ԼՂ-ում հաջողություններով ոգեշնչված՝ Էրդողանը կարող է նորից փորձել հարցերը լուծել ուժի միջոցով. 2021-ին Միջերկրական ծովում աշխարհին կարող է սպասել նոր պատերազմ. Репортер
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆՌուսական Репортер կայքը հոդված է հրապարակել, որում, վերլուծելով տարածաշրջանում ստեղծված իրավիճակը, եզրակացրել է, որ 2021 թվականին Միջերկրական ծովում աշխարհը կարող է բախվել նոր պատերազմի:
«Բոլոր առումներով դժվար տարի, 2020 թվականն ավարտին է մոտենում, բայց հաջորդն ունի բոլոր հնարավորություններն առավել բարդ լինելու համար: ԱՄՆ-ի, Իրանի և Իսրայելի միջև Մերձավոր Արևելքում հակամարտության սրման իրական ռիսկից բացի, հնարավոր է Արևելյան Միջերկրական ծովում դաժան բախում տեղի ունենա Թուրքիայի և Հունաստանի միջև: Եվ այս դեպքում արդեն գործով պարզ կդառնա, թե արդյոք ամերիկյան «անտեսանելի» «Ֆ-35»-ը և ռուսական հակաօդային պաշտպանության «Ս-400» համակարգերն այդքան լավն են:
Հունաստանը և Թուրքիան պատմական հակառակորդներ են: Նրանց ՆԱՏՕ-ի շրջանակում հաշտեցնելու փորձ կատարվեց, բայց ապարդյուն: Այսօր իրավիճակը սրվում է այն փաստով, որ երկու երկրներն էլ գտնվում են տնտեսական ծանր ճգնաժամի մեջ և վերականգնման ու աճի համար անհրաժեշտ են խթանիչներ: Դրանք կարող են լինել Կիպրոսի ափերի արևելյան Միջերկրական ծովում հայտնաբերված հսկայական գազի հանքերը: Այն երկիրը, որը կվերահսկի դրանց զարգացումը և արտահանումը ԵՄ երկրներ, կստանա տասնյակ միլիարդավոր դոլարներ: Ոգեշնչված Լեռնային Ղարաբաղում հաջողություններով՝ նորաթուխ «սուլթան, Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը կարող է նորից փորձել հարցը լուծել ուժի միջոցով: Այնուամենայնիվ, ամեն ինչ շատ ավելի բարդ է, քան նա կցանկանար:
Կոշտ ասած՝ Կիպրոսը չի պատկանում Հունաստանին, այն ինքնիշխան պետություն է, որտեղ բնակվում են էթնիկ հույներ և թուրքեր: Անկարան մատնանշում է Կիպրոսի 1878 թվականի հունիսի 4-ի կոնվենցիան, որտեղ կղզին ներկայացվում է որպես Օսմանյան կայսրության մաս: 1969-ին Մեծ Բրիտանիան մասամբ ճանաչեց կղզու նկատմամբ Թուրքիայի իրավունքները, իսկ 1974-ին Անկարան ռազմական միջամտությամբ ստեղծեց Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետությունը (ՀԿԹՀ): Չնայած այն փաստին, որ երկիրը ճանաչում է միայն Թուրքիան, դա չի խանգարում ՀԿԹՀ-ին հաջող կերպով գոյություն ունենալ մինչ օրս: Ի դեպ, թուրքերին հաջողվեց լուծել իրենց էքսկլավի ջրամատակարարման խնդիրը՝ մայրցամաքից դեպի կղզի ստորջրյա ջրատար կառուցելով:
