«Թե ոնց եմ ապրում առանց Հովիկի, չգիտեմ, տունս քանդվեց, թևերս կտրվեցին». սերժանտ Հովհաննես Գրիգորյանն անմահացել է 2020 թ. հոկտեմբերի 3-ին, տուն «վերադարձել» 11 ամիս անց. «Փաստ»
ИНТЕРВЬЮ![«Թե ոնց եմ ապրում առանց Հովիկի, չգիտեմ, տունս քանդվեց, թևերս կտրվեցին». սերժանտ Հովհաննես Գրիգորյանն անմահացել է 2020 թ. հոկտեմբերի 3-ին, տուն «վերադարձել» 11 ամիս անց. «Փաստ»](/timthumb.php?src=disc/08-09-23/c0fc49c7f09dc72d25987ee11302517e.jpg&w=780)
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
«Իմ տղան շատ աշխույժ էր, ճարպիկ, համարձակ, վախ չուներ, կենդանիներ էր սիրում: Դպրոցում սովորելու տարիներին շատ պատասխանատու էր: Եթե ինչ-որ պատճառով չհասցներ դասը սովորել կամ գրավոր աշխատանքն անել, պետք է առավոտյան վաղ արթնանար, առաջադրանքը կատարեր, որ ուսուցչուհուց նկատողություն չստանար: Ռուսաց լեզուն էր շատ սիրում, Աշխարհագրությունը: Իրեն միշտ ասում էի՝ ընդունակ ես, պատկերացնո՞ւմ ես, որ քրոջդ նման շատ կարդայիր, ինչ արդյունքներ կունենայիր: Իր տեսակով շատ հետաքրքրասեր էր»,-«Փաստի» հետ զրույցում Հովհաննեսի մանկության և պատանեկության տարիներն է վերհիշում տիկին Անժիկը՝ Հովհաննեսի մայրիկը:
Դպրոցն ավարտելուց հետո Հովհաննեսն ուսումը շարունակել է ԱԻՆ-ի Ճգնաժամային կառավարման ակադեմիայում: Չորս ամիս է սովորել, իսկ հետո զորակոչվել է ծառայության: Հովհաննեսն ապագա փրկարար էր: Երբ հարցնում եմ, թե ինչպես էր նա տրամադրված զինվորական ծառայությանը, տիկին Անժիկը մեր զրույցը տեղափոխում է դեպի 2016 թվական՝ Ապրիլ յան պատերազմի օրեր: «Այդ ժամանակ դեռ 16 տարեկան չկար: Պատերազմը չէր դադարում, ես անհանգիստ էի, անգամ իրեն ասացի՝ Հո՛վ ջան, կա՛մ ազատենք քեզ ծառայությունից, կա՛մ էլ ուշ մեկնես: Դե, մայր եմ, շատ էի անհանգստանում: Այնքան լավ եմ հիշում, Հովհաննեսը նստած տեղից վեր թռավ՝ մամա՛, ձեռքս ճար լինի, հենց հիմա կգնամ Արցախ, դու ինձ ասում ես՝ քեզ ազատենք բանակից: Շատ ռիսկով էր. երբ իր նկարներին եմ նայում, իր հայացքին ու աչքերին, տպավորություն ունեմ, որ Հովիկս մահից էլ չէր վախենում»: 2019 թ. հունվարին է Հովհաննեսը զորակոչվել պարտադիր զինվորական ծառայության: Նախ՝ վեց ամիս ծառայել է Գյումրու ուսումնական զորամասում, իսկ հետո սերժանտի կոչումով տեղափոխվել է Արցախի Հանրապետություն՝ Ջրական: Մայրիկն ասում է՝ տղայիս 3 ամիս էր մնացել, որ ծառայեր ու վերադառնար: «Ասաց՝ մա՛մ, բարձրանամ դիրքեր, իջնեմ, արդեն հետհաշվարկը կսկսես, բայց բարձրացավ ու չիջավ, իմ թագավոր տղային իջեցրին»:
Հովհաննեսը սերժանտ էր, դիրքի ավագ: «Սեպտեմբերի 21-ին՝ Անկախության օրը, իմ տղան է արժանացել զորամասի դրոշը բարձրացնելու պատվին: Իրեն ասել էին, որ միշտ սպա է դրոշը բարձրացրել, դու առաջին զինվորն ես: Շատ գոհ էր ծառայությունից, սիրով էր մեկնել բանակ և այդպես սիրով ու նվիրվածությամբ էլ ծառայում էր»: Սեպտեմբերի 27-ին սկսվեց 44 օր տևած պատերազմը, սեպտեմբերի 25-ին սերժանտ Հովհաննես Գրիգորյանը բարձրացել էր դիրքեր: «Սեպտեմբերի 27-ին իմ առօրյա հոգսերով էի, դաշտում գործ էի անում, վերադարձա տուն, դեռ հեռուստացույցն էլ չէի միացրել, ասացի՝ մի փոքր հանգստանամ, երաժշտություն էի լսում: Հարևանս եկավ՝ Անժի՛կ, Ղարաբաղում պատերազմ է սկսվել: Միանգամից հեռուստացույցը միացրեցի, աչքիս առաջ տանկերի պատկերն է: Բնական է՝ վախեցանք: Զանգահարեցի ամուսնուս, աշխատանքի վայրում էր՝ Հովհաննեսը քեզ զանգե՞լ է, դրական պատասխան տվեց, հարցրեցի՝ ի՞նչ էր ասում, «ի՞նչ պիտի ասեր, պատերազմ է»:
Ես այդ խոսքերից հետո ավելի շատ վախեցա: Սեպտեմբերի 27-ին և 28-ին Հովհաննեսը մեզ չզանգեց: Իմ տղայից լուր չկար, հարազատներով հավաքվել էինք: Ամսի 29-ին զանգեց: Ուրախացանք, խոսեց բոլորի հետ: Հաջորդ օրն էլ զանգեց, տրամադրությունը շատ լավ էր, սկզբում հարց ու փորձ արեց, թե ոնց ենք: «Մենք լավ ենք, Հովի՛կ ջան, դուք ձեզ լավ նայեք»: Հետո թե՝ մա՛մ, ես երեք հատ տանկ եմ խփել, դիվերսիոն ահաբեկիչներ ոչնչացրել: Մենք՝ լարված, գիշեր-ցերեկ խառնած իրար, իսկ իր ձայնն այնքան ուրախ էր, կարծես մեր մոտ պատերազմը լիներ, ոչ թե Արցախում: Բոլորին զանգել էր, բոլորի հետ խոսել, շատ լավ տրամադրությամբ, ոգևորված: Հոկտեմբերի 1-ին Հովիկը զանգել էր հայրիկին ու քեռուն, երկուսին էլ նույն հարցն էր տվել՝ պատերազմը ե՞րբ է վերջանալու, ի՞նչ են ասում: Նույն տրամադրությունը չէր ունեցել: Մի տեսակ անհանգստությունս մեծացավ»: Մայրիկի խոսքով, հոկտեմբերի 3-ն էր, երբ, անկախ իրենից, սկսել է լաց լինել, սիրտն անհանգիստ է եղել: Տիկին Անժիկի որդին այդ օրն է զոհվել:
«Այդ օրն անընդհատ նույն բանն էի ասում՝ Աստված չանի, որ երեխես փորձանքի հանդիպի: Չէի էլ հասկանում, թե ինչու էի նման բաներ խոսում: Հետո արդեն մեզ պատմեցին, որ մինչև հոկտեմբերի 3-ի առավոտյան Հովիկն «ուժեղ բոյ է տվել»: Պատմել են՝ Հովիկը բարձրացավ դիրքը, հետևից գոռացինք, որ հետ դառնա, ասացինք, որ սա արդեն «մեր կռիվը չէ»: Հովիկս հակատանկային զենքին էր տիրապետում, ականանետի նշանառու էր: Երբ նման բան են ասում, զայրանում է՝ «եթե մեր կռիվը չէ, բա ինչո՞ւ ենք հիմա էստեղ»: Հովիկն ու մի տղա զենքը դնում են ուսին ու գնում առաջ: Այսպես էին նկարագրում՝ գնացին ու չեկան: Մեզ այս մանրամասները պատմող տղան էլ հաջորդ օրն է վիրավորվում, տեղափոխում են հիվանդանոց, վիրահատում: Մի քանի օր էր, ինչ Հովհաննեսից լուր չկար: Այդ դեպքում լավ բան չես մտածում: Փեսաս գնացել էր հիվանդանոց, իրեն էինք փնտրում, մտածում էինք՝ երանի վիրավոր լինի: Դե, գիտեինք, որ Ջրականի ուղղությամբ են եղել առաջին ու ծանր հարվածները: Փեսաս հիվանդանոցում տեսնում է, որ վիրավոր տղաներից մեկին մարդիկ են շրջապատում, թե՝ Ջրականից ես, ինչ լուր ունես:
Հաջորդ օրը նորից գնում է հիվանդանոց այդ տղայի՝ Արթուրի մոտ, խնդրում է բժիշկներին, որ իրենց ներկայությամբ այդ տղային միայն մեկ հարց տա՝ ճանաչո՞ւմ է Գրիգորյան Հովհաննեսին, ու վերջ: Թույլ են տալիս հանդիպել, հարցնում է՝ Հովհաննեսին ճանաչո՞ւմ ես, «իմ ամենամոտ ընկերն է», հեռախոսը միացնում է ու նկարը ցույց տալիս: Իսկ հետո ասում է, որ Հովհաննեսը չկա, զոհվել է: Բնական է, որ չէինք հավատում, որովհետև որևէ տեղ չէինք կարողանում իրեն գտնել»: Հովիկի ընտանիքը որդու վերադարձին սպասել է 11 ամիս: «Կառավարություն, պաշտպանության նախարարություն, ամեն հնարավոր տեղ գնացել ենք, ծնողների հետ էինք զրուցում, ոչ մի տեղեկություն չէինք կարողանում ստանալ իրենից: Տեղեկություններ տարածվեցին, թե իբր դեպի Իրան զինվորներ են գնացել: Հետո ասացին, որ դա սուտ լուր է: Ու քիչ-քիչ սկսեցինք հույսներս կտրել, որ տղես ողջ է: Չնայած ներքուստ մինչև հիմա էլ չեմ հավատում, որ Հովհաննեսս զոհվել է, չեմ տեսել տղայիս: Ուղղակի Արթուրն է տեսել իրեն վիրավոր վիճակում, իր հետ եղած տղաներն են զոհվել, շատերին Հովհաննեսից ավելի շուտ են գտել»:
ԴՆԹ հետազոտություններ, սպասում, որոնումներ, երկար, անտանելի երկար թվացող ճանապարհ և զանգ 2021 թ. օգոստոսի 31ին՝ վաղը եկեք: «Մեզ թվում էր, թե նորից պետք է անալիզ հանձնենք: Լավ լուրի չէի սպասում, բայց որդուս զոհվելու բոթը լսելուն էլ պատրաստ չէի: Նույնականացումը եղել էր: Երկու օր հետ որդուս հրաժեշտի արարողությունն էր»: Տիկին Անժիկի ավագ դստեր երեք երեխաներից կրտսերին Հովհաննես են անվանակոչել: Հովիկը նաև փոքրիկ քույրիկ ունի: «Թե ոնց եմ ապրում առանց Հովիկի, չգիտեմ, տունս քանդվեց, թևերս կտրվեցին: Բայց իմ տղեն իր ուժն ինձ է փոխանցել: Երբեմն անելանելի վիճակում եմ հայտնվում, թվում է՝ ելք չկա: Կանգնում եմ Հովիկիս նկարների առաջ, խոսում հետը և մտքովս ինչ անցնում է այդ պահին, այդպես էլ անում եմ, և դա է լինում ճիշտ որոշումը: Հովիկն է ինձ ուղղորդում»:
Հ.Գ. - Հովհաննես Գրիգորյանը ԱՀ նախագահի հրամանագրով հետմահու պարգևատրվել է «Արիություն» մեդալով: Պարգևատրվել է նաև ՀԿ-ների կողմից: Հուղարկավորված է հայրենի Սառնաղբյուր գյուղում՝ տատիկի և պապիկի մոտ:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
![](disc/08-09-23/b6fe3d0a83f06cbf249a21b535aaa394.jpg)
![](disc/08-09-23/e97b80409ebebea8c1b8991c8990d37e.jpg)
![](disc/08-09-23/4dc0355b4263d4050fa7d409a3a0b71d.jpg)
![](disc/08-09-23/b3b7bee17fa4b1ff353c2ab467082aa2.jpg)
![](disc/08-09-23/782ebfd44eb71cfac388bb0e318c20ff.jpg)
![](disc/08-09-23/2c9d497d31c497379387aad488256047.jpg)
![](disc/08-09-23/6cdbdc3347b0d0cfeafcfcdf3782781d.jpg)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/3b135f348404fc342070bcb829c93ad4.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/d4cd5e6db8ced4f96cdc21debb0c375c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/48f33f29aac9e85eafd94a1646844211.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/7651c9b388ed53262dec038d0021978d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/c944ad6efd50ae04ebb2c0830c6ba485.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/c2b4b0383efa905e445945238b6f80fe.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/4be616ea97da1140b4cf60f63ca15055.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/ee49af692bb05832b1d0b87064657fc0.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/d43d0dae0ec5baff0965b1bb47fbcca5.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/747d0f849ffb1b2cfa1e22a438eb7565.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/abb3c4474fa628d713b57922f921df77.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/16bab422cfdab624e4d2d0a3bad9caad.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/ea1e39ea230b6397d48da247fcbd3b33.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/2798b36e7369945921672d7bb5e67118.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/7a9812e528b7ce925561506205b6501d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/a6380f2c5d50f514ec1b3d4cb642f4f9.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/f79946a84f362e51afc3697ff00ea512.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/4819483eea5e60aa0a9815495a6f2b17.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/807b228a294c2a58cb8a4ddaa7136ee6.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/6e24ed9bf96264f05c08919453378abe.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/3a1ada0494e276fc78991b92a721c57f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/23958bde588ec7b7ef98db83c7efec9c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/6eb360c1fc1f59b8e660066ef56143bc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/5446dc64a3d95b3558c94a2e7113b94f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/1d9f53fcc99fea256e9d87406a684332.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/d2215e84cec73b4b3443b7ae90798e5d.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/2d5c6beee7ac76c8711778dca5942432.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/314de25b60ed5a63ba157fc7dc4a530a.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/20aeb363141bd0911046cdf163758a31.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/fea3379ae94d669e90916d1bfc6fee11.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/7167ec1af7d0d23137df926d44b7c288.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/0669ab1b124859674d6f383457649b51.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/ccf618f154941ddbcaa8d6f2c888d8e5.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/c9cbb161f8080a2706ae3fe454029927.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/4f37af345b79ec7c56d296e3513d83a5.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/13f1b0a6b6af9beec7d9701dcb9cef55.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/b7e9c672aee3abd11429784b467b255b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/254273098ba94ba58fcb87f889c2c630.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/e90e3efd2567713bd5dfcefd8e7ee100.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/7c11f6b091b50f68bd2db2d5bf3e2ffc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/e4a2b7654fc00544c4586f44626d281c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/83b94bb5705acf679ddbf07e3156b3bc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/02fc661678cbdbc9517b76a4a6e8fbc7.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/b30bf51fb2def6863579f745eca5d73a.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/365f82457bdc79b85d7e0e2c5ec8b6ef.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/746370f173572596cca5ee00f4399150.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/f3394b9a485d7f663f8ad3e222f99c82.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/cd92cc059563373c89f64c07e444da8f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/179a80d9d37803dada80de9005ad5c71.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-07-24/d0dc6fb0491f6a03eb30528f718623f4.jpg&w=60&h=60)
![](banners/acba.gif)