Ռոմանտիկից կենցաղային անուններ. մոտ 400 տարվա գյուտի անցած ճանապարհը․ «Փաստ»
ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ![Ռոմանտիկից կենցաղային անուններ. մոտ 400 տարվա գյուտի անցած ճանապարհը․ «Փաստ»](/timthumb.php?src=disc/18-04-23/215a2fa6d9e5d978d1b393f9307033f7.jpg&w=780)
«Փաստ» օրաթերթը գրում է
Ընդհանրապես, զուգարանակոնքը բավականին հին պատմություն ունի։ Մոտավորապես 1596 թվականին սեր Ջոն Հարինգտոնը Անգլիայի թագուհի Եղիսաբեթ 1-ի համար ստեղծել է առաջին ջրթափ բաքով զուգարանակոնքը։ Հարինգտոնը իր գյուտն անվանել էր «Այաքս» և մանրամասն նկարագրել է այն իր «Այաքսի փոխակերպումները» գրքում։ Գրքում նկարագրված են բոլոր օգտագործվող նյութերը և նրանց գները։ Զուգարանակոնքի գինը, այդ ժամանակվա համար, բավականին բարձր էր ստացվել՝ վեց շիլինգ և ութ պենս, բայց տարածում չէր գտել ոչ թե բարձր գնի, այլ այն պատճառով, որ Անգլիայի մայրաքաղաքում այդ ժամանակ ջրմուղ և կոյուղի չկար։
Հաջորդ 150 տարվա ընթացքում զուգարանակոնքը տարածում չի գտել, մինչև որ 1738 թվականին չի ստեղծվել ջրթափ կափույրով զուգարանակոնքը։ Մի փոքր ուշ լոնդոնցի ժամագործ Ալեքսանդր Քամինգսը նախագծել է ջրային փականը (water closet), որով լուծվել է նաև տհաճ հոտերի հարցը։ 1777 թվականին Ջոզեֆ Փրեյզերը նախագծել է ջրթափ բաք կափույրով և բռնակով։ 1778 թվականին Ջոզեֆ Բրամսը ստեղծել է կափարիչով թուջե զուգարանակոնք, որը թույլ չէր տալիս տհաճ հոտերի տարածումը բնակարանում։ 1880-ական թվականներին մի քանի արտոնագրերի և սանտեխնիկայի ասպարեզում գյուտերի հեղինակ Թոմաս Կրեպերը հնարել է ջուրը չափաբաժիններով բաց թողնող սարք, և այդ ժամանակվանից զուգարանակոնքը ձեռք է բերել այսօրվա ժամանակակից տեսքը։
1883 թվականին Թոմաս Թուայֆորդը զարգացրել է Կրեպերի մոդելը՝ կոնքը սարքելով առավել էսթետիկ հախճապակիով և հանդերձելով փայտե նստատեղով։ «Ունիտաս» («UNITAS») անունով իր գյուտը նա ներկայացրել է 1884 թվականի Լոնդոնի առողջապահությանը նվիրված միջազգային ցուցահանդեսում և ստացել ցուցահանդեսի բարձրագույն՝ ոսկե մեդալը։ Հենց այդ արտադրանքն էլ այն ժամանակ արտահանվել է Ռուսաստան։ Արդյունքում Ռուսաստանում, Բելառուսում և Ուկրաինայում զուգարանակոնքը կնքել են «ունիտազ» անվանումով՝ այն արտադրող ընկերության անունով։ Եվրոպական երկրների մեծ մասում զուգարանակոնքը կոչում են «տուալետ», որը ծագում է ֆրանսիական toilettes բառից։
Եվրոպայում երկրորդ տեղում «կլոզեթն» է, և դա տրամաբանական է, քանի որ «վաթեր կլոզեթի» (թարգմանաբար՝ «ջրային փական», տրապ) հայտնագործությունը 1775 թվականին արտոնագրվել է անգլիացի Ալեքսանդր Կամմինգսի կողմից, և այն հանդիսանում է զուգարանակոնքի բաղկացուցիչ մասերից մեկը։ Այն արգելակում է կոյուղու գծերի գարշահոտի տարածումը բնակելի տարածություն։ Օրինակ՝ գերմանացիները երկաթուղային վագոնների զուգարանները երբեք չեն կոչում կլոզեթ, այլ կոչում են շատ պարզ ՝ «աբորտ» (թարգմանաբար «թափել») բառով, քանի որ այնտեղ ջրային փական չի օգտագործվում, իսկ աղտոտանքը անմիջականորեն թափվում է երկաթգծի կոճերի վրա։ Ռոմանտիկ է հնչում զուգարանակոնք բառը իտալերենում՝ «գաբինետտի» (կարելի ՝ ասել «շեֆի կաբինետ»)։ Իսպանացիները օգտագործում են «ինոդորո» և «բանո» բառերը։ Հետաքրքիր է, որ իսպաներենից թարգմանաբար «ունիտաս» նշանակում է «միայնակություն» (զուգարանակոնքի մոտ բոլորն էլ միայնակ են լինում), և դա սիմվոլիկ է։
ԿԱՄՈ ԽԱՉԻԿՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/474f424429fd8a5db7639cd72a48223e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/687ba6c1b10d587fdcdbabe37cc5899c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/999fff8c09bd7deca5991c6b56faa33c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/296cc837af8f39ab42b072c147640a1a.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/369bad346fdc71bece06373cc6ead09b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/070b4b0cd6c59a0527628752ff37ba4c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/23-07-24/3fc5bc6b796605c846c129154c32fe5e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/23-07-24/0513b035a3378ecce3c7e995de0f1e6b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/23-07-24/276ee024ee9fbaabbc2f41a328615ee3.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/22-07-24/d9a1591a765d936a765cf0b83dd28ec8.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/22-07-24/9c6aa56a5f5f25634b0e8447e76ef629.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/22-07-24/27832f8cf2b99257d47edcf28dab1091.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-07-24/e9287bd9f723dc06d16ae950730ce134.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/15-07-24/d3cbdc6636991cc1656551e0663d9657.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/10-07-24/93c8353c1e0d4ac3b0d8300a2e4b4db4.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/10-07-24/ef6aec557d506d06c31c24ac41751f83.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/09-07-24/8e7eef161df90805e20705a38b11b21b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/08-07-24/c8b680b01700929d79b7f27ee87b9d3f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/08-07-24/79af892ebfe02cd661d97c96b7493465.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/04-07-24/2a2537c0451c31917129be90cd91c0f2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/03-07-24/371f3ec9ba61504af9b2d590d8b74766.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/02-07-24/44b3e1286af964d31c166ef319316193.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/01-07-24/9be0291cf23469d7566a5aca607270bd.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/41eb2cc5112a2fb0370690dee0565664.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/4fa80fb1ccce501c3a8ac433cb9bb881.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-06-24/ff71387fc920df59ef2d2b625b2e13cc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-06-24/52c2474f02b18eba95c5e6080a97c258.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/21-06-24/f974b265400cdd372fe24ab44187910e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/20-06-24/dd8f881a59861340e742408a4712504e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/19-06-24/df076e2b574419a7fd5b938b6056a0f2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-06-24/cac91821a550ba73d3e324f0bb721d48.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-06-24/b032087a14cb689780da09ee8ae1fc6c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-06-24/758909027e21ddae45baff7988769cf8.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/14-06-24/9caa3d605d90d3b08ad0be9225d0e060.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/14-06-24/23a90ffbae6a7f575e27b5042eb57d13.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/12-06-24/d3692207c97378b71aca52e06fa81271.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/12-06-24/d01f103f688fdf13af6688fac8d5b8c2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/11-06-24/ede77c726a5f793926d062038617db44.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/11-06-24/ba2afe249ca970a60c7eefdb4b7d8b62.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/10-06-24/e222041f95b36db9314bded9661df0de.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/07-06-24/63e0ba323a5e972cb7f9082a994f291e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/07-06-24/7e796ee1fe3d7dd8eec11d3e390409f8.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/07-06-24/25269fcfadc5fa4625346584a4554395.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/07-06-24/858a674e360afea9db5b775000b501c4.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/05-06-24/ab597f01320d7e2433ce37b694d9bddb.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/04-06-24/f988e26768bf6880f3f8a4e940c93ea3.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/04-06-24/272129e7efa9f73aa5f774be300986d2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/01-06-24/b1ee594b5629a60f28cff6c3d83df696.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/31-05-24/e6225fe187cc3b10582a2d6994d039b2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/31-05-24/db4a6d97ce8f141fe037294deec72d74.jpg&w=60&h=60)
![](banners/acba.gif)