Ե՞րբ ամուսինն իրավունք չունի ամուսնալուծության դիմում ներկայացնելու. մանրամասնում է իրավաբանը․ «Փաստ»
SOCIETY«Փաստ» օրաթերթը գրում է
«Փաստը» պարբերաբար անդրադառնում է ամենատարբեր ոլորտների իրավական կարգավորումներին՝ վստահ լինելով, որ միայն իրազեկ քաղաքացին կարող է պաշտպանված լինել: Այս անգամ իրավաբան Սյուզաննա Չիլինգարյանի հետ զրույցում խոսել ենք ամուսնալուծության գործընթացի իրավական կողմերի մասին: Չիլինգարյանը նշում է, որ ցավոք, վերջին տարիներին Հայաստանում ամուսնալուծությունների թիվն ավելացել է, պատճառներն էլ խիստ տարբեր են: Այն ազդում է ընտանիքի բոլոր անդամների, հատկապես՝ երեխաների հոգեվիճակի ու վարքի դրսևորման վրա:
«Ամուսնալուծության գործընթացում ընտանեկան հարցերով մասնագիտացված և փորձառու փաստաբանի մասնակցությունը դատավարությանն անհրաժեշտություն է, մասնավորապես՝ ամուսինների համատեղ կյանքում ձեռք բերված գույքից (համատեղ սեփականությունից) բաժինն առանձնացնելը, համատեղ կյանքում ծնված անչափահաս երեխաների համար ապրուստի միջոց (ալիմենտ) բռնագանձելը, երեխայի բնակության վայրը որոշելը կամ նրա հետ տեսակցության կարգ սահմանելը, օրենքով սահմանված դեպքերում անապահով ամուսնու համար ապրուստի միջոց (ալիմենտ) տրամադրելը և այլն»,- «Փաստի» հետ զրույցում ասում է Չիլինգարյանը:
Նշում է՝ եթե ամուսինների միջև առկա է ամուսնալուծվելու վերաբերյալ փոխադարձ համաձայնություն, ապա նրանց ամուսնալուծությունը կատարվում է ՔԿԱԳ մարմնում, և տրվում է ամուսնալուծության վկայական։ Ամուսնալուծության պետական գրանցման համար ներկայացվում են անձը հաստատող փաստաթուղթ, ամուսնության վկայական (առկայության դեպքում), ամուսինների համատեղ դիմումը` ՔԿԱԳ մարմնում ամուսինների միջև փոխադարձ համաձայնության առկայությամբ ամուսնալուծություն կատարելու համար, ամուսիններից մեկի դիմումը, եթե մյուսը դատարանի կողմից ճանաչվել է անհայտ բացակայող կամ անգործունակ կամ դատապարտվել է ազատազրկման երեք տարուց ոչ պակաս ժամկետով, ամուսինների դիմումը և դատարանի` օրինական ուժի մեջ մտած վճռի պատճենը (քաղվածքը)՝ դատական կարգով ամուսնալուծություն կատարելու դեպքում։
«ՔԿԱԳ մարմնում ամուսնալուծությունը կարող է գրանցվել նաև ամուսիններից միայն մեկի դիմումի հիման վրա, եթե մյուս ամուսինը՝ դատարանի կողմից ճանաչվել է անհայտ բացակայող, անգործունակ կամ դատապարտվել է ազատազրկման` երեք տարուց ոչ պակաս ժամկետով: Ամուսնալուծության գրանցման համար ամուսինները ՔԿԱԳ մարմին են ներկայացնում համատեղ դիմում: Եթե ամուսիններից մեկը հնարավորություն չունի անձամբ ներկայանալու ՔԿԱԳ մարմին` ամուսնալուծության մասին համատեղ դիմում տալու համար, ապա ամուսինների կամքի արտահայտությունը կարող է ձևակերպվել ամուսնալուծության մասին առանձին հայտարարություններով: Նման հայտարարություն տվող ամուսնու ստորագրությունը պետք է վավերացված լինի նոտարական կարգով: Ամուսիններն իրավունք ունեն մինչև ամուսնալուծության գրանցումը ցանկացած պահի հրաժարվել ամուսնալուծության մասին իրենց դիմումից: Ամուսինը, առանց կնոջ համաձայնության, իրավունք չունի ամուսնալուծության դիմում ներկայացնել կնոջ հղիության ընթացքում»,-ընդգծում է իրավաբանը։
Հավելում է՝ ամուսնալուծությունը կատարվում է միայն դատական կարգով, եթե բացակայում է ամուսնալուծության մասին ամուսիններից մեկի համաձայնությունը, ամուսիններից մեկը, չնայած առարկության բացակայության, խուսափում է ամուսնալուծությունը ՔԿԱԳ-ում կատարելուց, ամուսինները ցանկանում են փոխադարձ համաձայնությամբ ամուսնալուծվել դատական կարգով։
«Դատական կարգով ամուսնալուծվելիս ամուսնությունը համարվում է դադարած դատարանի վճիռը օրինական ուժի մեջ մտնելու պահից: Ամուսնալուծության գործեր քննելիս դատարանն իրավունք ունի միջոցներ ձեռնարկել ամուսիններին հաշտեցնելու համար և իրավունք ունի գործի քննությունը հետաձգել՝ հաշտվելու համար ամուսիններին տրամադրելով մինչև երեքամսյա ժամկետ: Դատական կարգով ամուսնալուծվելիս ամուսինների միջև համաձայնության բացակայության դեպքում դատարանը պարտավոր է որոշել, թե ամուսնալուծությունից հետո ծնողներից ում հետ պետք է ապրեն երեխաները, որոշել, թե որ ծնողից և ինչ չափով պետք է ալիմենտ բռնագանձվի, ամուսինների պահանջով կատարել նրանց ընդհանուր սեփականությունը համարվող գույքի բաժանումը, ամուսնուց ապրուստի միջոց ստանալու իրավունք ունեցող մյուս ամուսնու պահանջով որոշել այդ միջոցների չափը»,-ասում է մեր զրուցակիցը։
Ընդգծում է՝ դատարանն ամուսնալուծության մասին իր վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելու պահից երեք օրվա ընթացքում պարտավոր է այդ վճռի քաղվածքն ուղարկել ՔԿԱԳ: «Դատական կարգով կատարված ամուսնալուծությունը ենթակա է պետական գրանցման: Դատարանի կողմից մահացած կամ անհայտ բացակայող ճանաչված ամուսնու ներկայանալու և դատարանի համապատասխան վճռի վերանայման դեպքում ամուսինների համատեղ դիմումի հիման վրա ամուսնությունը ՔԿԱԳ-ը կարող է վերականգնել, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ մյուս ամուսինը սահմանված կարգով նոր ամուսնություն է կնքել»,-եզրափակում է Սյուզաննա Չիլինգարյանը:
Լուսինե Առաքելյան
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում