Երևան, 19.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Մեր երկիրն աղքատացավ, լուսավորները գնացին, մենք մնացինք խավարի մեջ. Վանիս զոհվելուց հետո չենք ապրում, պարզապես շնչում ենք». «Փաստ»

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Վան Ասլանյանն Արարատի մարզի Շաղափ գյուղից էր: Դեռ փոքրուց առույգ ու ժիր տղան անսահման սեր ուներ դեպի սպորտը, դպրոցում աչքի էր ընկնում բարձր առաջադիմությամբ:

«Վանս բոլորի համար է ամենալավը, ոչ միայն իմ: Ազնիվ էր ու բարի, ընկերասեր: Միշտ օգնում էր իրենից թույլերին, պաշտպանում, թույլ չէր տալիս, որ նեղացնեն: Աչքի է ընկել իր լավագույն հատկանիշներով: Երեք որդիներիցս կրտսերն է Վանս: Աշխարհի ամենաերջանիկ ծնողներն ենք, որ նման երեխաներ ենք ունեցել: Միշտ գովեստի խոսքեր ենք լսել նրանց մասին, երբեք գլուխներս կախ ման չենք եկել»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Վանի մայրիկը՝ տիկին Մելանյան: Վանի հետաքրքրությունների շրջանակը սպորտի շուրջ էր՝ բռնցքամարտ, ֆուտբոլ, խառը կարատե: Մայրիկի բնորոշմամբ՝ որտեղ սպորտ կար, Վանն այնտեղ էր:

«Շատ մեդալներ ու պատվոգրեր ունի, առաջին ու երկրորդ տեղեր է զբաղեցրել տարբեր մրցաշարերում: Իրեն ամենից շատը սկսել էր հետաքրքրել ֆուտբոլը»,-հավելում է նա: Երբ գալիս է ծառայության մեկնելու ժամանակը, Վանը ցանկանում է ԴՕՍԱԱՖ ընդունվել՝ ավտոդպրոց. «Այնտեղ պարզեցին, որ Վանը սրտի հետ կապված խնդիրներ ունի, թույլ չտվեցին ավտոդպրոցում սովորել: Մի քանի անգամ ստուգումների ենք գնացել: Սրտի խնդրի պատճառով կարող էր ավելի ուշ մեկնել ծառայության, անգամ ազատվել: Բայց Վանս կտրականապես մերժեց՝ եթե հանկարծ ինչ-որ բան անեք, տնից կփախչեմ, կամավոր կգնամ զինծառայության: Պետք է ծառայեմ»: Մայրիկն ասում է՝ ծառայության հանդեպ այս մղումը, հայրենիքի հանդեպ սերն իր մեջ միշտ է եղել: «Մի տեսանյութ ունի ընկերների հետ, երևի 14 տարեկան կլինի, ասում է՝ երբեք Շուշին թուրքին չենք թողնի: Այդ տեսանյութը մեզ իր ընկերն է փոխանցել, այն միայն վերջերս ենք տեսել: Միշտ ասում էր՝ կծառայեմ, իմ անունը կլսեք: Մեծ տղաս էլ է Արցախում ծառայել, ծառայության մեկնեց, Քառօրյա պատերազմի օրերին Շուշիում էր: Երբ զորացրվեց, Վանս ասում էր՝ ես կծառայեմ, դուք կլսեք, թե ծառայելն ինչպես է լինում: Ինչո՞ւ էր այդպես ասում… Շատ էր սիրում Հայոց պատմությունը: Երբ փոքր ժամանակ իր համար գիրք էի կարդում, ստիպում էր ֆիդայինների մասին կարդալ՝ Անդրանիկի, Գևորգ Չաուշի, սիրում էր Մոնթեին, հպարտանում էր նրանով»:

2020 թ.-ի հունվարի 13-ին մեկնեց ծառայության: «Մեկ օր անգամ չի տրտնջացել ծառայությունից: Հիշում եմ՝ մի անգամ հարցրեցի՝ սնունդը ո՞նց է, ասաց՝ մամ, էլ նման հարց չտաս: Զանգել ես, հարցրու՝ ոնց եմ, ինչ կա, չկա: Ամեն ինչ շատ լավ է: Հրաշալի ընկերներ ուներ, ծառայության ընթացքը շատ լավ էր անցնում»: Ծառայության հենց առաջին օրերին Վանն աչքի է ընկնում: «Մի սերժանտ ասել էր՝ քեզ պետք է հետախուզական վաշտ տանեմ: Ամուսինս խորհուրդ տվեց՝ բարդ է հետախույզի գործը, հրաժարվի՛ր: Զորակոչվելուց վեց ամիս անց զանգահարեց՝ ինձ ուղարկում են Հոկտեմբերյան, սերժանտական կուրսերի: Զարմացանք, քանի որ, սրտի խնդիրը պատճառ բերելով, ավելի վաղ իրեն մերժել էին: Վանին տղաներից Հայկ Կիրակոսյանն էր ընտրել: Հայկն էլ է զոհվել»,-որդու ծառայության օրերն է վերհիշում մայրիկը:

