Ռոմանտիկից կենցաղային անուններ. մոտ 400 տարվա գյուտի անցած ճանապարհը․ «Փաստ»
ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ![Ռոմանտիկից կենցաղային անուններ. մոտ 400 տարվա գյուտի անցած ճանապարհը․ «Փաստ»](/timthumb.php?src=disc/18-04-23/215a2fa6d9e5d978d1b393f9307033f7.jpg&w=780)
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Ընդհանրապես, զուգարանակոնքը բավականին հին պատմություն ունի։ Մոտավորապես 1596 թվականին սեր Ջոն Հարինգտոնը Անգլիայի թագուհի Եղիսաբեթ 1-ի համար ստեղծել է առաջին ջրթափ բաքով զուգարանակոնքը։ Հարինգտոնը իր գյուտն անվանել էր «Այաքս» և մանրամասն նկարագրել է այն իր «Այաքսի փոխակերպումները» գրքում։ Գրքում նկարագրված են բոլոր օգտագործվող նյութերը և նրանց գները։ Զուգարանակոնքի գինը, այդ ժամանակվա համար, բավականին բարձր էր ստացվել՝ վեց շիլինգ և ութ պենս, բայց տարածում չէր գտել ոչ թե բարձր գնի, այլ այն պատճառով, որ Անգլիայի մայրաքաղաքում այդ ժամանակ ջրմուղ և կոյուղի չկար։
Հաջորդ 150 տարվա ընթացքում զուգարանակոնքը տարածում չի գտել, մինչև որ 1738 թվականին չի ստեղծվել ջրթափ կափույրով զուգարանակոնքը։ Մի փոքր ուշ լոնդոնցի ժամագործ Ալեքսանդր Քամինգսը նախագծել է ջրային փականը (water closet), որով լուծվել է նաև տհաճ հոտերի հարցը։ 1777 թվականին Ջոզեֆ Փրեյզերը նախագծել է ջրթափ բաք կափույրով և բռնակով։ 1778 թվականին Ջոզեֆ Բրամսը ստեղծել է կափարիչով թուջե զուգարանակոնք, որը թույլ չէր տալիս տհաճ հոտերի տարածումը բնակարանում։ 1880-ական թվականներին մի քանի արտոնագրերի և սանտեխնիկայի ասպարեզում գյուտերի հեղինակ Թոմաս Կրեպերը հնարել է ջուրը չափաբաժիններով բաց թողնող սարք, և այդ ժամանակվանից զուգարանակոնքը ձեռք է բերել այսօրվա ժամանակակից տեսքը։
1883 թվականին Թոմաս Թուայֆորդը զարգացրել է Կրեպերի մոդելը՝ կոնքը սարքելով առավել էսթետիկ հախճապակիով և հանդերձելով փայտե նստատեղով։ «Ունիտաս» («UNITAS») անունով իր գյուտը նա ներկայացրել է 1884 թվականի Լոնդոնի առողջապահությանը նվիրված միջազգային ցուցահանդեսում և ստացել ցուցահանդեսի բարձրագույն՝ ոսկե մեդալը։ Հենց այդ արտադրանքն էլ այն ժամանակ արտահանվել է Ռուսաստան։ Արդյունքում Ռուսաստանում, Բելառուսում և Ուկրաինայում զուգարանակոնքը կնքել են «ունիտազ» անվանումով՝ այն արտադրող ընկերության անունով։ Եվրոպական երկրների մեծ մասում զուգարանակոնքը կոչում են «տուալետ», որը ծագում է ֆրանսիական toilettes բառից։
Եվրոպայում երկրորդ տեղում «կլոզեթն» է, և դա տրամաբանական է, քանի որ «վաթեր կլոզեթի» (թարգմանաբար՝ «ջրային փական», տրապ) հայտնագործությունը 1775 թվականին արտոնագրվել է անգլիացի Ալեքսանդր Կամմինգսի կողմից, և այն հանդիսանում է զուգարանակոնքի բաղկացուցիչ մասերից մեկը։ Այն արգելակում է կոյուղու գծերի գարշահոտի տարածումը բնակելի տարածություն։ Օրինակ՝ գերմանացիները երկաթուղային վագոնների զուգարանները երբեք չեն կոչում կլոզեթ, այլ կոչում են շատ պարզ ՝ «աբորտ» (թարգմանաբար «թափել») բառով, քանի որ այնտեղ ջրային փական չի օգտագործվում, իսկ աղտոտանքը անմիջականորեն թափվում է երկաթգծի կոճերի վրա։ Ռոմանտիկ է հնչում զուգարանակոնք բառը իտալերենում՝ «գաբինետտի» (կարելի ՝ ասել «շեֆի կաբինետ»)։ Իսպանացիները օգտագործում են «ինոդորո» և «բանո» բառերը։ Հետաքրքիր է, որ իսպաներենից թարգմանաբար «ունիտաս» նշանակում է «միայնակություն» (զուգարանակոնքի մոտ բոլորն էլ միայնակ են լինում), և դա սիմվոլիկ է։
ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/3b135f348404fc342070bcb829c93ad4.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/d4cd5e6db8ced4f96cdc21debb0c375c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/48f33f29aac9e85eafd94a1646844211.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/7651c9b388ed53262dec038d0021978d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/c944ad6efd50ae04ebb2c0830c6ba485.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/c2b4b0383efa905e445945238b6f80fe.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/4be616ea97da1140b4cf60f63ca15055.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/ee49af692bb05832b1d0b87064657fc0.