Ереван, 05.Ноябрь.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


«Վերաարտահանումը լրիվ ջնջել է արտահանման իրական պատկերը»․ «Փաստ»

ИНТЕРВЬЮ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Կառավարությունն օրերս ընդունել է մի որոշում, որով հաստատվել է ՀՀ-ից արտահանվող և ՀՀ տարածքից տարանցիկ փոխադրվող ապրանքների ցանկը։ Մայիսի 26-ի որոշմամբ «զգայուն ապրանքների» շարքին են դասվել մեքենաները, հեռուստատեսային խցիկները, թվային խցիկները, մի շարք սարքավորումներ, որոնք այս շրջանում սովորաբար ՀՀ-ից վերաարտահանվում էին հենց Ռուսաստանի Դաշնություն, քանի որ պատժամիջոցների պատճառով ՌԴ-ն դրանք այլ երկրներից ուղիղ արտահանում իրականացնելու հնարավորություն չունի։ Կան տեսակետներ, որ այս որոշմամբ անուղղակիորեն կարող է արգելվել մի շարք ապրանքների վերաարտահանումը ՌԴ։ Հիշեցնենք, որ մինչ այս հայկական մի շարք ընկերություններ արդեն հայտնվել են արևմտյան պատժամիջոցների տակ։ «Էքսպորտ Արմենիա» հայ արտահանողների ասոցիացիայի համահիմնադիր Էմիլ Ստեփանյանը «Փաստի» հետ զրույցում նշել է, որ, ըստ էության, իրավիճակից օգտվելով հանդերձ՝ Հայաստանը փորձում է զերծ մնալ պատժամիջոցներից։

«Սա վերոնշյալ պատժամիջոցների պատասխանն է, որովհետև այս դեպքում ՀՀ կառավարությունը պարտավոր է նման որոշումներ կայացնել։ Այլ հարց է, թե այդ որոշումը որքանով կիրագործվի։ Ըստ իս՝ ոչ 100 տոկոսով, ինչպես սովորաբար է լինում. եթե հետևող չկա, մեզ մոտ որոշումները կա՛մ մնում են թղթի վրա, կա՛մ մասնակի են կատարվում։ Համենայն դեպս, այս որոշումն ազդելու է վերաարտահանման թվի վրա. կրճատում, մեծ հաշվով կլինի, բայց վերաարտահանումը չի դադարի։ Սա, երևի, այն վճարն է, որ Հայաստանը տալու է պատժամիջոցների տակ չընկնելու դիմաց»,-ասաց նա՝ շեշտելով մեկ այլ հանգամանքի մասին։ «Կարծում եմ՝ ազնիվ կլինի որոշմանը մոտենալ ոչ ավելի խիստ, քան մոտենում էին թուրքական ապրանքների ներմուծման արգելքին։ Այսինքն, ինչքան էլ թուրքական ապրանքներն արգելված էին, դրանց հոսքը ՀՀ թուլացել էր, բայց, ամեն դեպքում, չէր դադարել։ Ես, օրինակ՝ շատ վատ կվերաբերվեմ այն երևույթին, որ այս որոշումից հետո ավելի խիստ մոտեցում ցուցաբերվի, քան ժամանակին թուրքական ապրանքի արգելքի վերահսկողությունն էր»,-շեշտեց մեր զրուցակիցը՝ ընդգծելով, որ խոսքը տնտեսական դիվանագիտության մասին է։

«Ըստ ձևի, մենք այդ որոշումները չենք կարող չկայացնել, բայց, ըստ բովանդակության, հաստատ ավելի խիստ չպետք է լինել, քան 2020-ի պատերազմի ժամանակ և դրանից հետո թուրքական ապրանքների ներմուծման արգելքի դեպքում էր»,-ասաց նա։

