Երևան, 19.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ո՞ր ջերմաչափներն են տարածված աշխարհում. «Փաստ»

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Ջերմաչափի ստեղծման պատմությունը սկսվել է շատ տարիներ առաջ: Մարդիկ միշտ էլ ցանկացել են ունենալ մի սարք, որը կարող է չափել որոշակի առարկայի, առավել ևս՝ օդի տաքացման կամ սառեցման աստիճանը: Նման հնարավորություն հայտնվել է 1592 թվականին, երբ Գալիլեյը նախագծել է իր առաջին սարքը, որը հնարավորություն է տվել որոշել ջերմաստիճանի փոփոխությունը: Այդ սարքը, որը բաղկացած է եղել ապակե գնդիկից և նրան զոդված ապակե խողովակից, կոչվել է ջերմասկոպ: Խողովակի ծայրը դրվել է ջրով անոթի մեջ, և գնդիկը տաքացվել է: Երբ տաքանալը դադարել է, գնդիկի ներսում ճնշումն ընկել է, և ջուրը մթնոլորտային ճնշման ազդեցության տակ բարձրացել է խողովակի միջով: Ջերմաստիճանի բարձրացմանը զուգընթաց տեղի է ունեցել հակառակ պրոցեսը, և խողովակի մեջ ջրի մակարդակը նվազել է:

Այդ սարքը սանդղակ չի ունեցել, և դրանով հնարավոր չի եղել ճշգրիտ որոշել ջերմաստիճանը: Հետո Ֆլորենցիայի գիտնականներն են վերացրել այդ բացթողումը, որի արդյունքում չափումներն ավելի ճշգրիտ են դարձել: Այդպես ստեղծվել է ջերմաչափի առաջին նախատիպը: Հաջորդ դարի սկզբին հայտնի ֆլորենցիացի գիտնական, Գալիլեյի ուսանող Էվանգելիստա Տորիչելլին հայտնագործել է ալկոհոլային ջերմաչափը: Նրա սարքում ապակյա գնդիկը եղել է ապակե խողովակի տակ, իսկ ջրի փոխարեն օգտագործվել է սպիրտ: Այդ սարքի ցուցանիշներն անկախ են եղել մթնոլորտային ճնշումից: Սնդիկային առաջին ջերմաչափի գյուտը կատարել է Ֆարենհեյթը 1714 թվականին: Իր սանդղակի ստորին կետի համար նա վերցրել է 32 աստիճանը, ինչը համապատասխանում է աղաջրի լուծույթի սառեցման կետին, իսկ վերին կետի համար վերցվել է 2120 աստիճանը, որը ջրի եռման ջերմաստիճանն է: Նշենք, որ ԱՄՆ-ում մինչ օրս էլ օգտագործվում է Ֆարենհեյթի սանդղակը:

1730 թվականին ֆրանսիացի գիտնական Ռոմուրն առաջարկել է սանդղակ, որի ծայրահեղ կետերը ջրի եռման և սառչելու ջերմաստիճաններն են. ջրի սառչելու ջերմաստիճանը ընդունվել է որպես Ռոմուրի սանդղակի 0 աստիճան, իսկ եռման ջերմաստիճանը՝ 80 աստիճանը: Ներկայումս Ռոմուրի սանդղակը գործնականում չի օգտագործվում: 28 տարի անց շվեդ հետազոտող Ցելսիուսը մշակել է իր ջերմաստիճանային սանդղակը, որտեղ ևս ջրի եռման և սառեցման ջերմաստիճաններն են ընդունվել որպես վերին և ստորին կետեր, ինչպես Ռոմուրի սանդղակում, բայց նրանց միջակայքը բաժանվել է ոչ թե 80-ի, այլ 100ի: Սկզբնապես աստիճանավորումը եղել է վերևից ներքև, այսինքն ջրի եռման ջերմաստիճանը ընդունվել է 0 աստիճան, իսկ սառեցումը 100 աստիճան:

Նման բաժանման անհարմարությունը շուտով ակնհայտ է դարձել, և հետագայում Ստրեմմերն ու Լիննեանը կատարել են տեղափոխություն՝ ստեղծելով այն ջերմաստիճանային միջակայքը, որին մենք սովոր ենք:19-րդ դարի կեսերին բրիտանացի գիտնական Ուիլ յամ Թոմսոնը, որը հայտնի էր որպես լորդ Կելվին, առաջարկել է իր ջերմաստիճանային սանդղակը, որի ստորին կետը -273,150 С է՝ բացարձակ զրոն: Ներկայումս ամենաշատ օգտագործվող ջերմաչափերը ցելսիուսայիններն են, ԱՄՆում դեռ օգտագործվում է Ֆարենհեյթի սանդղակը, իսկ Կելվինի սանդղակը ամենատարածվածն է գիտության մեջ:

Կամո Խաչիկյան

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ռուսական և ամերիկյան քաղաքական շրջանակները՝ «Միասնություն» շարժման հավաքին. «Փաստ»Որևէ պաշտոնյա իրավասու չէ միանձնյա որոշել, թե որն է ՀՀ տարածքը. ի՞նչ էր անում «Հայաքվեն» վտանգված գյուղերում. «Փաստ»Ձյան առատ տեղումներն ու բուքը վերադառնում են․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին Երևանի և մարզերի որոշ հասցեներում լույս չի լինի 33-ամյա վարորդը «ՎԱԶ 2107»-ով, մի քանի պտույտ շրջվելով, բախվել է քարերին․ կա վիրավոր Մենք զենք ենք վերցնելու՝ կամ կապրենք, կամ կմեռնենք․ Ոսկեպարի բնակիչ Վթարային աշխատանքներով պայմանավորված ջուր չի լինելու Գյուղապետը եկավ արյան մեջ կորած, ասաց՝ «շտապ օգնություն կանչեք, գյուղում վիճակը վատ է. Վարդաձորի վերջին օրը… Սփյուռքը պետք է վերակազմակերպվի. Արամ Ա ՆԱՏՕ-ի և Ադրբեջանի միջև քաղաքական առևտուրը նոր փուլ է մտնում. զոհասեղանին Հայաստանն է Շրջաններում ձյուն է տեղում, ճանապարհները աղ-ավազով մշակում են Կազանում հայտնաբերվել է սալմոնելոզով վարակման զանգվածային դեպք Տավուշում հավաքել են տվել Փաշինյանի հետ հանդիպման եկածների հեռախոսներն ու որոշ իրեր․ հանդիպումը թեժ է անցել Հայկական մոտ 600 բեռնատար սպասում է Վերին Լարսով անցնելուն․ «Սպուտնիկ Արմենիա» Թուրքիայի գործարաններից մեկում պայթյուն է տեղի ունեցել. կան զոհեր ու վիրավորներ Թշնամու խնդիրն է՝ կտրել Իրան-ՀՀ-Վրաստան-ՌԴ հաղորդակցության ուղին, ջլատել ՀՀ պաշտպանական բնագիծը «Այսուհետ բոլորը պետք է հաշվի նստեն մեզ հետ»․ Ալիև Աբովյան քաղաքում զենքի գործադրմամբ խմբակային խուլիգանության վարույթով մեղադրանք է ներկայացվել ևս երեք անձի ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ Հայաստանի այն ուրվագիծը, որ ցույց եմ տվել ասուլիսին, ցույց եմ տվել նաև այստեղ. Փաշինյանը՝ Տավուշի հանդիպման մասին Ասում են, թե գնում են ԵՄ, բայց ավելի շատ կախվում Ռուսաստանից Արցախցիների վերադարձի հարցում Հայաստանի իշխանության պահվածքը համընկնում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի տեսակետների հետ. Տիգրան Աբրահամյան Ոսկեպարցիները Փաշինյանի դեմ պայման են դրել, պատրաստ ենք անգամ պատերшզմի․ Ոսկեպարի բնակիչ, պահեստազորի գնդապետ Team-ի ինտերնետը հասանելի է մետրոյում Ռիտա Նազարյանը ԶՊՄԿ քիմիական լաբորատորիայում որպես լաբորանտ աշխատում է 1978 թվականից Հետախուզվողը հայտնաբերվեց «Զվարթնոց» օդանավակայանում Վերականգնվող էներգիայի աղբյուրների համաշխարհային հզորությունն աճել է 50 տոկոսովԻնչո՞ւ կալանավորեցին ՀՅԴ-ական Գագիկ Սարգսյանին․ հետաքրքիր մանրամասներ 26-ամյա աղջիկը դանակահարել է իրեն հարվածող ընկերոջը․ նա ձերբակալվել է Ուզում եք հասկանալ, թե ինչ է լինելու, այսպես կոչված, «անկլավները» հանձնելուց հետո, նայեք Արցախին Արշակ Կարապետյանը հայրենասեր Հայի սկզբունքային և վճռական Տեսակ է Վթար՝ Երևանում. Աջափնյակի դատարանի հարևանությամբ բախվել են Nissan-ն ու Mitsubishi-ն Ռուսական ալիքները պետք է բացառեն ՀՀ-ի նկատմամբ վիրավորանքը և մեր ներքին գործերին միջամտելու փորձերը․ ԲՏԱ նախարար Ոսկեպարում Նիկոլ Փաշինյանին շատ սառն են ընդունել․ Փաշինյանը վախեցրել է պատերազմովՔաղաքացին քարով հարվածել է կառավարության շենքի պատուհանին Ալիևն օկուպացված Ստեփանակերտում վառել է Նովրուզի խարույկը Ասֆալտ փռել, ծորակ տեղադրել չկարողացող իշխանությունը ո՞նց է ակադեմիական քաղաք կառուցելու. Գալստյան «Ոսկեպարից Նիկոլը փախե՞լ է»․ Գագիկ Համբարյան ՀԱՊԿ-ում հայտարարել են, որ ՌԴ նախագահական ընտրություններն անցել են օրենքին համապատասխան Ոսկեպարի վարչական ղեկավարի «վախը բռնել են» Ռուսաստանն ընտրություններից հետո ավելի կոշտ է լինելու Հայաստանի նկատմամբ Գրիգորի Զաքարյան. Բիզնեսին պատրաստ ենք մատուցել ներդրումային համալիր ծառայություններ Հասանովը Ստոլտենբերգին տեղեկացրել է հայ-ադրբեջանական սահմանին տիրող իրավիճակի մասին Էլեկտրոնային դեղատոմսի ներդրումից 15 օր անց. մանրամասներ (տեսանյութ) Հայաստանն ունի «Խաղաղության խաչմերուկ» ծրագիրը, որը չափազանց կարևոր է մեր երկրների համար. Նուրտլեու Մահացել է երգիչ Ուզբեկը ԵԱՏՄ-ի հետ հարաբերությունների վատթարացումը շղթայական և աղետալի հետևանքներ կարող է ունենալ․ Արշակ Կարապետյան Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպում է Ոսկեպարի, Բաղանիսի և հարակից բնակավայրերի բնակիչների հետ Իլհամ Ալիևը հեռախոսով շնորհավորել է Պուտինին ընտրություններում տարած հաղթանակի կապակցությամբ Ողջաբերդում երիտասարդներ են ձերբակալվել․ համայնքին պատճառել են 8 միլիոն դրամի վնաս