Եթե սահմանադրական նորմերը իրական կյանքում ոչինչ չեն փոխում, ապա Սահմանադրության առաքելությունը դառնում է դեկլարատիվ և ձևական
АНАЛИТИКАՀուլիսի 5-ին Հայաստանը նշեց Սահմանադրության օրը, որը յուրօրինակ նշանակություն է ձեռք բերել մեր հասարակության համար։ Խնդիրն այն է, որ հարյուրամյակներ շարունակ զրկված լինելով պետականությունից՝ հայ ժողովրդի հանրային կյանքը հիմնականում կարգավորվել է կոնկրետ ժամանակաշրջանում Հայաստանը տիրապետողների կողմից պարտադրված կանոններով կամ, ավելի ճիշտ, կամայականություններով։
Մոտ երեք տասնամյակ է, ինչ հայ ժողովուրդը ձեռք է բերել անկախություն և ձեռնամուխ է եղել իր կյանքի կանոնները սահմանող իրավունքի համակարգի ձևավորմանը, որի հիմքում էլ դրվել է 1995 թվականի հուլիսի 5-ին հանրաքվեով ընդունված Սահմանադրությունը։
Սահմանադրությունն, ըստ էության, պետության հիմնական օրենքն է, որը սահմանում է նրա պետական կառուցվածքը, կառավարման և իշխանության մարմինների համակարգը, նրանց իրավասությունները և ձևավորման կարգը, ընտրական համակարգը, քաղաքացիական իրավունքները և ազատությունը, ինչպես նաև դատական համակարգը։ Այլ կերպ ասած՝ այն պետության իրավունքի համակարգի հիմքն է, որը պետության իրավունքի ողջ համակարգի նորմերի նկատմամբ ունի բարձրագույն իրավաբանական ուժ և կոչված է կարգավորելու մի կողմից՝ մարդու և հասարակության, մյուս կողմից՝ մարդու և պետության միջև հարաբերությունները, ինչպես նաև հենց իր՝ պետության կազմակերպման հիմունքները։
Այդ իսկ պատճառով իրավական պետության կայացվածության և հասարակության ու անհատների իրավունքների պաշտպանվածության և ազատությունների ապահովման տեսանկյունից Սահմանադրությունն էական նշանակություն է ձեռք բերում։
Եվ դրա համար պետք է ունենալ այնպիսի մայր օրենք, որի կենտրոնում կլինի պետական և հանրային շահերի առավելագույն պաշտպանվածությունը, պետական կառավարման համակարգի հավասարակշռված մեխանիզմները։
Բայց միայն առաջադեմ և բարձր որակի Սահմանադրություն ունենալը քիչ է, առավել քան կարևոր է, որ Սահմանադրությունը գործողության մեջ դրվի իրական կյանքում։
Եթե սահմանադրական նորմերը իրական կյանքում ոչինչ չեն փոխում, ապա Սահմանադրության առաքելությունը դառնում է դեկլարատիվ և ձևական։ Իսկ մայր օրենքի կյանքի կոչման հարցում արդեն առանձնահատուկ կարևորություն է ձեռք բերում սահմանադրական դրույթների իրացման վերահսկողական մեխանիզմների կիրառումը։
Իսկ պետական գործունեության տարբեր բնագավառներում սահմանադրական կարգի պահպանմանը հետևում է Սահմանադրական դատարանը, որի որոշումների արդյունքում անվավեր են ճանաչվում Սահմանադրությանը հակասող օրենքներն ու այլ իրավական ակտերը։
Բայց երբ Սահմանադրական դատարանի դերակատարությունն անտեսվում է, ապա Սահմանադրության գերակայության ապահովման տեսանկյունից ռիսկեր են առաջ գալիս։ Այդպիսի երևույթի ականատես ենք լինում մեր օրերում, երբ ՍԴ 3 դատավորների պաշտոնանկությանը վերաբերող սահմանադրական փոփոխություններն ընդունվեցին ՍԴ-ի կարծիքը շրջանցելու պարագայում։ Եվ պատահական չէ, որ այդ դատավորները մտադիր են իրենց իրավունքները վերականգնել ՄԻԵԴ-ին դիմելու ճանապարհով։
Երկրի իրավական համակարգի կատարելագործման տեսանկյունից կարևոր նշանակություն ունեն նաև սահմանադրական փոփոխությունները, սակայն դրանք չպետք է լինեն ինքնանպատակ։ Անհրաժեշտ է, որ այդ փոփոխությունները բխեն ժամանակակից առավել արդյունավետ իրավական մեխանիզմների ստեղծման անհրաժեշտությունից և միտված լինեն հասարակության իրավագիտակցության մակարդակի բարձրացմանը:
Սակայն շատ հաճախ մենք ականատես ենք լինում այնպիսի երևույթների, երբ յուրաքանչյուր իշխանություն ցանկանում է Սահմանադրությունը հարմարեցնել իր շահերին և, ըստ այդմ, գնում է Սահմանադրությունը փոփոխելու ճանապարհով։
Եվ առաջիկայում էլ Հայաստանը նոր սահմանադրական փոփոխության է գնալու, և եթե հաշվի ենք առնում, որ վերջին երկու տարում այս իշխանությունները հնարավոր ու անհնար ամեն ինչ ձևում են իրենց քիմքին համապատասխան, ապա դժվար չէ պատկերացնել, թե ինչ նեղ քաղաքական, իսկ այս դեպքում նեղանձնական, մեկ անձի շահերը սպասարկող մայր օրենք կարող ենք ունենալ:
ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ
Как бессмысленно повысить значимость Азербайджана?
Архиепископ Баграт Галстанян собирает всех оппозиционеров в один котел
Кто вы, господин или госпожа премьер-министр? Аршак Карапетян
Администрация боится реагировать на антиармянские выступления Лукашенко
Ученые выяснили, как возбужденное состояние влияет на зрительное восприятие
В республике ожидается переменчивая погода
Армянская Апостольская Церковь в это воскресенье отметит праздник Пятидесятницы
В «Гражданском договоре» запуганы: ищут мосты
Кто вы, заявите о своей вере, чтобы мы понимали, христиане вы или нет, скажите, вы господин или госпожа? Аршак Карапетян
За что ведется борьба? «Паст»
Отказавшись от церкви, Конституции, истории, кем мы становимся, на что похож глава государства, который хочет создать новый народ? Аршак Карапетян
Пытаются найти «альтернативы» и мобилизовать сателлитов: «Паст»
Кто взял на себя «покровительство» за агрессивное поведение полиции? «Паст»
Стилист Зверев заверил, что Пугачева вернется в Россию
Пашинян обеспокоен предстоящим митингом
Новое посольство Азербайджана в Иране откроется в «более безопасном месте»
Глава МИД Германии призвала передать Украине дальнобойное оружие, чтобы защитить Харьков
Члены движения «Во имя Родины» во главе с предстоятелем Тавушской епархии шествием отправились к ЕГУ
Цена нефти Brent превысила $83,5 за баррель
Архиепископ Баграт: Здесь проблема 2-3 домов или государства?
Погода в Армении: снег и заморозки в горах
Архиепископ: С представителями Армянского национального конгресса обсудили текущие процессы и их позицию
Курсы валют в Армении
Для администрации действовать в тайне от общественности превратили в заветную ценность
Гаджиев обсудил с чиновниками Госдепа отношения Еревана и Баку
Баграт Србазан: Делается попытка переложить ответственность на жителей села, это проблема 2-3 домов или проблема государства?
Алиев и Лукашенко посетили район Варанды оккупированного Арцаха
Баграт Србазан: Мы встретились с АНК и поговорили о процессах и их позиции (Видео)
Губернатор Тавуша проводит встречу с жителями села Киранц
Нарек Малян: Вся агентская резидентура Южного Кавказа будет перенесена на территорию Армении
Дорога, ведущая в село Киранц, перекрыта полицией, жители перекрыли межгосударственную дорогу
АМИО Банк выпустил драмовые облигации
Давид Ананян: Пришло время нам под председательством Баграта Србазана проявить решительность и радикальность в наших действиях и решениях
Въезд в село Киранц все еще закрыт: жители ночью оставались на трассе
Баграт Србазан: Я не отступлю от этой борьбы
Администрация разозлилась от слова «просьба»
Компания Ucom поздравляет всех с днем телекоммуникаций 
Имеем дело с марионеточным правительством, управляемым иностранцами, целью которого является идентичность армянского народа: Аршак Карапетян
Первый звонок для Мгера Григоряна
Ученые обнаружили неожиданную причину глухоты и других заболеваний Бетховена
Баграт Галстанян: Либо сегодня, либо никогда
«Паст». Труфальдино из Армении или Пашинян «кинет» стороны, либо они «кинут» его
Беззубое поведение США по отношению к Азербайджану еще больше обостряет аппетит Алиева
В Армении семьи без вести пропавших военнослужащих продолжат получать финансовую поддержку еще два месяца
Армения утвердила программу обеспечения жильем семей, насильственно перемещенных из Арцаха
В Бюраканской школе забастовка: Учителя, ученики и их родители проводят акцию протеста
Жители села Киранц не хотят встречаться с правительственным чиновником в Иджеване – пусть сам едет в село
Жители села Киранц вновь перекрыли межгосударственную автодорогу Армения-Грузия
Шант Арутюнян: Я хочу, чтобы движение «Во имя Родины» увенчалось успехом
Некоторые члены движения «Тавуш во имя Родины» отправляются в село Киранц