Անդրադառնալով արտահանման ցուցանիշներին՝ Էմիլ Ստեփանյանն այս համատեքստում հավելեց. «Առհասարակ, վատ եմ վերաբերվում վերաարտահանմանն այն իմաստով, որ այդ համատեքստում չի խոսվում իրական արտահանման մասին։ Իսկ իրական արտահանումը Հայաստանում կա՛մ չի աճել, կա՛մ չնչին աճ է գրանցել։ Միևնույն ժամանակ համոզված եմ, որ պատրաստի արտադրանքի արտահանումը նվազել է։ Ու քանի որ, ինչպես հասկանում եմ, էկոնոմիկայի նախարարությանը չի հետաքրքրում, թե Հայաստանում արտադրված ապրանքների արտահանումը իրականում որքանով է աճել, գերադասում են խոսել երկնիշ և եռանիշ թվերով փուչ արտահանման մասին։ Սա է պատճառը, որ եթե վերաարտահանման թիվն անգամ այս որոշումից հետո կրճատվի, մեծ հաշվով, շատ բան չի փոխվելու։ Եթե մինչ այդ վերաարտահանման ցուցանիշը «շատ ընտիր» էր, հիմա կդառնա ուղղակի «լավ»»։

Նրա խոսքով, իրական արտահանման ցուցանիշները մեզ մոտ աղավաղվել են։ «Վիճակագրության մեջ արտահանման ցուցանիշում վերաարտահանման ցուցանիշն առանձնացված չէ։ Սա խայտառակություն է, ամոթ։ Վերաարտահանումը կարելի է առանձին չներկայացնել, երբ զգալի տոկոս չի կազմում։ Այսինքն, այն ժամանակ, երբ վերաարտահանումն այնքան չնչին է, որ պատկեր չի փոխվում։ Օրինակ՝ քաղցրավենիքի արտահանման որոշակի քանակ կա, որը մենք ներմուծում ենք ՌԴ-ից և ուղարկում ենք Իրան։ Դա մեծ տոկոս չի կազմում ու պատկեր չի աղավաղում։ Մինչդեռ այսօր մեզ մոտ վերաարտահանումը լիովին աղավաղում է արտահանման պատկերը, բայց պետական պաշտոնյաներն էլի չեն պահանջում, որ իրական արտահանումը վերաարտահանումից առանձին դիտարկվի։ Կարծում եմ՝ PR պատճառներ կան, քանի որ նրանք չեն ուզում հրապարակել իրական արտահանման պատկերը՝ առանձնացնելով այն վերաարտահանումից։ Խոսքը Domestic exports-ի մասին է, որը Հայաստանը չունի. սա կա՛մ դիտավորյալ է արվում, կա՛մ թափթփված աշխատանքի հետևանք է»,-ասաց նա՝ ընդգծելով, որ, ի տարբերություն Հայաստանի, տարածաշրջանային երկրներից, օրինակ՝ Վրաստանը հայտարարում է, թե արտահանման մեջ որքան է կազմում վերաարտահանումը։

«Թեպետ Հայաստանում խայտառակ իրավիճակ է ու վերաարտահանումը լրիվ ջնջել է արտահանման իրական պատկերը, մեզ մոտ գերադասում են «խփել դոշին» ու ասել՝ «տեսե՛ք, երկնիշ, եռանիշ, կրկնակի արտահանման աճ ունենք»։ Նման մոտեցումն ամոթ է, որովհետև եթե իրական թվերը ցույց տան, իրենք էլ կսարսափեն։ Մենք ունենք մի իրավիճակ, երբ արդեն երրորդ տարին գյուղատնտեսությունը նվազել է, ամենավերջին ոլորտը մեզ մոտ արդյունաբերությունն է։ Եթե չնչին, կարելի է ասել՝ 0-ին մոտ թվեր են, գյուղատնտեսությունը՝ մինուս, արտահանման ի՞նչ 90, 100 տոկոս աճերի մասին են խոսում ու ուրախանում՝ ասելով՝ «տեսեք՝ ինչ լավ ենք աշխատում»։ Եթե չես արտադրել կամ չես աճեցրել, ի՞նչն ես արտահանել։ Մասնագետները փաստում են, որ Հայաստանում տնտեսական բում չկա, այլ կա տնտեսական ոչ թե շուրջ 12, այլ 6-7 տոկոս աճ։ Մնացածը բախտի բան է. պարզապես«ճիշտ ժամանակին ճիշտ տեղում» ենք հայտնվել։ Մինդեռ ոչ ոք իրականության մասին չի խոսում, քանի որ այսպես շահավետ է, այսպես հեշտ է ասել, որ ամենալավ աշխատողն են։ Իսկ երբ խոսում ենք մինուսի մասին, փորձում են վիճակագրություն փնտրել՝ պարզապես արդարացնելու մինուսները»,-եզրափակեց մեր զրուցակիցը։

