«Իր առաջին զենքը ձեռք բերելու համար քաղաքացին պետք է տեսական և գործնական քննություններ հանձնի, սակայն չեն գործում ռազմամարզական կազմակերպությունները»
SOCIETYԵթե ուզում ես առաջին անգամ զենք ձեռք բերել, պետք է տեսական և գործնական քննություններ հանձնես ռազմամարզական կազմակերպություններում: Այս մասին ասում է «Զենքի շրջանառության կարգավորման մասին» օրենքի փոփոխված տարբերակը, որն ընդունվել է այս տարի: Սակայն չկան այդ ռազմամարզական կազմակերպությունները, քանի որ ՊՆ-ն ԱԺ-ից հետ է կանչել կազմակերպությունների մասին օրենքի նախագիծը, խոստանալով այն լրամշակել և վերադարձնել այն օրենսդիր մարմին, սակայն նախագծի հետքն էլ ԱԺ օրակարգում չկա: Որպես հետևանք՝ մի ամբողջ ոլորտ հայտնվել է անելանելի իրավիճակում: Խնդրի վերաբերյալ հրավիրված ասուլիսում «Մարտական եղբայրություն» միաբանության անդամ Հովսեփ Ղազարյանն ընդգծում է՝ նոր օրենքն ուժի մեջ է մտել, սակայն լիովին չի կիրառվում: «Զուգահեռ պետք է ընդունվեին նաև օրենսդրական այլ ակտեր, դրանցով հնարավորություն կստեղծվեր, որպեսզի այս օրենքը լիարժեք գործի: Օրինակ՝ եթե մարդը պետք է իր առաջին զենքը ձեռք բերի, նոր օրենքով նա պետք է քննություն հանձնի ռազմամարզական կազմակերպություններում, որոշակի դասընթացների մասնակցի զենքի տիրապետման համար, հանձնի քննություն և նոր իրավունք ստանա այն ձեռք բերելու: Սա միանշանակ առաջընթաց է, որովհետև զենք կրող քաղաքացիները լինելու են ավելի կրթված, տիրապետելու են զենքին, հետևաբար զենքի կիրառման դեպքում դժբախտ պատահարների թիվն է նվազելու: Սակայն այստեղ մեծ խնդիր է առաջացել, հաջորդը պետք է ընդունվեր «Ռազմամարզական կազմակերպությունների մասին» օրենքը: Սակայն այն չի ընդունվել, այն մշակվել էր մեր միավորման անդամների կողմից, ինչպես նաև որոշ պատգամավորներ էին մասնակցել օրենքի մշակմանը: Փաստացի մեկ ամիս է, ինչ ՀՀ քաղաքացին զրկվել է զենք ձեռք բերելու իրավունքից»,-նշում է Ղազարյանը: Ընդգծում է՝ այս օրենքը ներառվել է ԱԺ օրակարգում, սակայն գործադիրը այն հետ է «կանչել»: Ստացվում է, որ ոլորտը պարալիզացվել է, հայտնի չեն պատճառները, քաղաքացին, որը ցանկանում է օրենքով իր առաջին զենքը ձեռք բերել, չի կարողանում դա անել:
Անվտանգային և ռազմամարզական ոլորտի ներկայացուցիչների միավորման խորհրդի անդամ, «Ազատազէն» ՌՀԿ խորհրդի նախագահ Իշխան Գևորգյանն ասում է, որ այս օրենքի չկիրառությունը մի քանի կողմերի է վնասում. «Առաջին՝ մեր բնակչությունը չի կարող զինվել: Երկրորդ՝ Որսորդմիությունները և Ռազմամարզական կառույցների գործունեությունը անիմաստ է դառնում առանց նոր զենք գնող հայի: Մյուս կողմը խանութներն են: Ընդ որում՝ այս բոլոր կողմերը գրեթե լուռ են»: Նրա խոսքով՝ իշխանությունն իրենց 1,5 տարի է, ինչ այս օրենքով տանում-բերում է, բայց չեն կարողանում նորմալ արդյունք ստանալ: Օրենքը շատ վաղուց է ընդունվում ու շատ դանդաղ: ««Զենքի մասին» օրենքը Համապարփակ պաշտպանության և անվտանգության համակարգի ընդամենը մեկ սյունն է: Դա պետք է լինի, որ կարողանանք այդ մեծ համակարգը կառուցել: Կան էլի խնդիրներ, այսօր մեր երկրում չկա լրիվ օրինական հրաձգարան, երբ դիմեցինք մեր հրաձգարանն օրինականացնելու համար, մեզ ասացին՝ որակավորված հրահանգիչ չունեք: Մեր շարքերում են բանտի աշխատողների, դատախազների, պարեկ-ոստիկանների ու