Երևան, 05.Դեկտեմբեր.2025,
00
:
00
ՀՐԱՏԱՊ


ისტორიული პერსონაჟები, რომელთა რეალური სახე აქამდე არ გინახავთ

ԼԱՅՖ

Past.am

სახის ძვლისა და თავის ქალის რეკონსტრუქციის შედეგად, წარმოგვიდგინონ, თუ როგორ გამოიყურებოდნენ რეალურად ჩვენი წინაპარნი, საუკუნეების წინ მცხოვრები ისტორიული გმირები- ანთროპოლოგების საყვარელი საქმიანობაა. ადრე თუ მცირედი წარმოდგენა გვქონდა თუ როგორ გამოიყურებოდა ესა თუ ის გმირი, დღეს სწორედ ანთროპოლოგების საშუალებით გვექმნება ამაზე ნათელი წარმოდგენა. არც თუ ისე დიდი ხნის წინ მეცნიერებმა საზოგადოებას წარმოუდგინეს საკუთარი ახალი ხედვა, ხარისხის შესაბამისობაში კი ძნელია არ განიკითხოთ, რადგან ნამდვილი შედეგებია ისინი და ხშირად რეკონსტრუქციული სულაც არ გავს იმ წარმოსახვითს, რომელიც გაგვაჩნია.

 

image

 

მოდით, ყველამ ერთად შევხედოთ ისტორიულ პერსონაჟებს, რომლებიც დიდი ხანია წარსულს ჩაბარდნენ, თუმცა რეალურად სწორედ ასე გამოიყურებოდნენ.



1. ნეფერტიტი, ფარაონ ტუტანჰამონის დედა, არაა გამორიცხული, რომ სწორედ ასე გამოიყურებოდა. 2003 წელს ეგვიპტოლოგმა Joann Fletcher-მა მოახდინა იდენტიფიკაცია, რომ მუმია KV35YL ანუ ნეფერტიტი, ეხნატონის დინასტიის მე-XVIII ფარაონის მეუღლე იყო. თუმცა, 2010 წლის დნმ-ის კვლევის შედეგად დადგინდა, რომ ნაშთები არ ეკუთვნის ნეფერტიტს, ის იყო იმ ფარაონის სხვა მეუღლის ან ნეფერტიტის დის. ფაქტი კი ერთია, ის არა ეხნატონის დინასტიის ფარაონის მეუღლე, არამედ სხვა, სმენხკარის ფარაონის მეუღლე და ნამდვილად ტუტანჰამონის დედა იყო, რასაც ეგვიპტოლოგები სავსებით ეთანხმებიან.

image




2. ბრიტანელმა მეცნიერებმა ვირტუალური გაკვეთის შედეგად ახალი სამეფო დინასტიის ფარაონის- ტუტანჰამონის იმიჯი გაარკვიეს, რომელიც მართავდა ეგვიპტეს ჩვ.წ-მდე 1323-1332 წლებში. მეცნიერების მტკიცებით ტუტანჰამონს აწუხებდა გენეტიკური დაავადებები და ასევე მალარია, რომელიც მისი ნაადრევი სიკვდილის მიზეზი გამხდარა. დაიღუპა 19 წლის ასაკში.

image




3. პავლე მოციქული- უდიდესი ფიგურა მსოფლიო ისტორიაში, ახალი აღთქმისა და ქრისტიანობის ერთ-ერთი ფუძემდებელია. წმინდა პავლე ჩვ.წ-მდე 5-67 წლებში ცხოვრობდა, რომელმაც შექმნა უამრავი ქრისტიანული თემა მცირე აზიასა და ბალკანეთში. 2009 წელს, პირველად ისტორიაში, სამეცნიერო კვლევა ჩატარდა სარკოფაგების მკვლევართა გუნდის მიერ. რომის ტაძრის Saint Paul Outside the Walls-ის საკურთხევლის ქვეშ აღმოაჩინეს სამარხი, სადაც იპოვეს ძვლის ფრაგმენტები. ჩატარებული ნახშირბადის-14 ექსპერტის კვლევის შედეგად კი აღმოჩნდა, რომ ისინი ეკუთვნის I - II-ე საუკუნეში მცხოვრებ მამაკაცს- პავლე მოციქულს, რაც უდავო დასტურია.

