՝ ԱՄՆ-ն է։
Այդ հանգամանքը մի դեպքում կապված է զուտ տեխնոլոգիաների հետ, որոնք խթանում են ատելությունը՝ հակառակ կարծիք ունեցողի նկատմամբ։ Երկրորդ հարցն այն է, թե մենք ինչպիսի նախադրյալներ ունենք հասարակության մեջ։ Մեր պարագայում կա հասարակություն, որը տարիներ շարունակ ունեցել է խնդիրներ, որոնցում բացառապես մեղադրել է իշխանություններին։
Այսինքն, գործ ենք ունեցել դժգոհության հետ, որը մի փուլում շատ հանգիստ կարող էր ատելության վերածվել։
Բայց անկախ դրանից, յուրաքանչյուր իշխանություն կարող է կա՛մ խրախուսել այդ ատելությունը, այսինքն, հասարակության մեջ առկա ատելության բեկորները հավաքել, դա ուղղել իր քաղաքական հակառակորդների ուղղությամբ, կա՛մ համերաշխության կենտրոն դառնալ։
Սովորաբար իշխանությունները փորձում են համերաշխություն ստեղծել, որովհետև իշխանության առաջին գործառույթներից մեկը հասարակական անդորրը և համերաշխությունը պահպանելն է։
Եթե իշխանությունն ինչ-որ առումով չի կարողանում ապահովել նշվածները, ապա ինչ-որ առումով թերանում է։ Այս առումով ունենք մի իրավիճակ, երբ անկախ եղած նախադրյալներից, իշխանությունն ատելության խոսքի նախաձեռնողն է և խրախուսում է այն, որի վկայությունը տարբեր մարդկանց թշնամիներ հռչակելը, սևերի-սպիտակների բաժանելն ու նման այլ օրինակներն են։
Սա, իհարկե, տարակուսելի է, սակայն ունի իր բացատրությունը։ Իրականում այս իշխանությունը իշխանության է եկել մերժման հիմքով։ «Մերժիր Սերժին» լոզունգը հենց այդ ատելության լիցքերն էր պարունակում։
Հետևաբար, մերժմամբ իշխանության եկած ուժը իշխելու այլ ռեսուրսներ չունի, և իշխանությունը պահելու համար պարբերաբար պետք է գեներացնի այդ ատելությունը, որպեսզի կարողանա իր քաղաքական խնդիրները լուծել։
Այսինքն, ներկա իրավիճակի բացատրությունները պետք է փնտրենք 2018թ.-ի գարնանային իրադարձություններում, որովհետև քո կառավարման ընթացքում կախված ես լինում այն ճանապարհից, որով եկել ես իշխանության»,-ընդգծեց մեր զրուցակիցը։
Իրական խնդիրների շուրջ դիսկուրսը ձեռնտու չէ
Հասարակական ու քաղաքական դիսկուրսի ցածր մակարդակի խնդիրը փորձագետը կրկին իշխանության նախընտրելի քաղաքականության համատեքստում է դիտարկում։ «Այստեղ միանշանակ կա հասարակության կրթական մակարդակի հարցը, բայց այս դեպքում ևս իշխանությունը կարող է կա՛մ խրախուսել այդ ցածր մակարդակի դիսկուրսը, կա՛մ հնարավորինս բարձրացնել մակարդակը։
Բայց քանի որ իշխանությունից դուրս ավելի շատ ինտելեկտուալ ռեսուրս կա, քան ներսում, իշխանությանը ձեռնտու չէ բարձր որակի դիսկուրսը, որովհետև այդպես իրեն հանգիստ չի զգում։
Ավելի պատկերավոր օրինակ բերենք. կարելի է քննարկել Արցախյան խնդրի հետ կապված հարց, բայց դա կարող է շատ հանգիստ շեղվել, օրինակ՝ բլինչիկի թեմայով։ Խնդիր է, իհարկե, որ մարդիկ շեղվում են նման թեմաների կողմը, բայց առաջին հերթին խնդիրն այն է, որ իշխանությունն է ձգտում նման թեմաների։ Նրանք ամեն օր նման նոր թեմա իջեցնելու կարիք ունեն, որի մասին հասարակությունն ամբողջ օրը կխոսի՝ չխոսելով իրական խնդիրների մասին։
Իրական խնդիրների շուրջ դիսկուրսը ձեռնտու չէ իշխանություններին»,-շեշտեց փորձագետը։ Դավիթ Մաթևոսյանի խոսքով, հատկապես քաղաքական դիսկուրսի ցածր մակարդակը շատ ծանր հետևանք կարող է ունենալ։
«Պետք է հաշվի առնենք, որ ՀՀ-ն աշխարհագրական վտանգավոր դիրքում է, մշտապես անվտանգային ռիսկեր կան, որոնք ամեն օր կարող են ավելի մեծանալ։
Եվ այս պայմաններում մեր պետության ղեկավարները, ինչպես նաև ընդդիմության ղեկավարները պարզապես իրավունք չունեն չխոսել լուրջ խնդիրներից։ Նրանք իրավունք չունեն այնպիսի քննարկումներ անել, որտեղ խոսվում է, թե ինչ-որ մեկը այս արեց, նա սա ասաց, ու այդ ամենը զավեշտի ու ցանցառության վերածել։ Իրականում մենք նման բաների ժամանակը չունենք։
Այս ժամանակը, որը մսխում ենք, իր հետևանքներն է ունենալու։ Ադրբեջանում իշխանական շատ լուրջ փոփոխություններ, ռեֆորմներ ու գործընթացներ են տեղի ունենում, բայց մենք այդ ամենին համահունչ չենք ընթանում։
Մենք մեր խնդիրների, մեր ատելության մեջ թաթախված ենք, մենք շարունակում ենք կռվել անցյալի հետ, և այս դեպքում, բնականաբար, պատրաստ չենք լինելու ապագայի մարտահրավերներին։
Պետք է անընդհատ խոսել ապագայից, ներկա խնդիրներից, այլ ոչ թե շարունակ մնալ ատելության ու անցյալի մեջ։ Սա մեր երկրի համար ապագա չէ, մեր կորցրած ամեն օրն ու տարին լուրջ խնդիրներ կարող է առաջացնել»,-եզրափակեց Դ. Մաթևոսյանը։
Մանրամասները՝ «Փաստ» թերթի այսօրվա համարում։
Подробности։ партию Аршака Карапетяна не регистрируют
Как бессмысленно повысить значимость Азербайджана?
Архиепископ Баграт Галстанян собирает всех оппозиционеров в один котел
Кто вы, господин или госпожа премьер-министр? Аршак Карапетян
Администрация боится реагировать на антиармянские выступления Лукашенко
Ученые выяснили, как возбужденное состояние влияет на зрительное восприятие
В республике ожидается переменчивая погода
Армянская Апостольская Церковь в это воскресенье отметит праздник Пятидесятницы
В «Гражданском договоре» запуганы: ищут мосты
Кто вы, заявите о своей вере, чтобы мы понимали, христиане вы или нет, скажите, вы господин или госпожа? Аршак Карапетян
За что ведется борьба? «Паст»
Отказавшись от церкви, Конституции, истории, кем мы становимся, на что похож глава государства, который хочет создать новый народ? Аршак Карапетян
Пытаются найти «альтернативы» и мобилизовать сателлитов: «Паст»
Кто взял на себя «покровительство» за агрессивное поведение полиции? «Паст»
Стилист Зверев заверил, что Пугачева вернется в Россию
Пашинян обеспокоен предстоящим митингом
Новое посольство Азербайджана в Иране откроется в «более безопасном месте»
Глава МИД Германии призвала передать Украине дальнобойное оружие, чтобы защитить Харьков
Члены движения «Во имя Родины» во главе с предстоятелем Тавушской епархии шествием отправились к ЕГУ
Цена нефти Brent превысила $83,5 за баррель
Архиепископ Баграт: Здесь проблема 2-3 домов или государства?
Погода в Армении: снег и заморозки в горах
Архиепископ: С представителями Армянского национального конгресса обсудили текущие процессы и их позицию
Курсы валют в Армении
Для администрации действовать в тайне от общественности превратили в заветную ценность
Гаджиев обсудил с чиновниками Госдепа отношения Еревана и Баку
Баграт Србазан: Делается попытка переложить ответственность на жителей села, это проблема 2-3 домов или проблема государства?
Алиев и Лукашенко посетили район Варанды оккупированного Арцаха
Баграт Србазан: Мы встретились с АНК и поговорили о процессах и их позиции (Видео)
Губернатор Тавуша проводит встречу с жителями села Киранц
Нарек Малян: Вся агентская резидентура Южного Кавказа будет перенесена на территорию Армении
Дорога, ведущая в село Киранц, перекрыта полицией, жители перекрыли межгосударственную дорогу
АМИО Банк выпустил драмовые облигации
Давид Ананян: Пришло время нам под председательством Баграта Србазана проявить решительность и радикальность в наших действиях и решениях
Въезд в село Киранц все еще закрыт: жители ночью оставались на трассе
Баграт Србазан: Я не отступлю от этой борьбы
Администрация разозлилась от слова «просьба»
Компания Ucom поздравляет всех с днем телекоммуникаций 
Имеем дело с марионеточным правительством, управляемым иностранцами, целью которого является идентичность армянского народа: Аршак Карапетян
Первый звонок для Мгера Григоряна
Ученые обнаружили неожиданную причину глухоты и других заболеваний Бетховена
Баграт Галстанян: Либо сегодня, либо никогда
«Паст». Труфальдино из Армении или Пашинян «кинет» стороны, либо они «кинут» его
Беззубое поведение США по отношению к Азербайджану еще больше обостряет аппетит Алиева
В Армении семьи без вести пропавших военнослужащих продолжат получать финансовую поддержку еще два месяца
Армения утвердила программу обеспечения жильем семей, насильственно перемещенных из Арцаха
В Бюраканской школе забастовка: Учителя, ученики и их родители проводят акцию протеста
Жители села Киранц не хотят встречаться с правительственным чиновником в Иджеване – пусть сам едет в село
Жители села Киранц вновь перекрыли межгосударственную автодорогу Армения-Грузия
Шант Арутюнян: Я хочу, чтобы движение «Во имя Родины» увенчалось успехом
