«Թե ոնց եմ ապրում առանց Հովիկի, չգիտեմ, տունս քանդվեց, թևերս կտրվեցին». սերժանտ Հովհաննես Գրիգորյանն անմահացել է 2020 թ. հոկտեմբերի 3-ին, տուն «վերադարձել» 11 ամիս անց. «Փաստ»
INTERVIEW![«Թե ոնց եմ ապրում առանց Հովիկի, չգիտեմ, տունս քանդվեց, թևերս կտրվեցին». սերժանտ Հովհաննես Գրիգորյանն անմահացել է 2020 թ. հոկտեմբերի 3-ին, տուն «վերադարձել» 11 ամիս անց. «Փաստ»](/timthumb.php?src=disc/08-09-23/c0fc49c7f09dc72d25987ee11302517e.jpg&w=780)
«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
«Իմ տղան շատ աշխույժ էր, ճարպիկ, համարձակ, վախ չուներ, կենդանիներ էր սիրում: Դպրոցում սովորելու տարիներին շատ պատասխանատու էր: Եթե ինչ-որ պատճառով չհասցներ դասը սովորել կամ գրավոր աշխատանքն անել, պետք է առավոտյան վաղ արթնանար, առաջադրանքը կատարեր, որ ուսուցչուհուց նկատողություն չստանար: Ռուսաց լեզուն էր շատ սիրում, Աշխարհագրությունը: Իրեն միշտ ասում էի՝ ընդունակ ես, պատկերացնո՞ւմ ես, որ քրոջդ նման շատ կարդայիր, ինչ արդյունքներ կունենայիր: Իր տեսակով շատ հետաքրքրասեր էր»,-«Փաստի» հետ զրույցում Հովհաննեսի մանկության և պատանեկության տարիներն է վերհիշում տիկին Անժիկը՝ Հովհաննեսի մայրիկը:
Դպրոցն ավարտելուց հետո Հովհաննեսն ուսումը շարունակել է ԱԻՆ-ի Ճգնաժամային կառավարման ակադեմիայում: Չորս ամիս է սովորել, իսկ հետո զորակոչվել է ծառայության: Հովհաննեսն ապագա փրկարար էր: Երբ հարցնում եմ, թե ինչպես էր նա տրամադրված զինվորական ծառայությանը, տիկին Անժիկը մեր զրույցը տեղափոխում է դեպի 2016 թվական՝ Ապրիլ յան պատերազմի օրեր: «Այդ ժամանակ դեռ 16 տարեկան չկար: Պատերազմը չէր դադարում, ես անհանգիստ էի, անգամ իրեն ասացի՝ Հո՛վ ջան, կա՛մ ազատենք քեզ ծառայությունից, կա՛մ էլ ուշ մեկնես: Դե, մայր եմ, շատ էի անհանգստանում: Այնքան լավ եմ հիշում, Հովհաննեսը նստած տեղից վեր թռավ՝ մամա՛, ձեռքս ճար լինի, հենց հիմա կգնամ Արցախ, դու ինձ ասում ես՝ քեզ ազատենք բանակից: Շատ ռիսկով էր. երբ իր նկարներին եմ նայում, իր հայացքին ու աչքերին, տպավորություն ունեմ, որ Հովիկս մահից էլ չէր վախենում»: 2019 թ. հունվարին է Հովհաննեսը զորակոչվել պարտադիր զինվորական ծառայության: Նախ՝ վեց ամիս ծառայել է Գյումրու ուսումնական զորամասում, իսկ հետո սերժանտի կոչումով տեղափոխվել է Արցախի Հանրապետություն՝ Ջրական: Մայրիկն ասում է՝ տղայիս 3 ամիս էր մնացել, որ ծառայեր ու վերադառնար: «Ասաց՝ մա՛մ, բարձրանամ դիրքեր, իջնեմ, արդեն հետհաշվարկը կսկսես, բայց բարձրացավ ու չիջավ, իմ թագավոր տղային իջեցրին»:
Հովհաննեսը սերժանտ էր, դիրքի ավագ: «Սեպտեմբերի 21-ին՝ Անկախության օրը, իմ տղան է արժանացել զորամասի դրոշը բարձրացնելու պատվին: Իրեն ասել էին, որ միշտ սպա է դրոշը բարձրացրել, դու առաջին զինվորն ես: Շատ գոհ էր ծառայությունից, սիրով էր մեկնել բանակ և այդպես սիրով ու նվիրվածությամբ էլ ծառայում էր»: Սեպտեմբերի 27-ին սկսվեց 44 օր տևած պատերազմը, սեպտեմբերի 25-ին սերժանտ Հովհաննես Գրիգորյանը բարձրացել էր դիրքեր: «Սեպտեմբերի 27-ին իմ առօրյա հոգսերով էի, դաշտում գործ էի անում, վերադարձա տուն, դեռ հեռուստացույցն էլ չէի միացրել, ասացի՝ մի փոքր հանգստանամ, երաժշտություն էի լսում: Հարևանս եկավ՝ Անժի՛կ, Ղարաբաղում պատերազմ է սկսվել: Միանգամից հեռուստացույցը միացրեցի, աչքիս առաջ տանկերի պատկերն է: Բնական է՝ վախեցանք: Զանգահարեցի ամուսնուս, աշխատանքի վայրում էր՝ Հովհաննեսը քեզ զանգե՞լ է, դրական պատասխան տվեց, հարցրեցի՝ ի՞նչ էր ասում, «ի՞նչ պիտի ասեր, պատերազմ է»:
Ես այդ խոսքերից հետո ավելի շատ վախեցա: Սեպտեմբերի 27-ին և 28-ին Հովհաննեսը մեզ չզանգեց: Իմ տղայից լուր չկար, հարազատներով հավաքվել էինք: Ամսի 29-ին զանգեց: Ուրախացանք, խոսեց բոլորի հետ: Հաջորդ օրն էլ զանգեց, տրամադրությունը շատ լավ էր, սկզբում հարց ու փորձ արեց, թե ոնց ենք: «Մենք լավ ենք, Հովի՛կ ջան, դուք ձեզ լավ նայեք»: Հետո թե՝ մա՛մ, ես երեք հատ տանկ եմ խփել, դիվերսիոն ահաբեկիչներ ոչնչացրել: Մենք՝ լարված, գիշեր-ցերեկ խառնած իրար, իսկ իր ձայնն այնքան ուրախ էր, կարծես մեր մոտ պատերազմը լիներ, ոչ թե Արցախում: Բոլորին զանգել էր, բոլորի հետ խոսել, շատ լավ տրամադրությամբ, ոգևորված: Հոկտեմբերի 1-ին Հովիկը զանգել էր հայրիկին ու քեռուն, երկուսին էլ նույն հարցն էր տվել՝ պատերազմը ե՞րբ է վերջանալու, ի՞նչ են ասում: Նույն տրամադրությունը չէր ունեցել: Մի տեսակ անհանգստությունս մեծացավ»: Մայրիկի խոսքով, հոկտեմբերի 3-ն էր, երբ, անկախ իրենից, սկսել է լաց լինել, սիրտն անհանգիստ է եղել: Տիկին Անժիկի որդին այդ օրն է զոհվել:
«Այդ օրն անընդհատ նույն բանն էի ասում՝ Աստված չանի, որ երեխես փորձանքի հանդիպի: Չէի էլ հասկանում, թե ինչու էի նման բաներ խոսում: Հետո արդեն մեզ պատմեցին, որ մինչև հոկտեմբերի 3-ի առավոտյան Հովիկն «ուժեղ բոյ է տվել»: Պատմել են՝ Հովիկը բարձրացավ դիրքը, հետևից գոռացինք, որ հետ դառնա, ասացինք, որ սա արդեն «մեր կռիվը չէ»: Հովիկս հակատանկային զենքին էր տիրապետում, ականանետի նշանառու էր: Երբ նման բան են ասում, զայրանում է՝ «եթե մեր կռիվը չէ, բա ինչո՞ւ ենք հիմա էստեղ»: Հովիկն ու մի տղա զենքը դնում են ուսին ու գնում առաջ: Այսպես էին նկարագրում՝ գնացին ու չեկան: Մեզ այս մանրամասները պատմող տղան էլ հաջորդ օրն է վիրավորվում, տեղափոխում են հիվանդանոց, վիրահատում: Մի քանի օր էր, ինչ Հովհաննեսից լուր չկար: Այդ դեպքում լավ բան չես մտածում: Փեսաս գնացել էր հիվանդանոց, իրեն էինք փնտրում, մտածում էինք՝ երանի վիրավոր լինի: Դե, գիտեինք, որ Ջրականի ուղղությամբ են եղել առաջին ու ծանր հարվածները: Փեսաս հիվանդանոցում տեսնում է, որ վիրավոր տղաներից մեկին մարդիկ են շրջապատում, թե՝ Ջրականից ես, ինչ լուր ունես:
Հաջորդ օրը նորից գնում է հիվանդանոց այդ տղայի՝ Արթուրի մոտ, խնդրում է բժիշկներին, որ իրենց ներկայությամբ այդ տղային միայն մեկ հարց տա՝ ճանաչո՞ւմ է Գրիգորյան Հովհաննեսին, ու վերջ: Թույլ են տալիս հանդիպել, հարցնում է՝ Հովհաննեսին ճանաչո՞ւմ ես, «իմ ամենամոտ ընկերն է», հեռախոսը միացնում է ու նկարը ցույց տալիս: Իսկ հետո ասում է, որ Հովհաննեսը չկա, զոհվել է: Բնական է, որ չէինք հավատում, որովհետև որևէ տեղ չէինք կարողանում իրեն գտնել»: Հովիկի ընտանիքը որդու վերադարձին սպասել է 11 ամիս: «Կառավարություն, պաշտպանության նախարարություն, ամեն հնարավոր տեղ գնացել ենք, ծնողների հետ էինք զրուցում, ոչ մի տեղեկություն չէինք կարողանում ստանալ իրենից: Տեղեկություններ տարածվեցին, թե իբր դեպի Իրան զինվորներ են գնացել: Հետո ասացին, որ դա սուտ լուր է: Ու քիչ-քիչ սկսեցինք հույսներս կտրել, որ տղես ողջ է: Չնայած ներքուստ մինչև հիմա էլ չեմ հավատում, որ Հովհաննեսս զոհվել է, չեմ տեսել տղայիս: Ուղղակի Արթուրն է տեսել իրեն վիրավոր վիճակում, իր հետ եղած տղաներն են զոհվել, շատերին Հովհաննեսից ավելի շուտ են գտել»:
ԴՆԹ հետազոտություններ, սպասում, որոնումներ, երկար, անտանելի երկար թվացող ճանապարհ և զանգ 2021 թ. օգոստոսի 31ին՝ վաղը եկեք: «Մեզ թվում էր, թե նորից պետք է անալիզ հանձնենք: Լավ լուրի չէի սպասում, բայց որդուս զոհվելու բոթը լսելուն էլ պատրաստ չէի: Նույնականացումը եղել էր: Երկու օր հետ որդուս հրաժեշտի արարողությունն էր»: Տիկին Անժիկի ավագ դստեր երեք երեխաներից կրտսերին Հովհաննես են անվանակոչել: Հովիկը նաև փոքրիկ քույրիկ ունի: «Թե ոնց եմ ապրում առանց Հովիկի, չգիտեմ, տունս քանդվեց, թևերս կտրվեցին: Բայց իմ տղեն իր ուժն ինձ է փոխանցել: Երբեմն անելանելի վիճակում եմ հայտնվում, թվում է՝ ելք չկա: Կանգնում եմ Հովիկիս նկարների առաջ, խոսում հետը և մտքովս ինչ անցնում է այդ պահին, այդպես էլ անում եմ, և դա է լինում ճիշտ որոշումը: Հովիկն է ինձ ուղղորդում»:
Հ.Գ. - Հովհաննես Գրիգորյանը ԱՀ նախագահի հրամանագրով հետմահու պարգևատրվել է «Արիություն» մեդալով: Պարգևատրվել է նաև ՀԿ-ների կողմից: Հուղարկավորված է հայրենի Սառնաղբյուր գյուղում՝ տատիկի և պապիկի մոտ:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
![](disc/08-09-23/b6fe3d0a83f06cbf249a21b535aaa394.jpg)
![](disc/08-09-23/e97b80409ebebea8c1b8991c8990d37e.jpg)
![](disc/08-09-23/4dc0355b4263d4050fa7d409a3a0b71d.jpg)
![](disc/08-09-23/b3b7bee17fa4b1ff353c2ab467082aa2.jpg)
![](disc/08-09-23/782ebfd44eb71cfac388bb0e318c20ff.jpg)
![](disc/08-09-23/2c9d497d31c497379387aad488256047.jpg)
![](disc/08-09-23/6cdbdc3347b0d0cfeafcfcdf3782781d.jpg)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/474f424429fd8a5db7639cd72a48223e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-07-24/687ba6c1b10d587fdcdbabe37cc5899c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/999fff8c09bd7deca5991c6b56faa33c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/296cc837af8f39ab42b072c147640a1a.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/369bad346fdc71bece06373cc6ead09b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/25-07-24/070b4b0cd6c59a0527628752ff37ba4c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/23-07-24/3fc5bc6b796605c846c129154c32fe5e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/23-07-24/0513b035a3378ecce3c7e995de0f1e6b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/23-07-24/276ee024ee9fbaabbc2f41a328615ee3.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/22-07-24/d9a1591a765d936a765cf0b83dd28ec8.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/22-07-24/9c6aa56a5f5f25634b0e8447e76ef629.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/22-07-24/27832f8cf2b99257d47edcf28dab1091.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/16-07-24/e9287bd9f723dc06d16ae950730ce134.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/15-07-24/d3cbdc6636991cc1656551e0663d9657.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/10-07-24/93c8353c1e0d4ac3b0d8300a2e4b4db4.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/10-07-24/ef6aec557d506d06c31c24ac41751f83.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/09-07-24/8e7eef161df90805e20705a38b11b21b.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/08-07-24/c8b680b01700929d79b7f27ee87b9d3f.