image




4. 2012 წლის შემოდგომაზე, ლესტერში, ავტოსადგომის ქვეშ, ნაშთების რეკონსტრუქციის შედეგად აღმოაჩინეს მეფე რიჩარდ მე-III-ის სამარხი. ინგლისში, სამეფო ტახტი პლანტაგენეტების უკანასკნელი მეფე რიჩარდ მე- III, ქვეყანას 1483-1485 წლებში მართავდა. ცოტაოდენი ხნის წინ დადგინდა, რომ იგი ბრძოლის ველზე დაიღუპა. სიჩქარეში მეფეს დაუკარგავს მუზარადი, რის გამოც მიიღო თერთმეტი სასიკვდილო ჭრილობა, აქედან ცხრა მათგანი თავში. სამეფო ტახტის გამო Henry Tudor -ის წინააღმდეგ ბოსფორტის ბრძოლის დროს დაიღუპა სწორედაც მეფე რიჩარდი. Henry Tudor-ი კი მოგვიანებით მეფე ჰენრი მე-VII სახელით გახდა ცნობილი.

image




5. 2005 წელს, შუა საუკუნეების მსოფლმხედველი ჰელიოცენტრიკ Nicolaus Copernicus-ის (ნიკოლაი კოპერნიკი) ნაშთები იპოვეს ფრომბორკის ტაძარში (ეხლანდელი პოლონეთი). ვარშავის კრიმინოლოგიის ცენტრალურ ლაბორატორიაში კი მისი სახის კომპიუტერული რეკონსტრუქცია მოხერხდა. 2010 წელს, პრაქტიკული და თეორიული ქიმიის ერთობლივი ნამუშევრებით მიენიჭათ ელემენტებს სახელები, ხოლო 2011 წელს კი ეს სახელები დამტკიცდა მინიჭებულ ნომერებთან ერთად: Darmstadt, X-ray და Copernicium (დარმშტადი, რენტგენიუმი და კოპერნიკიუმი)- 110, 111 და 112. თავდაპირველად, 112-ე ელემენტს- Copernicium სახელწოდება მიანიჭეს Nicolaus Copernicus-ის პატივსაცემად, შემოკლებით კი Cp, თუმცა შემდეგ დასახელება შეიცვალა და დღეს ის არის Cn.

image




6. 2008 წელს, შოტლანდიელმა ანთროპოლოგმა Caroline Wilkinson-მა რეკონსტრუქცია გაუკეთა, მე-XVIII საუკუნის გამოჩენილ, უდიდეს გერმანელ კომპოზიტორს Johann Sebastian Bach-ის პორტრეტს (იოჰან სებასტიან ბახი). მისი ნაშთების ექსჰუმაცია (ამოთხრა, ამოღება) მოახდინეს 1894 წელს, ხოლო 1908 წელს მოქანდაკეები, არსებული, მისივე პორტრეტების მეშვეობით ცდილობდნენ დაედგინათ ბახის რეალური სახე. მე- XX საუკუნის დასაწყისში კრიტიკოსებმა უკმაყოფილება გამოხატეს და ამტკიცებდნენ, რომ ინფორმაცია მცდარია, ვინაიდან სრულიად შესაძლებელია პორტრეტი ეკუთვნოდეს Georg Friedrich Haendel-ს.

image




7. წარმოშობით ინგლისელი, უდიდესი პოეტისა და დრამატურგის William Shakespeare-ს (უილიამ შექსპირი) სახის რეკონსტრუქცია ჩამოაყალიბეს მისი ნიღბის მეშვეობით, რომელიც გარდაცვალების მომენტიდან აუღეს.

image




8. 2007 წელს, იტალიის ბოლონიის უნივერსიტეტის ცნობილმა მეცნიერებმა რეკონსტრუქცია მოახდინეს მე-XIII-XIV საუკუნეების გამოჩენილ, უდიდესი, საზღვარგარეთ მოღვაწე, იტალიელი კომპოზიტორის Dante Alighieri-ს (დანტე ალიგიერი) პორტრეტს. ზოგიერთი მეცნიერის მტკიცებით, დანტე იტანჯებოდა ნარკოლეპსიით- "ნარკოლეპსია ნერვული სისტემის დაავადებაა, რომელსაც ახასიათებს ძილის დარღვევა და დღის მანძილზე ძილიანობა." ამ მტკიცებულებას მოწმობს "ღვთაებრივი კომედია", სადაც დანტე დიდი სიზუსტით ავლენს ნარკოლეპსიის სიმპტომებს, რომელსაც ხშირად ახლდა თან კატაპლექსია- კუნთების ტონუსის ბლოკადა.