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/d43d0dae0ec5baff0965b1bb47fbcca5.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/747d0f849ffb1b2cfa1e22a438eb7565.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/abb3c4474fa628d713b57922f921df77.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/16bab422cfdab624e4d2d0a3bad9caad.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/ea1e39ea230b6397d48da247fcbd3b33.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/2798b36e7369945921672d7bb5e67118.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/7a9812e528b7ce925561506205b6501d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/a6380f2c5d50f514ec1b3d4cb642f4f9.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/f79946a84f362e51afc3697ff00ea512.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/4819483eea5e60aa0a9815495a6f2b17.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/807b228a294c2a58cb8a4ddaa7136ee6.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/6e24ed9bf96264f05c08919453378abe.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/3a1ada0494e276fc78991b92a721c57f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/23958bde588ec7b7ef98db83c7efec9c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/6eb360c1fc1f59b8e660066ef56143bc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/5446dc64a3d95b3558c94a2e7113b94f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/1d9f53fcc99fea256e9d87406a684332.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/d2215e84cec73b4b3443b7ae90798e5d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/2d5c6beee7ac76c8711778dca5942432.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/314de25b60ed5a63ba157fc7dc4a530a.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/20aeb363141bd0911046cdf163758a31.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/fea3379ae94d669e90916d1bfc6fee11.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/7167ec1af7d0d23137df926d44b7c288.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/0669ab1b124859674d6f383457649b51.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/ccf618f154941ddbcaa8d6f2c888d8e5.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/c9cbb161f8080a2706ae3fe454029927.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/4f37af345b79ec7c56d296e3513d83a5.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/13f1b0a6b6af9beec7d9701dcb9cef55.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/b7e9c672aee3abd11429784b467b255b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/254273098ba94ba58fcb87f889c2c630.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/e90e3efd2567713bd5dfcefd8e7ee100.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/7c11f6b091b50f68bd2db2d5bf3e2ffc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/e4a2b7654fc00544c4586f44626d281c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/83b94bb5705acf679ddbf07e3156b3bc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/02fc661678cbdbc9517b76a4a6e8fbc7.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/b30bf51fb2def6863579f745eca5d73a.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/365f82457bdc79b85d7e0e2c5ec8b6ef.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/746370f173572596cca5ee00f4399150.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/f3394b9a485d7f663f8ad3e222f99c82.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/cd92cc059563373c89f64c07e444da8f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/179a80d9d37803dada80de9005ad5c71.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/d0dc6fb0491f6a03eb30528f718623f4.jpg&w=60&h=60)
![](banners/acba.gif)