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/08-07-24/79af892ebfe02cd661d97c96b7493465.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/04-07-24/2a2537c0451c31917129be90cd91c0f2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/03-07-24/371f3ec9ba61504af9b2d590d8b74766.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/02-07-24/44b3e1286af964d31c166ef319316193.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/01-07-24/9be0291cf23469d7566a5aca607270bd.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/41eb2cc5112a2fb0370690dee0565664.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/26-06-24/4fa80fb1ccce501c3a8ac433cb9bb881.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-06-24/ff71387fc920df59ef2d2b625b2e13cc.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/24-06-24/52c2474f02b18eba95c5e6080a97c258.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/21-06-24/f974b265400cdd372fe24ab44187910e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/20-06-24/dd8f881a59861340e742408a4712504e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/19-06-24/df076e2b574419a7fd5b938b6056a0f2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/18-06-24/cac91821a550ba73d3e324f0bb721d48.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-06-24/b032087a14cb689780da09ee8ae1fc6c.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/17-06-24/758909027e21ddae45baff7988769cf8.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/14-06-24/9caa3d605d90d3b08ad0be9225d0e060.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/14-06-24/23a90ffbae6a7f575e27b5042eb57d13.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/12-06-24/d3692207c97378b71aca52e06fa81271.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/12-06-24/d01f103f688fdf13af6688fac8d5b8c2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/11-06-24/ede77c726a5f793926d062038617db44.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/11-06-24/ba2afe249ca970a60c7eefdb4b7d8b62.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/10-06-24/e222041f95b36db9314bded9661df0de.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/07-06-24/63e0ba323a5e972cb7f9082a994f291e.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/07-06-24/7e796ee1fe3d7dd8eec11d3e390409f8.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/07-06-24/25269fcfadc5fa4625346584a4554395.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/07-06-24/858a674e360afea9db5b775000b501c4.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/05-06-24/ab597f01320d7e2433ce37b694d9bddb.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/04-06-24/f988e26768bf6880f3f8a4e940c93ea3.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/04-06-24/272129e7efa9f73aa5f774be300986d2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/01-06-24/b1ee594b5629a60f28cff6c3d83df696.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/31-05-24/e6225fe187cc3b10582a2d6994d039b2.jpg&w=60&h=60)
![](/timthumb.php?src=disc/31-05-24/db4a6d97ce8f141fe037294deec72d74.jpg&w=60&h=60)
![](banners/acba.gif)