Լքված հանքում ծծմբաթթվային լիճ է գոյացել, որը իշխանությունները «չտեսնելու» են տալիս
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ
Ջրային պաշարների ջրի կազմի անկախ փորձագետ Սեյրան Մինասյանը Past.am-ի հետ զրույցում խոսելով հանքերի անխնա շահագործման հետևանքով շրջակա միջավայրն ու գետերն աղտոտելու «ավանդույթի» վերածված աղետալի գործելաոճի մասին, նշեց, որ Կապանում գտնվող Կավարտի հանքավայրը, մինչ օրս գտնվում է բաց վիճակում, որը ոչ միայն տեղի ազգաբնակչության, այլև ողջ երկրի համար մականը քաշած ռումբ է և ամեն վայրկյան կարող է պայթել:
«Կավարտի հանքավայրը Կապանի երեք տեղամասերից մեկն է: Պետական հանքավայր էր և շահագործվում էր պետական կոմբինատի կողմից: 2000-ականների սկզբին սեփականաշնորհեցին, տվեցին կանադական «Դինո Գոլդ Մայնինգ» (ներկայում՝ «Դանդի Փրիշս Մեթալս») ընկերությանը, որը հանքից հանեց հիմնական մետաղական հարստությունը, հետո դիմում գրեց նախարարությանը, թե հրաժարվում է այդ տեղամասից, քանի որ իրեն այլևս պետք չէ: Պետությունն էլ շատ հանգիստ այն հետ ընդունեց: Արդյունքում՝ Կապան քաղաքի հյուսիսային հատվածում գտնվող այդ բաց հանքը մնացել է պետությանը: Ոչ միայն որևէ կանոնի, այլև որևէ տրամաբանության մեջ չի տեղավորվում, թե ինչպես է պետությունն այդ վիճակում հետ վերցրել այն»,- ասաց Ս. Մինասյանը:
Թե ինչպես է պատահել, որ պայմանագրով ստանձնած պարտականությունները փաստացի խախտելով հանքատերը կարողացել է հանգիստ լքել ոչ միայն հանքը, այլև՝ շրջանցել իր պարտականությունները, համապատասխան գերատեսչությունները լռում են: Լուռ են նաև պատասխանատու այն պաշտոնյաները, որոնց ղեկավարման օրոք է նման որոշում կայացվել:
«Ընկերությունը հանքը շահագործելուց հետո պետք է ռեկուլտիվացիա աներ՝ փակեր տարածքը, հող լցներ վրան, բերեր նախնական տեսքի, նոր միայն հանձներ պետությանը: Իսկ հիմա 8 միլիոն դոլար է պետք, որ այդ տարածքը ռեկուլտիվացվի: Դա պետությանն է պատկանում: Այսինքն, ստացվում է, որ հիմա պետությունը պետք է այդքան գումար ծախսի, որպեսզի նշված տարածքը քիչ թե շատ նախնական տեսքի բերի: Հենց այս պահին այդ լքված հանքի հատակին մոտավորապես 10-12 հազար խորանարդ մետր ծավալով ծծմբային կամ թթվային բաղադրություն ունեցող լիճ է գոյացել, բայց դա ոչ մեկին չի հետաքրքրում»,- ասաց անկախ փորձագետը:
Փորձագետի դիտարկմամբ, միայն նշված վայրում չէ վիճակն այդքան աղետալի: Բայց, որքան էլ զարմանալի է, դա կարծես թե այնքան էլ չի անհանգստացնում ո՛չ ՀՀ էներգետիկայի նախարարությանը, ո՛չ Հանքերի վարչությանը, ո՛չ էլ ՀՀ բնապահպանության նախարարության փորձաքննությունների ՊՈԱԿ-ի ղեկավարությանը, նշում է փորձագետը:
«Նրանք չեն մտածում, թե ինչ վնաս են պատճառում երկրին: Նրանք բոլորովին այլ հարթության մեջ են ապրում, որտեղ չափանիշներն ու չափողականություններն ուրիշ են: Նույնիսկ շրջակա միջավայրի ազդեցության մասին եզրակացություն են գրում, թե Քաջարանի վերևի հատվածում ջուրն ավելի կեղտոտ է, քան Քաջարանի կոմբինատից հետո: Անգամ մասնագետ՝ քիմիկոս կամ կեսաբան, պետք չէ լինել և ընդամենը ուղեղի երկու առողջ բջիջ է պետք ունենալ, հասկանալու, որ դա հնարավոր բան չէ»,- խոսքը եզրափակեց Ս. Մինասյանը:
Արմինե Գրիգորյան