Մի քանի օր հետո Վանը ծնողներին ասում է, որ Հոկտեմբերյան չի գալիս, արդեն սերժանտի կոչում են տվել, հետո արդեն՝ դիրքի ավագ: «Չգիտեմ էլ, թե ինչպես է իրեն դրսևորել, որ այդքան աչքի է ընկել: Իր ընկերներից Ենոքը, որը հրաշքով է ողջ մնացել, պատմում է՝ Վանի վաշտը Հադրութի ամենակարգապահ վաշտերից մեկն էր»: Պատերազմի մասին: «Սեպտեմբերի 26-ին դիրքերից իջել էր, զանգեց տուն՝ պա՛պ, կարո՞ղ ես 5000 դրամ փող ուղարկել: Ամուսինս միշտ 20 հազար դրամի չափով ուղարկում էր, գուցե պետք գար: Զարմացավ, որ այդքան քիչ ուզեց: Երևի արդեն հասկացել էին, թե ինչ է կատարվում, այդ գումարն այդպես էլ չի ծախսել: Սեպտեմբերի 26-ի երեկոյան տղաներին Ֆիզուլի էին տարել: Սա արդեն ուրիշներից ենք իմացել, Վանս որևէ բան մեզ չի ասել: Հետո ենք արդեն իմանում, որ տղաներն առաջնագծից էլ առաջ են եղել, 11 դիրք են գրավել: Նկար էլ ունի՝ թուրքի դրոշի վրա կանգնած: Վանիս ընկերներն են շատ բաներ պատմում: Դվինից Գոռս էլի Վանիս հետ է եղել, գալիս-գնում է մեր տուն: Պատմում է՝ տեսել են, թե ինչպես են վարվել մեր գերիների հետ: Վանը բոլորին Հադրութի՝ իրենց դիրքերում կառուցված մատուռում է հավաքել, երդվել են, որ որևէ դեպքում գերի չեն ընկնելու, իսկ հետո նռնակներ է բաժանել բոլորին:

Շատ տանկեր են խոցել, մարտական ուղին կա, մի օր բոլորը կիմանան, թե 18 տարեկան մեր տղաներն ինչեր են արել: Կամավորներից Վոլոդյա Հովհաննիսյանն է պատմում՝ 60 տարեկան հրամանատար եմ եղել, բայց զարմացած էի մեր երեխեքի խիզախությամբ, ոնց էին կռվում թուրքական յաշմայի, հազարավոր տանկերի դեմ: Մեջները կարծես վախ չկար: Այդ օրը Վանիս ընկերներից Մուշի հայրն էլ է դիրքեր բարձրացել: Մուշն էլ է զոհվել: 20 րոպե է տեսել երեխեքին, հետո արդեն դեպքը եղել է: Սեպտեմբերի 30-ի երեկոյան է զոհվել՝ Հադրութի թեժ մարտերի ժամանակ: Մեզ ոչինչ չէր պատմում, բայց գյուղի ընկերներից մեկին ասել էր՝ եթե այստեղից մարդ փրկվի, համարեք, որ հրաշք է եղել, երկնքից քարե կարկուտ է թափվում: Իրենց վաշտից 54 հոգուց, եթե չեմ սխալվում, 17 -ն է ողջ մնացել: Ողջ մնացած երեխեքն ասում են՝ չգիտենք, թե դա ինչ էր, պատերազմ չէր, 11 հոգով կռվում էինք հազարավորների դեմ»:

Որդու զոհվելու մասին ընտանիքն իմացել է հաջորդ օրը՝ հոկտեմբերի 1-ին: «10 օր հետո Վանիս հուղարկավորել ենք: Մեզ դեռ հույս էին տալիս, որ ողջ է: Ամեն տեղ փնտրում էինք, բայց չէինք գտնում, ասում էին՝ այդ անունով տղա իրենց մոտ չկա: Այդ մի քանի օրերի ընթացքում ամուսինս երեք անգամ Արցախ է գնացել: Սեպտեմբերի 30-ին էլ էր գնացել, ամբողջ գյուղն անհրաժեշտ ամեն ինչ հավաքել էր այնտեղ հասցնելու համար: Այդ ապրանքը տարավ, ասաց՝ գնամ Հադրութ, Վանիս կտեսնեմ: Արդեն դեպքը եղել էր, բայց չգիտեինք: Հադրութի զորամասում ասել է, թե որ դիրքեր է ուզում բարձրանալ: Պատասխանել են՝ չեք կարող, գիտե՞ք, թե հիմա տղերքը որտեղ են ու ինչեր են անում»:

Վանի հայրիկը հասկացել էր, որ մինչև այդ օրը որդին խաբել էր, թե ապահով տեղում է, իմացել էր, որ տղերքին Թալիշ ու Ֆիզուլի են տարել, բայց ընտանիքի անդամներին ասել էր՝ ապահով տեղում ենք, սարերի մեջ, մեզ ոչ մի բան չի լինի: «Մեր գյուղից 7-8 հոգի ծառայող ունեինք, երբ պատերազմն սկսվեց: Բոլորն ասում էին՝ Վանից ենք վախենում, գիտե՞ք՝ որ իմաստով՝ անհամբեր է, առաջ կգնա, չի դիմանա, օգնության կնետվի»: Երկու տարուց ավելի է՝ գյուղի փողոցներով Վանը չի քայլում, չի բարևում դրկից հարևաններին, հավերժական հանգիստը գյուղի գերեզմանատանն է գտել՝ տանն ու ընտանիքին մոտ:

«Չենք ապրում, պարզապես շնչում ենք, քայլում՝ մեր երկու տղաների մասին մտածելով: Ամեն ինչ հանուն իրենց ենք անում, բայց ամեն ինչը կեղծ է ստացվում: Մեկ-մեկ ասում եմ՝ դարձել եմ աշխարհի ամենալավ դերասանը, որ կարողանում եմ դեմքիս, հանուն տղաներիս, ժպիտ նկարել: Հիմա արդեն միակ ցանկությունս է՝ Աստված ջան, ինձ այնքան կյանք տաս, որ երկու տղաներիս հասցնեմ իրենց նպատակներին, այդքան կյանք եմ ուզում, ոչ ավելին: Սա ինձ համար արդեն կյանք չի, տառապանք է: Տղաներս լավ ընկերներ էին, իրենց համար էլ է եղբոր կորուստն անտանելի: Մեր երկիրը լուսավոր, տաղանդավոր տղաների կորցրեց: Իմ համար բոլորը Վան են: Մեր երկիրն աղքատացավ: Լուսավորները գնացին, մենք մնացինք խավարի մեջ: Զոհվելուց հետո Վանս մեդալներ էլ է ստացել, բայց ոչինչ աչքիս չի գալիս, հիմա ամեն ինչ այնքան չնչին է թվում»:

Վանի՝ Վան քաղաքը տեսնելու, այնտեղ շրջելու երազանքն, ավաղ, անկատար մնաց:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Սին կմեկնի Ֆրանսիա՝ բանակցելու Մակրոնի հետ «Հատիս հրաբուխ» երկրաբանական հուշարձանն անձնագիր կունենա. համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողերը կընդունվեն որպես նվիրատվություն Հայաստանի Հանրապետությանը. «Փաստ»Շաբաթվա վերջում պատերազմ կլինի, եթե ոչինչ չանենք. ՓաշինյանՀարավից հզոր ցիկլոն է ներթափանցում. սպասվում են ձյան առատ տեղումներ Գործող իշխանությունները պետք է ճամպրուկները կապեն և հեռանան. Արշակ Կարապետյան «Կառավարության յուրաքանչյուր որոշում կարծես ուղղված լինի ինչ-որ մեկի գրպանը լցնելուն, ոչ թե հանրային խնդիր լուծելուն». «Փաստ»Զույգ համարի շենքերի ջրամատակարարումը դադարեցվել է Բայրամովը Բոնոյին է ներկայացրել Բաքվի «ակնկալիքները Հայաստանից»Ո՞րն է «դարակազմիկ» նախագծի առանցքային նպատակը. «Փաստ»Հանրապետության տարբեր շրջաններում ձյուն է տեղում․ իրավիճակը՝ ավտոճանապարհներին Նիկոլ Փաշինյանը տեսանյութ է հրապարակել Ոսկեպարի բնակիչների հետ հանդիպումից Բախվել են «Opel»-ն ու «06»-ը․ ավտոմեքենայում հայտնաբերել են ընտանիքի անդամների մոխրացած 4 մարմին․ կա վիրավոր «Արևմուտքի հետ հույս կապելու կամ աշխարհաքաղաքական վեկտորի փոփոխություն անելու որոշումն ադեկվատ չէ». «Փաստ»Ի՞նչ փոխարժեքներ են սահմանվել այսօր Անընդհատ ասում է՝ տանք-տանք. ինչի՞ դիմաց ես տալիս, երբ Բաքվում հայտարարում են՝ «Էրիվան», «մենք չենք կանգնելու» ․ «Հայաքվե» նախաձեռնության անդամ Տավուշից հետո սկսվելու է պետության մասնատման նոր փուլ. Հրայր Կամենդատյան Թևերի տակ դրված եվրա... բարձ. «Փաստ»Բնակիչների հետ հանդիպում, որպես այդպիսին, չի եղել. ի՞նչ են ասել Փաշինյանին Նոյեմբերյանում. «Փաստ»Իբր փողի խնդիր չկա, բայց գնում են թե՛ գների, թե՛ հարկերի դրույքաչափի բարձրացման ճանապարհով. «Փաստ»Ռուսական և ամերիկյան քաղաքական շրջանակները՝ «Միասնություն» շարժման հավաքին. «Փաստ»Որևէ պաշտոնյա իրավասու չէ միանձնյա որոշել, թե որն է ՀՀ տարածքը. ի՞նչ էր անում «Հայաքվեն» վտանգված գյուղերում. «Փաստ»Ձյան առատ տեղումներն ու բուքը վերադառնում են․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին Երևանի և մարզերի որոշ հասցեներում լույս չի լինի 33-ամյա վարորդը «ՎԱԶ 2107»-ով, մի քանի պտույտ շրջվելով, բախվել է քարերին․ կա վիրավոր Մենք զենք ենք վերցնելու՝ կամ կապրենք, կամ կմեռնենք․ Ոսկեպարի բնակիչ Վթարային աշխատանքներով պայմանավորված ջուր չի լինելու Գյուղապետը եկավ արյան մեջ կորած, ասաց՝ «շտապ օգնություն կանչեք, գյուղում վիճակը վատ է. Վարդաձորի վերջին օրը… Սփյուռքը պետք է վերակազմակերպվի. Արամ Ա ՆԱՏՕ-ի և Ադրբեջանի միջև քաղաքական առևտուրը նոր փուլ է մտնում. զոհասեղանին Հայաստանն է Շրջաններում ձյուն է տեղում, ճանապարհները աղ-ավազով մշակում են Կազանում հայտնաբերվել է սալմոնելոզով վարակման զանգվածային դեպք Տավուշում հավաքել են տվել Փաշինյանի հետ հանդիպման եկածների հեռախոսներն ու որոշ իրեր․ հանդիպումը թեժ է անցել Հայկական մոտ 600 բեռնատար սպասում է Վերին Լարսով անցնելուն․ «Սպուտնիկ Արմենիա» Թուրքիայի գործարաններից մեկում պայթյուն է տեղի ունեցել. կան զոհեր ու վիրավորներ Թշնամու խնդիրն է՝ կտրել Իրան-ՀՀ-Վրաստան-ՌԴ հաղորդակցության ուղին, ջլատել ՀՀ պաշտպանական բնագիծը «Այսուհետ բոլորը պետք է հաշվի նստեն մեզ հետ»․ Ալիև Աբովյան քաղաքում զենքի գործադրմամբ խմբակային խուլիգանության վարույթով մեղադրանք է ներկայացվել ևս երեք անձի ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ Հայաստանի այն ուրվագիծը, որ ցույց եմ տվել ասուլիսին, ցույց եմ տվել նաև այստեղ. Փաշինյանը՝ Տավուշի հանդիպման մասին Ասում են, թե գնում են ԵՄ, բայց ավելի շատ կախվում Ռուսաստանից Արցախցիների վերադարձի հարցում Հայաստանի իշխանության պահվածքը համընկնում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի տեսակետների հետ. Տիգրան Աբրահամյան Ոսկեպարցիները Փաշինյանի դեմ պայման են դրել, պատրաստ ենք անգամ պատերшզմի․ Ոսկեպարի բնակիչ, պահեստազորի գնդապետ Team-ի ինտերնետը հասանելի է մետրոյում Ռիտա Նազարյանը ԶՊՄԿ քիմիական լաբորատորիայում որպես լաբորանտ աշխատում է 1978 թվականից Հետախուզվողը հայտնաբերվեց «Զվարթնոց» օդանավակայանում Վերականգնվող էներգիայի աղբյուրների համաշխարհային հզորությունն աճել է 50 տոկոսովԻնչո՞ւ կալանավորեցին ՀՅԴ-ական Գագիկ Սարգսյանին․ հետաքրքիր մանրամասներ 26-ամյա աղջիկը դանակահարել է իրեն հարվածող ընկերոջը․ նա ձերբակալվել է Ուզում եք հասկանալ, թե ինչ է լինելու, այսպես կոչված, «անկլավները» հանձնելուց հետո, նայեք Արցախին Արշակ Կարապետյանը հայրենասեր Հայի սկզբունքային և վճռական Տեսակ է