Կիպրոսի հունական և թուրքական հատվածների համակեցության խնդիրն ներկայում սրվել է` մոտակայքում գազի հանքավայրերի հայտնաբերման ֆոնին, ինչպես նաև այն փաստով, որ կղզին առանցքային կետ է Իսրայելից Եվրոպա տարանցիկ խողովակաշարի կառուցման համար: Անկարան ցանկանում է իր բաժինն ունենալ այս ամբողջ «առատությունից», բայց հույները այլ կերպ են նայում հարցին: Հիմքեր կան ենթադրելու, որ Թուրքիան կարող է փորձել Կիպրոսում կիրառել խնդրի ուժային լուծման ղարաբաղյան փորձը: Նախագահ Էրդողանի տրամադրության տակ գտնվող հզոր նավատորմը և թուրքական բանակը համարվում է ՆԱՏՕ-ի ամենաուժեղը՝ ԱՄՆ-ից հետո: Բացի այդ՝ թուրքերն ունեն նաև հարվածային անօդաչու թռչող սարքեր, որոնք իրենց լավ են դրսևորել Լեռնային Ղարաբաղում:
Միևնույն ժամանակ մամուլում սկսեցին շրջանառվել լուրեր այն մասին, որ մի քանի տարի առաջ հեղաշրջման ձախողված փորձի մեջ ներգրավված զինվորականները ժամանակից շուտ սկսեցին ազատվել թուրքական բանտերից:
Տեսականորեն, իրադարձությունները կարող են զարգանալ հետևյալ կերպ: Ինչ վերաբերում է Կիպրոսի թուրքական հատվածին, ապա հունական կողմից որոշ սադրանքներ են տեղի ունենում, որը Անկարային դրդում է կղզու ծովային շրջափակում գործադրել և այնտեղ ռազմական զորախումբ ուղարկել: Դա անմիջապես ստիպում է Աթենքին միջամտել՝ պաշտպանելու Կիպրոսի հույն բնակչությանը, որոնք կարող են իրենց նավատորմը կղզի ուղարկել և ինչ-որ ռազմական գործողություններ սկսել Թուրքիայի հետ ցամաքային սահմանին: Անկարան ավելի ուժեղ է թվում, և Հունաստանի հետ մենակ մնալով՝ կարող է միաժամանակ «քամել» երկրից այլ վիճելի կղզիներ:
Նախագահ Էրդողանի խնդիրն այն է, որ Աթենքը, ամենայն հավանականությամբ, չի հանձնվի նրան: Նորանշանակ «սուլթանի» նեոօսմանյան զորավարժությունները առանց բացառության մեծ մտահոգություն են առաջացնում Թուրքիայի բոլոր հարևանների շրջանում: Սիրիայի հյուսիս, Լիբիա՝ իր ծովային շելֆով, Լեռնային Ղարաբաղ, այժմ հունական կղզիներ, իսկ հետո ի՞նչ՝ Կենտրոնական Ա՞սիա, Ա՞ֆրիկա, Մերձավոր Արևե՞լք: Այս դեպքում ՆԱՏՕ-ի պաշտոնական դաշնակիցները ստիպված կլինեն աջակցել Հունաստանին:
Ի դեպ, ԱՄՆ-ն արդեն սկսել է դա ցուցադրաբար անել: «Ս-400»-ի գնման համար նրանք պատժամիջոցներ կիրառեցին Անկարայի նկատմամբ: Ամերիկացիները բացառեցին թուրքերին իրենց «Ֆ-35» ծրագրից՝ հույներին հանձնելով հինգերորդ սերնդի վեց կործանիչներ: Պենտագոնը հասկացրել է, որ քննարկում է հունական Կրետեում գտնվող «Հերակլիոն» ավիաբազան՝ որպես «Ինջիրլիկ»-ին փոխարինող: Վաշինգտոնը մտադիր է ամրանալ Թուրքիայի Դարդանել նեղուցի մոտակայքում, որտեղ ԱՄՆ բանակի ինժեներական կորպուսը ներկայում արդիականացնում է Ալեքսանդրուպոլիս նավահանգիստը: Սրանք բավականին լուրջ ազդակներ են Անկարային, որոնք անտեսելը շատ անխոհեմ կլինի:
Արդյո՞ք նախագահ Էրդողանը ռազմական բախման կգնա Հունաստանի հետ: «Սուլթանը» կծում է միայն այնպիսի կտոր, որը կարող է կուլ տալ: Ակնհայտ է, որ նա առաջնորդվելու է ԱՄՆ Դեմոկրատական կուսակցության նորացված արտաքին քաղաքականությամբ: Իսկ, թե ինչպիսին կլինի դա, դեռ կտեսնենք», - ասվում է հոդվածում: