Ереван, 22.Ноябрь.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ВАЖНО


«Մի­այն լո­զունգ­նե­րով, առանց քա­ղա­քա­կան, տնտե­սա­կան սխե­մա­նե­րի որևէ իրա­կան փո­փո­խու­թյուն չի լի­նի»

ИНТЕРВЬЮ

Նշանակետեր, որոնք կարող են փոխվել, ուղենիշներ, որոնք այդպես էլ նպատակի հիմք չդարձան։ Քաղաքագետ Աղասի Ենոքյանը նշված բաղադրիչներն է մատնանշում՝ նկարագրելու այն հարցերի պատասխանները, որոնք բխում են ներքին ու արտաքին ուղղություններով տարվող քաղաքականությունից, ինչպես նաև հասարակական հատվածում առկա տրամադրություններից։ Մի կողմից՝ առարկայական արդյունքների սպասելիքներ, մյուս կողմից՝ գործընթացներ, որոնք ուղեկցվում են նույն առարկայական արդյունքներն ապահովելու խոստումներով, բայց հաճախ դասվում են կեղծ օրակարգերի շարքին։

Մեր զրուցակիցն այս իրողությունը հետևյալ կերպ է բացատրում. «Պատճառն այն է, որ, առհասարակ, հեղափոխության նպատակը լինում է հենց հեղափոխությունը։ Այսինքն, անընդհատ թշնամիների դեմ պայքար է հեղափոխությունը, և այն չի կարող ինչ-որ ստեղծագործ գաղափարի շուրջ լինել։ Նիկոլ Փաշինյանն անընդհատ մեղավորներ է գտնում, մեղադրում է նաև իր կառավարության անդամներին, անգամ իր նվիրյալներին, բայց է թողնում այն կարևոր հանգամանքը, որ ցույց չի տվել այն ուղենիշը, թե նրանք ինչ պետք է անեն։ Հայտարարվում է ինչ-որ երևութական բաների մասին։ 

Օրինակ՝ ասվում է կոռուպցիայի դեմ պայքար, բայց չի ասվում, թե ինչպես պայքարել։ Իրականում կոռուպցիայի դեմ պայքար ասելով՝ հասկանում են մի քանի պաշտոնյաներին «նստեցնելը», ինչը, իհարկե, ամենևին կոռուպցիայի դեմ պայքար չէ։ Ասվում է տնտեսական հեղափոխություն, բայց տնտեսական հեղափոխության համար ևս ուղենիշներ ցույց չեն տալիս։ Մեծ հաշվով, միայն լոզունգներով, առանց քաղաքական, տնտեսական սխեմաների որևէ իրական փոփոխություն չի լինի։ Հիմնական խնդիրը հենց այն է, որ այս իշխանությունները նման սխեմաներ չունեն»։ Քաղաքագետը շեշտեց, որ անգամ նման սխեմաներ ունենալու նպատակ դրված չէ. «Իշխանության խնդիրն ու նպատակը հեղափոխության շարունակականությունն է, որի համար անհրաժեշտ է հայտարարել թշնամիներ և պայքարել այդ թշնամիների դեմ»։

Աղասի Ենոքյանը շեշտեց՝ իշխանությունը չի կարողանում ապահովել անգամ հեղափոխության շարունակականությունը, որովհետև կեղծ նպատակներ են դրված։ «Ի՞նչ նպատակ է դրվում, օրինակ՝ հանրաքվեով։ Փոխել Սահմանադրական դատարանի կազմը։ Ստացվում է՝ զուտ մի երկու հոգու աշխատանքի տեղավորման հարցը լուծելու համար մոբիլիզացնում են ամբողջ ժողովրդին, ողջ պետական, իշխանական ու անգամ ընդդիմադիր ռեսուրսները։ Եվ այս ամենը ներկայացվում է պաթոսով, այնպես, որ ժողովրդի մի մասը, այո, կարող է գնալ հանրաքվեի։ Բայց եթե դիտարկում ենք իրականությունը, ապա կատարվում է հակասահմանադրական, հակաօրինական մի գործընթաց, որի ողջ իմաստը մի երկու հոգու աշխատանքի տեղավորելն է։ Սա անհեթեթություն է, պարզապես ծաղր է ողջ հանրապետության հանդեպ»,ասաց քաղաքագետը՝ շեշտելով, որ հասարակությանը լարման մեջ պահելով՝ պարզապես երկրի ունեցած ռեսուրսն է սպառվում։