image




9. ასე გამოიყურება (სავარაუდოდ) ჰუგენოტების ლიდერი, საფრანგეთის ყოფილი მეფე ჰენრი მე-IV, რომელიც 1610 წელს კათოლიკე-ფანატიკოსის მიერ იქნა მოკლული. 2010 წელს, სასამართლო ექსპერტიზის დასკვნის შედეგად, რომელსაც ხელმძღვანელობდა Philippe Charlier-ი, დამტკიცდა, რომ მუმიფიცირებული თავი, რომელიც ჰენრი მე-IV-ის ეგონათ, ნამდვილად მისია. 2013 წლის თებერვალში, იგივე მკვლევარებმა და ექსპერტმა-მეცნიერებმა მოახდინეს მეფის სახის რეკონსტრუქცია, თუმცა 2013 წლის ოქტომბერში, სხვა, გენეტიკის მკვლევარი ჯგუფის დასკვნებით ეჭვქვეშ დაყენდა ზემო აღნიშნული მოსაზრება, რომ ბურბონების დინასტიის მონარქს არ ეკუთვნის ნაშთები.

image




10. 2009 წელს, კლეოპატრას დის არსინ მე- IV(და მისივე მსხვერპლის) სახის რეკონსტრუქცია მოხერხდა მისივე თავისქალიდან აღებული ზომების შესაბამისად, რომელიც მოგვიანებით, მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში დაიკარგა. ისტორიკოსი, იოსებ ფლავიას უძველესი რომაული თქმულების მიხედვით, არსინი ჩვ.წ-მდე 41 წელს ეფესოში კლეპატრასა და მარკ ენტონის ბრძანებით მოკლეს, რადგან კლეოპატრასთვის საკუთარი და, მის გავლენასა და ქონებას საფრთხეს უქმნიდა როგორც კიდევ ერთი მემკვიდრე.

image




11. წმ. ნიკოლოზის სახის რეკონსტრუქცია მოხერხდა, წარმოშობით იტალიელი, ანატომიის პროფესორის შედეგების მიხედვით, რომელიც მან 1950 წელს, ქალაქ ბარიში წმ. ნიკოლოზის ბაზილიკის რესტავრირების მომენტში მოიპოვა. ქრისტიანულ სამყაროში, წმ.ნიკოლოზი მიჩნეულია როგორც ღვთისგან რჩეული, სასწაულმოქმედი, მეზღვაურების, ვაჭრებისა და ბავშვების მფარველი.

