Երևան, 01.Նոյեմբեր.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Մե­նա­կի հո­գե­վի­ճա­կը, հա­մախմ­բումն ու ժո­ղովր­դին ճա­նա­չե­լու խնդի­րը

Կյանքը հաճախ է ստեղծում իրավիճակներ, երբ ձևավորված համախմբման նշանակությունը գիտակցելու պարագայում հնարավոր է որոշակի փոփոխությունների հասնել: Այս կարծիքին է քաղաքական վերլուծաբան Արծրուն Պեպանյանը, որի հետ զրույցում փորձել ենք հասկանալ, թե ինչո՞ւ ենք հասարակության համախմբմանն ականատես լինում միայն որոշակի դեպքերում, խոսել ենք նաև նախորդող իրավիճակներից դասեր քաղելու հնարավորության մասին:

Մինչ բուն թեմային անցնելը, մեր զրուցակիցը շեշտեց, որ այսօրվա իրավիճակից բխող համախմբվածության առումով որոշակի վերապահում ունի. 

«Դեռ կյանքը ցույց կտա՝ անհրաժեշտ համախմբում կլինի, թե ոչ: Համենայն դեպս, համացանցում դեռ ատելության հաղթարշավ, «սև»-«սպիտակների» հակադրություն եմ տեսնում: Նշվածը կասեցնելու վերաբերյալ ես առաջին հերթին կոչ եմ արել իշխանությանը, հետո նաև ընդդիմությանը, որովհետև վտանգը, մեծ հաշվով, բոլորիս է վերաբերում: Հիմա կյանքը ցույց կտա՝ անհրաժեշտ գիտակցություն դրսևորում են, թե ոչ: Այս պահին դեռ լուրջ հետևություններ չեմ նկատել»:

 

Անդրադառնալով հասարակության համախմբման խնդրին՝ Ա.Պեպանյանն ընդգծեց. «1000 տարի գտնվելով օտարի լծի տակ՝ մենք մեր ազգային, պետական խնդիրները մեր առաջ դնելու և մեր միասնականությամբ դրանք լուծելու հնարավորություն չենք ունեցել: Նշվածի հետևանքով հայ մարդը հարկադրված է եղել «իր գլխի ճարն» ինքնուրույն տեսնել, և այդ ընթացքում հայ մարդու մոտ մենակի հոգեվիճակ է ձևավորվել: Սա է պատճառը, որ, ունենալով անկախ պետություն, 30 տարի է չենք կարողանում դուրս գալ մենակի հոգեվիճակից: 

Այստեղ հոգեբանների, քաղաքագետների լուրջ աշխատանքի կարիքը կա, որ մարդկանց հոգեբանության մեջ անհրաժեշտ փոփոխություններ նկատենք: Բայց, ցավոք, խնդիրն այն է, որ վերոնշյալն ընկալող ու գիտակցող քաղաքական հոսանքներ չունենք: Նշվածն ընկալող ընտրանի չկա, որը կհասկանա ժողովրդի վարքագծային խնդիրները և կկարողանա արտակարգ դրություններից նաև այդ առումով դրական արդյունք ունենալ»: Քաղաքական վերլուծաբանն ընդգծեց, որ այդ ընկալումը չկար ինչպես նախկինում, այնպես էլ այսօր:

«Չկա ժողովրդի ճանաչողություն: Մեր կյանքում հաճախ են իրավիճակներ ստեղծվել. 1988թ.շարժում, 1999թ. ԱԺ սպանդ, 2008թ. Մարտի 1, Ապրիլ յան պատերազմ, 2018թ. ցնցումներ: Թվարկված բոլոր իրավիճակներում ժողովրդի հետ ինչ-որ բան էր կատարվում, այսինքն, հոգեբանության փոփոխության ինչ-որ նախադրյալներ կային: Բայց քանի որ այդ գործից հասկացող մարդկանց խումբ չկար, որը ստեղծվածը կօգտագործեր անհրաժեշտ փոփոխություններ անելու համար, վերադառնում էինք ոչ միայն ելման դիրքին, այլև անգամ մի քիչ էլ ավելի վատ վիճակի: Այսօր էլ չկա այս ամենը գիտակցող շերտը, որն անհրաժեշտ փոփոխություններ կանի»,-ասաց նա՝ ընդգծելով, որ օրվա իշխանությունն ունի նախորդների թերացումները:

«Լավ չեն գիտակցում իրականությունը, լավ չեն ճանաչում ժողովրդին: Այս պարագայում լուրջ չեմ համարում, որ վերոնշյալ խնդիրն այսօր օրակարգային կդառնա»,հավելեց մեր զրուցակիցը:

Նկարագրվածը գիտակցելու, այլ մթնոլորտ ձևավորելու պարզ ու հստակ ճանապարհի մասին է մատնանշում Ա. Պեպանյանը: «Ճիշտն ասած՝ չգիտեմ, արժե՞ Ն. Փաշինյանին ևս մեկ անգամ խորհուրդ տալ, որովհետև թեպետ մինչ այս նման խորհուրդներ շատ են եղել, սայլը տեղից չի շարժվել: 

Բայց եթե ես լինեի իր փոխարեն, խելացի մարդկանց հենց այսօր կհրավիրեի, կասեի՝ նախկիններին հեռացրեցինք, բայց թե՛ տնտեսության, թե՛ մարդկանց մտածողության մեջ դեռ խնդիրներ ունենք, դրան գումարած՝ այս պահի մարտահրավերը: 

Կասեի, որ «սևն» ու «սպիտակը», «այո»-ն ու «ոչ»-ը մի կողմ դնելու ժամանակն է, և մասնագետներից կազմված մի առանձին հանձնախումբ է պետք ստեղծել, ուր մի կողմ կդրվի նրանց քաղաքական պատկանելիությունը: 

Այսօր նման մի հանձնաժողով վարակի կանխարգելման շուրջ կարող է ձևավորվել, վաղը տնտեսական իրավիճակը փրկելու, հետո էլ հասկանալու, թե, ի վերջո, ի՞նչ է կատարվում մեզ հետ»,-ասաց նա՝ ընդգծելով, որ պետության ռեսուրսները պետք է դնել հենց այս նպատակների իրագործման հիմքում:

«Կգնան այս ճանապարհով, թե ոչ, չգիտեմ, բայց պարապ չպետք է մնանք՝ ասելով, որ եթե իշխանությունները չեն անում, ուրեմն՝ վերջ: Մտածող մարդիկ պետք է ինքնակազմակերպվեն: 

Ի վերջո, իշխանություններն անցողիկ են, իսկ հայրենիքը հավերժ: Իհարկե, ամենաարագ ու ամենաարդյունավետ ճանապարհը կունենայինք, եթե իշխանությունը հասկանար խնդիրը, նախաձեռներ ու պետական ռեսուրսները ներդներ նշված խնդիրները լուծելու ուղղությամբ, բայց, ցավոք, այդ գիտակցումը չկա:

Այս պարագայում մնում է մտածող մարդկանց ինքնակազմակերպման տարբերակը: Եթե չունենանք ո՛չ առաջինը, ո՛չ երկրորդը, մեզ լավ ապագա չի սպասի»,-ասաց նա:

Արծրուն Պեպանյանը շեշտեց, որ մեզ մոտ դասեր քաղելու ու սխալների վրա սովորելու առումով լուրջ խնդիր կա:

«1935 թվականին հայ հասարակականքաղաքական գործիչ, փիլիսոփա Հայկ Ասատրյանը մի դիտարկում էր արել՝ ապշելով, որ անգամ Ցեղասպանությունն ի զորու չեղավ մարդկանց գիտակցությունը փոխել: Զարմանում էր, որ մարդկանց մտածողությունն այնքան է խաթարված, որ անգամ այդ աղետը չստիպեց ուրիշ կերպ կազմակերպվել: Դասեր քաղելը չի ստացվում մերոնց մոտ: 

Բայց մի ուրիշ խնդիր էլ կա: Երբ մեկը գալիս է իշխանության, նախկիններին ընկալում է որպես թշնամի ու «ջնջում» նրանց, որ հանկարծ ոչ մի փորձ չվերցնեն: Քաղաքական դաշտում ժխտողականություն կա, ինչը ևս հիվանդություն է: 

Սրա հետևանքով յուրաքանչյուրը զրոյից է սկսում, ինչը ցավալի է: Մի մեծ խրամատ են փորում անցյալի հանդեպ, որտեղից որևէ բան չվերցնելու որոշում է կայացվում: Բայց սա լավ չէ, էվոլ յուցիա պետք է լիներ: Անցյալի սխալների վրա պետք է սովորեին, հաշվի առնելով դրական արդյունքները՝ նորը կառուցելով առաջ գնային: Սա չենք անում ու այդ պատճառով միշտ զրոյի վրա ենք»,-ընդգծեց քաղաքական վերլուծաբանը՝ զուգահեռ շեշտելով, որ անգամ մեր փորձը չենք վերցնում:

«Թումանյանը, Նժդեհը, Ասատրյանը, Իսահակյանը և այլոք լուրջ վերլուծություններ ունեն: Նրանք անալիզներ ունեն, իրականությունն են պարզել, ժողովրդի վարքի բացատրություններն են տվել, անգամ խնդիրները հաղթահարելու ուրվագիծ են ներկայացրել՝ խոսելով նաև առաջին հանրապետության անկման պատճառների մասին: Բայց 30 տարիների ընթացքում ոչ ոք նրանց թողածը հիմք չվերցրեց՝ բոլորը զրոյից են սկսում: 

Մինչդեռ մարդիկ ախտորոշել են, մեր ժողովրդի վերափոխման ուրվագիծն են ներկայացրել, որով չշարժվելու պարագայում մեր ղեկավարները միշտ նույն իրավիճակում են հայտնվելու: Եթե չես շարժվում մատնանշված ախտորոշման ու բուժման սխեմայով, իրավիճակն ավելի տխուր է լինում, դու ևս հեղինակազրկվելու ես այնպես, ինչպես նախկինները»,-ասաց մեր զրուցակիցը:

 

Արծրուն Պեպանյանն, այնուամենայնիվ, ունի հույսի այն նշույլը, ըստ որի՝ այլ իրականություն կունենանք, երբ ստեղծված իրավիճակից հետո կվերադառնանք սովորական առօրյայի:

«99 տոկոս հավանականությամբ մենք այլ պատկեր չենք ունենա: Մեկ տոկոսն էլ կախված է մտահոգ մարդկանցից, որոնք հասկանում են իրականությունը: Նրանք պետք է ի մի գան, մշակեն իրականության վերափոխման լուրջ ու ռեալ ծրագիր, ժողովրդի մեջ գտնեն այն շերտին, որն իրենց կհասկանա ու կըմբռնի: Բարեբախտաբար, այդ շերտը հիմա երևում է: Պետք է պարզապես իրենց վրա հենվելով՝ գտնել իրականության վերափոխման ճիշտ ճանապարհը: Այնպես որ, հույս ունեմ, բայց այդ հատվածը մի քիչ նախաձեռնող պետք է լինի»,-եզրափակեց մեր զրուցակիցը:

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

ԱրարատԲանկ․ 14.5%-ից սկսած սպառողական վարկավորման աննախադեպ առաջարկ Կանոնակարգի նպատակը ոչ թե սահմանազատումն է, այլ Արցախից հրաժարումը․ Ավետիք Չալաբյան Պետության կենսունակության գրավականը կայանում է կառավարման ապարատի մասնագիտական պատրաստվածության մեջ․ Մհեր Ավետիսյան Ադրբեջանի կեղծիքն Ամբերդի վերաբերյալ․ «Գեղարդ» հիմնադրամ «Փնտրվում է 100 դրամանոց». «քանի կոպեկ արժի էս բարեփոխումը» հարցի պատասխանը հայտնի է Գուրգեն Արսենյանը Պորտուգալիայի դեսպանին է ներկայացրել «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը Խորեն Լևոնյանն ու Լիլիթ Հակոբյանը Հովհաննես Գալստյանի «Բեքսթեյջ» ֆիլմում. ռեժիսորը պատմում է սպասվող համաշխարհային պրեմիերայի, բարդ ճանապարհի ու միջակ արվեստագետների նախանձի մասին Fastex-ն արժանացել է «Մշակույթի պահպանում․ բիզնեսի աջակցությունն արվեստներին և համայնքին» մրցանակինԳրետա Զաքարյանը որոնվում է որպես անհետ կորած (տեսանյութ)Սաուդյան Արաբիան արևային վահանակներ կարտադրիՏղամարդը 8-ամյա աղջկա հետ սեքսուալ բնույթի զրույցներ է վարել «Տորմակ». գյուղական տուրիզմի նոր անկյունը Լոռիում Միրզոյանը թուրքական նարատիվներ է առաջ տանում Ստամբուլի հանդիպումից հետո Նոյեմբերի 1-ը Երևանում. Սուրենյանը արխիվային լուսանկար է հրապարակելԱհաբեկչին բնորոշ ձևով մարդկանց գետնին են տապալում, ձերբակալում. ընդդիմադիր պատգամավոր Կոնվերս Բանկը տեղաբաշխում է պարտատոմսերի երկրորդ տրանշը Երևանի երկնքում նկատվել է հսկայական սպիտակ դիրիժաբլ․ «Գալիս են» (տեսանյութ) Նշվում է վարժական հավաքների վերջնաժամկետը Կրթական ուղևորություն դեպի ԴուբայԲարձր փոխարժեքով դրամի փոխանակման պատրվակով գումար հափշտակելու ձև․ ՔԿ-ն տեսանյութ է հրապարակել Վարչախումբն անարգում է Հայոց ցեղասպանության միլիոնավոր զոհերի հիշատակը․ «ՀայաՔվե» 24 ժամ ջուր չի լինիԻսպանիայում զոհերի թիվն ավելացել է Պատմության մեջ առաջին անգամ մեր երկիրն ընդունելու է հրաձգության Եվրոպայի մեծահասակների առաջնությունը․ Գագիկ Ծառուկյան Թուրքիան ԵՄ-ին մեղադրում է անհիմն գնահատականներ տալու մեջ 5-ամյա տղային հայտնաբերել են մահացած վիճակում Բազմաթիվ հասցեներում ջուր չի լինի Ինչ հիմնական սկզբունքներով պետք է կողմնորոշվի ժամանակակից հանքարդյունաբերական ընկերությունը. Տիմուր Օդիովի մեկնաբանությունը Մադրիդյան սկզբունքներով Արցախը, ներառյալ Քարվաճառն ու Քաշաթաղը, լինելու էին հայկական այնքան ժամանակ, մինչև տեղի չունենար Արցախի կարգավիճակի հանրաքվեն․ «ՀայաՔվե»Ֆասթ Բանկը վերաբրենդավորել է «Էրեբունի» մասնաճյուղը «Աշխարհի ամենասիրված մարդն եմ ինձ զգում». բլոգեր Էվելինա Խանոյանը պատմել է սիրելիի՝ Յանի մասին Ucom-ը գործարկել է 5G ցանցն առաջին ինը քաղաքներում Բորելը կայցելի Ճապոնիա՝ անվտանգության հարցերով բանակցությունների համար Սուրբ Սարգիս եկեղեցու մոտ բնակության վայր չունեցող տղամարդը uուր առարկայով hարվածել է ՌԴ քաղաքացունԻնչու չեն հաջողում (առայժմ) շարժումները. Վահե Հովհաննիսյան83 անօդաչու թռչող սարք է խոցվել Ռուսաստանի շրջանների վրա․ ինչ իրավիճակ է ռուս-ուկրաինական ճակատում COP17-ը կանցկացվի Հայաստանում Հայաստանը՝ հզոր անտիցիկլոնի ազդեցության գոտում. Գագիկ Սուրենյանը՝ եղանակի մասին Դոլարն ու ռուբլին թանկացել են․ փոխարժեքն՝ այսօր Ադրբեջանի կեղծիքն Ամբերդի վերաբերյալ․ «Գեղարդ» հիմնադրամ ՆԳՆ ոստիկանությունը հորդորում է կամավոր հանձնել ապօրինի պահվող զենք-զինամթերքը Իրկուտսկի մերձակայքում վթարից 3 մարդ է մաhացել. տեսախցիկը ֆիքսել է պահը (տեսանյութ) 1 մլրդ 658 մլն դրամ՝ նախագահի աշխատակազմին՝ ոչինչ չանելու համար ԱՄՆ-ը վստահ էր, որ Ուկրաինան կպարտվի, իսկ Զելենսկին կսպանվի. նախկին արտգործնախարար Ովքե՞ր են մասնակցել Աննա Հակոբյանի թանկանոց ընթրիքին (տեսանյութ) Արցախցի Էրիկ Առստամյանը՝ բռնցքամարտի աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր «Արև»-ի վրա աշխատել եմ մի քանի ամիս. Սիրուշոն լուսանկարներ է հրապարակել Իրանը հայտարարել է, որ Թուրքիան Ռաիսիի որոնումների ժամանակ ավելի շատ փորձել է գովազդել իր ԱԹՍ-ն, քան օգնել Ավտովթար՝ Երևանում․ «Վեգա» հիպերմարկետի մոտ բախվել են «Mercedes»-ն ու «BMW»-ն․ կա վիրավոր Լույս չի լինի․ հասցեներ