Brexit–ից հետո Մերձավոր Արևելք
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Թերեզա Մեյը, Եվրամիությունը լքելուց առաջ, մերձավորարևելյան անակնկալ տուրնե է սկսել, որն արդեն երկրորդն է 2017–ի ընթացքում: Փորձագետները նշում են, որ Լոնդոնը փորձում է վերականգնել իր պատմական ազդեցությունը ողջ աշխարհում և հատկապես այս տարածաշրջանում՝ բոլորին ստիպելով հաշվի նստել իր շահերի հետ: Ի դեպ, առաջին անգամ Բրիտանիայի վարչապետն այս մասին Անկարայում կիսաձայն շշնջաց, երբ 2017–ի հունվարին Թուրքիա այցելելով՝ նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ պայմանավորվեց առկա առևտրաշրջանառությունը 15.մլրդ դոլարից առնվազն 20 միլիարդի հասցնել, բարելավել քաղաքական հարաբերությունները և օժանդակել Անկարային ռազմական ոլորտում:
Հաջորդ՝ առավել ընդգրկուն այցի ընթացքում Մեյն ավելի համարձակ գտնվեց: Մասնավորապես, 2017–ի ապրիլին այցելելով Սաուդյան Արաբիա և Հորդանան՝ Բրիտանիայի վարչապետը չթաքցրեց տարածաշրջանի նկատմամբ իր ուշադրությունը և հատուկ ընդգծեց այն փաստը, որ Բահրեյնի Մինա–Սալման քաղաքում ռազմաբազա հիմնելով՝ Լոնդոնը փորձեց վերադառնալ մի տարածաշրջան, որտեղ ինքն ահռելի պատմական դերակատարում է ունեցել:
Այլ կերպ ասած՝ այս անգամ Մեյը չկենտրոնացավ առանձին երկրի վրա՝ հիշատակելով, օրինակ, Օմանը, որտեղ բրիտանական զորախմբերն ազատ ելումուտ ունեն, իսկ անցած տարի, Բահրեյնի Դուքմ ռազմաբազան, որն արդիականացնելու և համատեղ գործարկման պայմանագիր կնքվեց: Չխոսենք արդեն Արաբիայի մասին, որին, չնայած իրավապաշտպանների և հենց բրիտանական CAAT կազմակերպության ընդվզմանը, Բրիտանիան միայն անցած տարի ավելի քան 4 միլիարդ դոլարի զենք վաճառեց, իրավապաշտապանների կարծիքով՝ նպաստելով եմենցի երեխաների սպանությանը: Մի բան, ինչն ամենևին չմտահոգեց Մեյին:
Ինչպես երևում է՝ Լոնդոնը պատրաստվում է այս անգամ էլ արաբական տորթից իր մեծ բաժինը կտրել: Եվ որպեսզի այդ ընթացքում շատ ավելի համոզիչ ու պատկառազդու թվա՝ լրջորեն է որոշել հետևել Զինված ուժերի միավորված հրամանատարության գեներալ Ռիչարդ Բարրոնսի խորհրդին, որի կարծիքով՝ ոչ մի մեծ գործ էլ գլուխ չի գա, եթե Լոնդոնը, հատկապես Brexit–ից հետո, չանցնի ռազմական մոդեռնիզացման և բանակը չպատրաստի թե՛ հակահաբեկչական արդյունավետ պայքարի, թե՛ ընդհանրապես երկարատև պատերազմների համար:
Այս առումով, Մեյի համար, իհարկե, թիկունքից հարված էր Բրյուսելի որոշումը՝ Brexit–ի դիմաց շուրջ 50 մլրդ ֆունտ–ստեռլինգ փոխհատուցելու վերաբերյալ: Բայց բանակցությունները դեռ շարունակվում են, և Լոնդոնը հույս ունի նվազագույն վնասներով, նաև՝ արդեն այս պահին դրսում կնքված առավել շահութաբերությամբ պայմանագրերով դուրս պրծնել իրավիճակից: Ընդ որում՝ հաշվի առնելով աշխարհում, այս դեպքում՝ Մերձավոր Արևելքում ստեղծված նոր դրությունը:
Օրինակ, Լոնդոնը կարծում է, որ ի տարբերություն սրանից մի քանի տարի առաջ ձևավորված իրավիճակին՝ այժմ արդեն Բրիտանիայի համար բնավ ձեռնտու չէ Իրաքյան Քուրդիստանի հռչակումը: Դա էր պատճառը, որ ի ցավ քրդերի՝ Թերեզա Մեյը նոյեմբերի 29–ին Բաղդադում հայտարարեց Իրաքի տարածքային ամբողջականության վերաբերյալ, քրդերին հորդորելով հարգել Իրաքի սահմանադրությունն ու միացյալ Իրաքի պահպանման՝ կառավարության ջանքերը: Հետաքրքիր է, որ ի տարբերություն ԱՄՆ–ի՝ Մեյը բնավ չանդրադարձավ, այսպես կոչված, իրանական սպառնալիքին և գլխի հաստատական շարժումով արձագանքեց վարչապետ Հեյդար ալ–Աբադիի այն պնդմանը, թե Հաշդ աշ–Շաաբի զորախմբերը մեծ նպաստ են բերել Իրաքի հակաահաբեկչական պայքարին:
Բրիտանիայի վարչապետին վաղն արդեն Հորդանանում են սպասում: Իսկ մինչ այդ՝ Մեյը բանակցություններ է վարում Սաուդյան Արաբիայում, որտեղ, Ֆրանս–պրեսի փոխանցմամբ, առանցքային են դարձել Եմենի հումանիտար խնդիրը, Սիրիայի, Լիբանանի իրավիճակն ու Քաթարի ճգնաժամը: Միջազգային մամուլում խոսվում է նաև այն մասին, որ Մեյը հրապարակայնորեն կօժանդակի թագաժառանգ արքայազն Մուհամմադ բեն Սալմանի սկսած տնտեսական ռեֆորմներն ու հակակոռուպցիոն պայքարը՝ այդկերպ ուղի հարթելով նաև նոր էլիտայի հետ շահավետ համագործակցության համար:
Գոհար Սիմոնյան