«Այսինքն, ոչինչ չի ստեղծվում, ամեն ինչ ընդդեմ սրա կամ նրա տրամաբանության մեջ է, անընդհատ ինչ-որ բաներ են ջարդվում ու ոչինչ չի ստեղծվում։ Սա նշանակում է ունեցած ռեսուրսի մսխում։ Մարդիկ կան, ում համար այս քաղաքականությունը զուտ շոուի է նմանվում։ Օրինակ՝ ինչ-որ մեկին նստեցնելն իրենց համար շատ հեռավոր, բայց գեղեցիկ նայվող շոու է։ Բայց երբ խնդիրն, օրինակ, իրենց առողջությանն է վերաբերում, տեսնում ենք, որ հասարակությունը պարզապես չի վստահում կառավարությանը։ Այս առումով օրինակ է կորոնավիրուսի շուրջ ստեղծվածը։ 

Ի վերջո՝ կոնկրետ հարցեր են առաջանալու։ Հասարակությունն աստիճանաբար համոզվում է, որ այս իշխանություններն ի զորու չեն որևէ պոզիտիվ քայլերի։ Իսկ երբ ամբողջ հասարակությունը համոզվի, ըստ իս, արդեն իշխանություն փոխելու շատ մեծ պահանջ կլինի»,-շեշտեց Ա. Ենոքյանը։ 

Անդրադառնալով իշխանության նախաձեռնություններին, քննադատությունների արժանացած օրենսդրական նախագծերին՝ քաղաքագետը նկատեց. 

«Առհասարակ, ցանկացած իշխանություն միշտ ավելի շատ իշխանություն է ցանկանում։ Պարզապես սովորաբար ավելի շատ իշխանության ձգտումը սահմանափակված է լինում նախևառաջ Սահմանադրությամբ, օրենքներով և երրորդ՝ բարոյականությամբ։ Ներկայիս իշխանությունները ոտնատակ են տալիս սահմանադրական անգամ շատ թույլ զսպման մեխանիզմները, օրենքները, բարոյականության մասին էլ չեմ խոսում։ Նույն ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման համատեքստում լավ հասկանում են, որ ով տիրում է փողին, տիրում է նաև իշխանությանը։ Շատ լավ հասկանում են, որ եթե Արցախում եղավ մի իշխանություն, որն իրենցից անկախ է, ապա շատ ու շատ հարցերում այդ իշխանությունը կարող է իրենց կամքը չկատարել»։

 

Նա շեշտեց՝ հիմնական ալգորիթմը սա է, և նույն տրամաբանությամբ այլ բազմաթիվ օրինակներ կարող ենք բերել։ «Փոխանակ ինչ-որ մի ռազմավարություն մշակեն, պարզապես գնում են ավելի շատ իշխանություն վերցնելու, զավթելու ճանապարհով՝ չկատարելով իրենցից ակնկալվող մնացած գործառույթները։

 Իսկ «ինչո՞ւ չեն կատարում» հարցին շատ պարզ բացատրություն են տալիս. ասում են՝ թշնամիներ կան։ Եվ այս առումով բնական է՝ եթե իշխանությունը տեսնում է, որ չի կարողանում արդարացնել հասարակության սպասումները, դրա համար պետք է մատնանշի թշնամիների, դավաճանների, ինչ-որ կոնսպիրոլոգիական տեսությունների մեջ մտնի։ Սա է ամբողջ խնդիրը։ Եկեք նաև հասկանանք, որ հեղափոխությունը երբեք ընդդիմություն չի ունենում, հեղափոխությունը չի ունենում ընդդիմախոսներ՝ հեղափոխությունն ունենում է թշնամիներ։ Նրանք, ովքեր չեն կիսում հեղափոխականների ցանկություններն ու մտքերը, պարզապես թշնամի են հայտարարվում»,-ընդգծեց քաղաքագետը։

Աղասի Ենոքյանը համակարծիք չէ այն տեսակետների հետ, որ սկզբնական փուլում իշխանությունը գիծ քաշելու ու ամեն ինչ նոր էջից սկսելու հնարավորություն ուներ։

«Այդ ճանապարհն ընտրելու հնարավորություն չուներ, որովհետև հեղափոխության գործընթացը միշտ ինչ-որ բան ժխտելն է։ Ինչ-որ բան ստեղծելու փոխարեն անընդհատ պետք է հայտարարեն, որ նախկինները սխալ են արել։ Սա է տրամաբանությունը, և այս առումով այլ ճանապարհ կամ նոր գիծ քաշելու հնարավորություն չունեին։ Ավելին՝ մինչև հիմա անհասկանալի է, թե գիծը որտեղ են քաշելու. Խորհրդային Հայաստանի՞ց, առաջի՞ն, թե՞ երկրորդ նախագահից հետո»,ասաց նա՝ օրինակ բերելով նույն ապօրինի ծագման գույքի բռնագանձման օրենքը, երբ անհասկանալի է, թե ինչու է այն տարածվում ոչ թե, օրինակ՝ 1995, այլ 2008 թվականից հետո ընկած ժամանակահատվածի վրա։

«Սրանք գործընթացներ են, որոնց մեջ տրամաբանություն չկա։ Ինչպես ցանկանում են, ինչպես հարմար է, այդ նշանակետն էլ դնում են։ Այդուհանդերձ, վաղը կարող են փոխել նշանակետը, քանի որ ոչ մի հստակ կրիտերիա չկա, թե ինչի հիման վրա է դա իրականացվում»,-նշեց քաղաքագետը։

Խոսելով արտաքին քաղաքականության, արտաքին գործընկերների հետ հարաբերություններից՝ Ա. Ենոքյանը մի քանի հանգամանք առանձնացրեց։

«Արտաքին քաղաքականության մեջ իշխանությունը վարել է հնարավորինս ապիկար քաղաքականություն։ ԱՄՆ-ի հետ ընդհանրապես օրակարգ չկա։ ՀՀ-ԵՄ համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագիրն իրագործելու փոխարեն, մենք, փաստորեն, եվրոպական երկրների հետ հարաբերություններում կրկին հետընթաց ենք արձանագրել։ Ինչ վերաբերում է Ռուսաստանի հետ հարաբերություններին, ապա փորձելով երևալ անկախական, հակառուսական քայլեր անելով, իշխանությունները Հայաստանին իրականում ավելի մեծ կախման մեջ են գցել Ռուսաստանից։ Այս ամենով հանդերձ՝ նկատենք, որ իշխանություններն իրենց արտաքին գործընկերների կողմից քննադատության չեն արժանանում։ Սա շատ հետաքրքիր պարադոքս է»,-ասաց նա՝ շեշտելով, որ այդ պարադոքսի լուծումը, իր կարծիքով տեղավորվում է Արցախի խնդրի համատեքստում։

«Արտաքին ուժերի համար Արցախի հարցը լուծելը հիմա օրախնդիր է։ Հասկանալով, որ այսպիսի թույլ իշխանություն երբեք չի եղել ու չի լինի, նրանց օժանդակում են զուտ վերոնշյալ պատճառով»,-շեշտեց Ա. Ենոքյանը։

Քաղաքագետը շեշտեց՝ արտաքին անկախ քաղաքականություն վարելու համար բազմավեկտոր քաղաքականություն է անհրաժեշտ. «Բայց հիմա մենք այլ ուժերի հետ համագործակցելու տարբերակ չունենք, մեր միակ արտաքին գործընկերը Ռուսաստանն է դարձել»։

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Армения – лидер среди стран СНГ по дороговизне услуг заведений общепитаМИД Армении прокомментировал заявление посла США в Баку об управлении трансграничными водными ресурсамиБельгийские политики и парламентарии направили заявление правительствам Азербайджана и БельгииМы призываем Азербайджан и Армению не упустить эту историческую возможность: Хакан ФиданАрмянские борцы завоевали одну серебряную и две бронзовые медали на Чемпионате мира по борьбе среди военнослужащихРоссия впервые нанесла удар по военному объекту Украины новейшей баллистической ракетой «Орешник» с гиперзвуковой боевой частьюСМИ: В секторе Газа дети и женщины отравились консервами, оставленными израильскими военными Пашинян и Хофрайтер обсудили отношения Армения-Европейский Союз Азербайджан – Франция: В чем причины напряженности? Залужный: Началась Третья мировая война В США редкую серебряную монету 17 века продали за рекордную сумму В Китае обнаружено сверхкрупное месторождение золота на сумму около 83 млрд. долларов Вице-премьер подчеркнул важность деятельности компании Foster and Partners в Армении Никол Пашинян в ближайшие дни даст интервью В Армении выделили свыше 1 млрд драмов на ремонт и строительство школ и детсадов Министр: Россия нанесла экологический ущерб Украине на 71 млрд. долларов Дети Фонда «Музыка во имя будущего» посетили IDBankКурсы валют в Армении Захарова выступила с комментарием в связи с поступившим ей звонком в прямом эфире Романосу Петросяну все еще не предложили должность главы КГД Юнибанк первым в Армении выпустил субординированные облигацииВ Армении сократят помощь для арцахских беженцевАрмянский предприниматель строит новую канатную дорогу на горной вершине КрымаОванес Чрагян из города Армавир стал победителем Первенства мира по универсальному боюПалата депутатов Люксембурга потребовала от Баку немедленного освобождения незаконно заключенных лицАвантюризм кадровых движений: «Паст»Нынешняя власть Армении - факелоносец антиармянской повестки дня: «Паст»Как собираются лишить эту власть возможности получить мандат в будущем? «Паст»«В стране существует большая коррупция, во главе которой стоит Никол Пашинян»: «Паст»Примечательное предложение: физические лица могут получить грант в размере 1 миллиона, а общественные организации – в размере 3 миллионов российских рублей: «Паст»Концерт к 155-летию со дня рождения Комитаса прошел в Краснодарской филармонии им. ПономаренкоКарине Кочар: Рубен Кочар сжигает славу своего отца, хочет запомниться в истории Трамп выдвинул кандидатуру юриста Мэтью Уитакера на пост постпреда США при НАТО В Тавушской области вновь зафиксировали леопарда Ушел из жизни известный армяно-грузинский художник Тенгиз Микоянц Ford сократит 4 000 рабочих мест в Европе 24News: Пашинян потребовал освободить здание Брюсова до весны 2025 года 62-летняя Деми Мур сияет молодостью на мероприятии Elle Women In Hollywood «Ноа» - «Арарат» - 4:0 (видео) Анна Акопян в Риме посетила больницу, в которой лечатся украинские дети В общеобразовательных заведениях Армении проводятся занятия для учителей Курсы валют в Армении Элинар Варданян: То, что у оппозиции действительно есть упущения, никто не может отрицать НС Армении ратифицировал соглашение о свободной торговле между ЕАЭС и ИраномСМИ назвали возможные сроки начала переговоров России и Украины Арпине Саркисян будет назначена главой МВД РАЕС направит в Грузию "политическую миссию"Компания Ucom запустила сеть 5G в еще 11 городахЧЕ: Результаты армянских шахматистовПрограмма «Здоровая Евразия» вызвала большой интерес на MedMeet 2024