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

В Китае стартовал Международный молодежный конкурс имени Хачатуряна с выступлением виолончелистки фонда «Музыка во имя будущего» Мари АкопянМарго Робби стала мамой Ким Кардашьян надела крест принцессы Дианы, который она купила за $200 тысяч на аукционе Дженнифер Лопес в вязанных шортах от Gucci Адвокат: Право театра Сундукяна распоряжаться территорией театра «Гой» приостановлено Глава КГД: В Армении нет никакого «налогового террора» Комитет госдоходов: Налоговые доходы в Армении в январе-сентябре 2024 года выросли почти на 7% Чиновник: Постараемся предложить комфортную систему налогообложения для инфлюенсеров Министр: Армянские производители бренди уже сами отказываются от слова «коньяк» Србуи Галян освобождена от должности заместителя генерального прокурора Погода в Армении Президент Грузии демонстративно не поздравила дипломатов с профессиональным днем Помощник генерального прокурора Армении Аревик Авоян освобождена от занимаемой должности Новый посол Армении в России вручит верительные грамоты президенту РФ Путину Никол Пашинян поздравил Майю Санду с победой на президентских выборах в Молдове Путин может отправить россиян воевать за КНДР в случае войны на Корейском полуострове Сотрудники Ucom приняли участие в работе по восстановлению леса в Вайоц ДзореFast Shift присоединился к открытой QR-инфраструктуре Idram «Росатом» провел в Ереване семинар, посвященный технологическим возможностям по сооружению АЭС в Армении и вовлечению местных поставщиков в проектАНО «Евразия» организовала вечер, посвященный творчеству ЛермонтоваВклад в науку: Ереванский филиал РЭУ отметил выпуск 10-го, юбилейного номера сборника «проблемы социально-экономического развития: поиски перспективы, решения» Общественно-политическое собрание «третьей силы» прошло в условиях строгой конфиденциальности Новый и современный: филиал «Арабкир» IDBank возобновил свою работуОппозиционный член Совета старейшин Еревана пригласила мэра столицы в метро: Это и есть транспортная реформа В 2026 году в Армении состоится COP-17 Ваге Ованнисян: Мы не пытаемся понять причины неудачи движений после поражения ЦБ Армении готов «удовлетворить любой дополнительный спрос на 100-драмовые монеты» Brent подорожала до $74,23 за баррель Аршакян: В Армении мы ощутили на себе последствия изменения климата Курсы валют в Армении Российские военные в Курской области разграбили дома местных жителей Представители министерств образования Армении и Таджикистана обсудили вопрос расширения сотрудничества Карен Мурадян назначен военным атташе Армении в Чехии Оппозиционный депутат: Омбудсмен Армении не способен защитить права человека Участники акции протеста в Ереване направились к зданиям МИД Армении и посольства России Перекрыт очередной канал поставок наркотиков из Ирана в Армению Компания Ucom запустила сеть 5G в первых девяти городах Научитесь экономить. Международный день сбережений с Idram Junior У бывшей жены Билла Гейтса новый бойфренд Ранние симптомы деменции Брюса Уиллиса проявились в виде возвращения его детского заикания Кайли Дженнер в образе Барбареллы Ким Кардашьян удалила YouTube-канал своего сына Сэйнта после публикации постов с критикой Камалы Харрис Финансирование МИД Армении в 2025 году увеличится на 2,2% Ценности нематериального культурного наследия Армении пополнятся еще семнадцатью Часть территории Аграрного университета Армении выделена Французскому университету Акция протеста преподавателей Аграрного университета продолжилась у посольства Франции в Армении Актеры «Гоя» добровольно покинули территорию театра Погода в Армении Эксперт: Почему же следующие друг за другом в Армении протестные движения терпят неудачу? Нефть Brent подорожала до $73,02 за баррель