image

Քաղբանտարկյալ տերմինը Արշակ սրբազանի նկատմամբ այնքան էլ կիրառելի չէ Ադրբեջանական մշակութային ժառանգության վերականգնումն ու պաշտպանությունը Հայաստանում մեր ժողովրդի օրինական պահանջն է. Ալիև Ռուսներին այլևս թույլ չեն տա մուտք գործել Վրաստան առանց այս փաստաթղթիԱդրբեջանցիները վնաuել են Արցախում գտնվող 17-րդ դարի Սուրբ Ամենափրկիչ Վանքը Վաշինգտոնյան հուշագրի իրական գինն ու Հայաստանի համար աճող վտանգները Փաշինյանի իշխանությունն ուժեղացնում է ճնշումը եկեղեցու վրա Բլոգերը թաղված է գտնվել անտառում. ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՆԵՐՖասթ Բանկը վերանորոգել է Կապանի թատրոնի ենթակառուցվածքներն ու մուտքըԱրմավիրում «Mitsubishi Pajero»-ն վրաերթի է ենթարկել հետիոտնին Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 2-5 աստիճանով 75 տարեկանում կյանքից հեռացել է «Mortal Konbat» սերիալի դերասան Քարի-Հիրոյուկի Տագավան Հայաստանում հիմնավորված է անորակ քաղաքական մշակույթը, մի բան, որ էդպես էլ չի ստացվում փոխել. Աննա ԿոստանյանՀայաստանը մտնում է նոր ռեպրեսիվ փուլ, որտեղ ազգային ինստիտուտները և հանրային հեղինակությունը դառնում են իշխանության վերարտադրության թիրախ․ Սուրենյանց Ռուբլին թանկացել է․ փոխարժեքն՝ այսօր Օրվա աղոթք Այն մասին, թե ինչպես է գործող վարչախումբը փաստացի կրճատում բանակը, և երկիրը անպաշտպան թողնում հնարավոր նոր թշնամական ագրեսիայի առաջ. Ա. ՉալաբյանԱրտակարգ դեպք՝ Արմավիրի մարզում․ հրշեջներին հաջողվել է կանխել Բամբակաշատ գյուղի տներից մեկում առաջացած կրակի տարածումը Սրբուհի Գալյանը դեկտեմբերի 15-19-ը կգործուղվի ԿատարԲեքսթեյջ լուսանկարներ «Մարդամեկը» սիթքոմի նկարահանման հրապարակից Մեր խնդիրն այժմ Ռուսաստանում կայացած հանդիպման ժամանակ հնչածի մասին ամբողջական տեղեկատվություն ստանալն է. Զելենսկի Ռուանդայի և Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության միջև խաղաղության համաձայնագրի ստորագրումը պատմական պահ է. Թրամփ Բռնցքամարտի ԱԱ․ 3 հայ բռնցքամարտիկ սկեցին հաղթանակով Visa-ն կսկսի գործել Սիրիայում Բաքվում «դատվող» Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարության փաստաբանները խնդրել են արդարացնել նրանց Բեննու աստերոիդի նմուշներում հայտնաբերվել են խորհրդավոր «տիեզերական մաստակ» և կյանքի համար անհրաժեշտ շաքարներ Մհեր Ավետիսյանը Տավրիչեսկի պալատում հանդես է եկել «Հայրենական մեծ պատերազմը ԱՊՀ ժողովուրդների հավաքական հիշողության մեջ․ Հաղթանակի 80-ամյակին» նվիրված միջազգային կոնֆերանսումՊուտինն ասել է, թե ով է մեղավոր ԽՍՀՄ փլուզման համար 30-ամյա վարորդը «Ford»-ով վրաերթի է ենթարկել ամուսինների․ վերջինները տեղափոխվել են հիվանդանոց ՀՀ-ում հաշվառված տրանսպորտային միջոցներով ճանապարհային երթևեկության կանոնների խախտում կատարած օտարերկրացիները տուգանքը կվճարեն սահմանին Միրզոյանը Հադադի հետ է հանդիպել Իսպանիան, Նիդերլանդները և Իռլանդիան կբոյկոտեն «Եվրատեսիլը» Իսրայելի պատճառով ԱԱ. Արարատ Հարությունյանը մեկնարկեց հաղթանակով Հայաստանն ու Պորտուգալիան պատրաստ են խորացնել քաղաքական և տնտեսական կապերը Վրաստանը ՌԴ քաղաքացիներից բժշկական ապահովագրություն կպահանջի՝ երկիր մուտք գործելու համար Պուտինը` ԽՍՀՄ վերականգնման մասին «Մեր ձևով» ժողովրդական շարժումը՝ Վայոց Ձորում․ մարզում բացվեցին շարժման երկու գրասենյակներԸնդունվել է «Կենդանիների նկատմամբ պատասխանատու վերաբերմունքի մասին» օրենքի նախագիծը. ինչ է այն նախատեսում Արտառոց դեպք Երևանում․ տղամարդ է դանակահարվել, կասկածյալը վիրավորի կինն է «Hyundai Elantra»-ն վերածվել է մոխրակույտի, իսկ «Mercedes»-ը դարձել է ոչ շահագործելի Ադրբեջանն ակնկալում է, որ 2026 թվականին Հայաստանի հետ խաղաղության համաձայնագիրը կստորագրվի․ Ամիրբեկով Որևէ մեկին չփոխանցե՛լ անձնական կամ բանկային տվյալներ․ ԿԲ-ն զգուշացնում է Ձյուն կտեղա՞․ ինչ եղանակ սպասել դեկտեմբերի 5-ից 8-ը Հայաստանի և Թուրքիայի միջև սահմանի ամբողջական բացումը «ԹՐԻՓ ուղուց» հետո հաջորդ կարևոր օղակն է, որը կամբողջացնի տարածաշրջանի վերափոխման գործընթացը․ Միրզոյան Պետության կողմից տներ կառուցելն ու արցախցիներին տրամադրելն ամենաճիշտ տարբերակն է․ Արցախի ՄԻՊ Սպիտակի «Cloud Dancer» երանգը հայտարարվել է 2026 թվականի տարվա գույն Թբիլիսին աջակցում է Երևանի և Բաքվի միջև խաղաղությանը. Վրաստանի ԱԳ նախարար ՊԵԿ նախագահ Էդուարդ Հակոբյանի անունով WhatsApp հավելվածում ստեղծվել են կեղծ օգտահաշիվներ ԱԺ-ն հաստատել է Հայաստանի 2026 թվականի պետական բյուջեն Վեց տարվա ընթացքում առաջին անգամ երկնքում ձևավորվում է մոլորակների արեգակնային շքերթ Հաստատվել է արտադպրոցական հաստատությունների մանկավարժական աշխատողների կամավոր ատեստավորման ժամանակացույցը