ԱԻՆ-ի մարզիչներ: Բացի դա, ունենք նաև միջազգային որակավորում ունեցող մարզիչներ: Բայց նրանք չեն համարվում օրենքի մեջ նշված լիցենզավորված մարզիչները, քանի որ քննություն պետք է հանձնեն, բայց այդ քննություն հանձնելու տեղը չկա: Ստացվում է, որ մնացինք գորշ գոտում, երբ մի օր, պարզ լեզվով ասած, դուրները չգանք, կասեն՝ ստոպ մեր գործունեությանը, մինչդեռ երկու տարի է, ինչ խնդրում ենք երկրում մաքսիմալ օրինական մեկ հրաձգարան ունենալ, խառտառակություն է, որ Հայաստանի նման երկրում չունենք հրաձգարան»:
Անվտանգային և ռազմամարզական ոլորտի ներկայացուցիչների միավորման խորհրդի նախագահ, իրավաբան և ռազմական փորձագետ Նարեկ Ներսիսյանը հավելում է՝ խնդիրը չլուծելու դեպքում իրենց իրավունք կվերապահեն օրենքով թույլատրված բոլոր միջոցներով և գործողություններով իրագործել քաղաքացիների իրավունքների պաշտպանությունը:
««Ռազմամարզական կազմակերպությունները» իրենք են խնդրում, որ իրենց վերահսկողության տակ վերցնեն: Մեր միավորման հետ համագործակցող կամ կազմում գտնվող կազմակերպություններին ճանաչում ենք, բայց տեղյակ չենք այլ ռազմամարզական կազմակերպություններից: Սա ինստիտուցիոնալ ու անվտանգային խնդիր է: Զինված ուժերի քաղաքացիական վերահսկողության խնդիրն է լուծվում, որը հատուկ է ժողովրդավարական պետություններին: Պաշտպանության նախարարությունը «Ռազմամարզական կազմակերպությունների մասին օրենքի նախագիծը հետ կանչեց փոփոխությունների և մայիսի 15-ին կրկին ԱԺ բերելու համար, սակայն չբերեց: Որևէ հիմնավորում չկա, կարծում եմ՝ ՊՆ-ն իրական ժողովրդավարական լծակներ չի ուզում հանձն առնել և հասարակական վերահսկողությունից վախ եմ տեսնում, ենթադրեք, թե ինչու: Մինչդեռ սա Սահմանադրության, ժողովրդավարական պետություն կառուցելու պահանջ է: Այս օրենքով ռազմամարզական կազմակերպությունները դուրս են գալիս ֆիդայական շարժումների տրամաբանությունից, դառնում են ռազմակրթարաններ, լուծում ենք կրթական հարց: Հարց ՊՆ-ին՝ ինչո՞ւ այս օրենքի նախագիծը չի բերվում ԱԺ, ի՞նչ մտավախություններ ունեն»:
Հ. Գ. - Երեկ ասուլիսին զուգահեռ՝ ՀՀ ԱԺ պատգամավոր, պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Վիլեն Գաբրիելյանը՝ այս օրենքի հեղինակը, սոցցանցային իր էջում գրառում կատարեց՝ ընդունելով օրենքում առկա բացթողումը: «Խոչընդոտը, ըստ էության, ստեղծվել է այն պատճառով, որ ես ու որոշ գերատեսչությունների գործընկերներ չենք կարողացել ճշգրիտ կոմունիկացիա անելով եզրահանգման գալ «Ռազմամարզական կազմակերպությունների» մասով: Ըստ այդմ, խնդիրը ստեղծվել է իմ սխալ հաշվարկի պատճառով, քանզի չեմ պատկերացրել, որ պետությունը կարող է հարցեր ունենալ և լրացուցիչ հիմնավորումների կարիք լինի «Ռազմամարզական կազմակերպությունների» մասով, ինչի համար հայցում եմ Ձեր բոլորիդ ներողամտությունը»,-գրել էր նա որ այսօր կառավարության նախաձեռնությամբ տեղի է ունենալու ԱԺ արտահերթ նիստ, նիստի ընթացքում փոփոխություններ են տեղի ունենալու «Զենքի շրջանարության կարգավորման մասին» օրենքում. «Փոփոխությունը այս փուլում լինելու է միջանկյալ լուծումով, որպեսզի օրենքը կարողանանք, ի վերջո, աշխատացնենք: Անմիջապես դրանից հետո շրջանառության մեջ եմ դնելու օրենքի փոփոխությունների նոր փաթեթ, որը շատ ավելի է լավարկելու և պարզեցնելու ընթացակարգերը»:
Լուսինե Առաքելյան