Yerevan, 26.December.2025,
00
:
00
BREAKING


Վերացրեք գիտական կոչումների համակարգը, տեսնենք քանի՞ հոգի «գիտությամբ» կզբաղվի

BLOG

Ալեն Ղևոնդյանը Ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է.

Գիտությունը մեզանում մեռնում է: Ցավով եմ ասում, բայց այդ միտումը տևական ժամանակ է առկա: Դրա համար հազար պատճառ կա:
Այդ պատճառների մեջ հավանաբար հիմնականն այն է, որ գիտությունը ռեալ պրոդուկտի ստեղծմանը, հասարակության ու պետության պահանջարկի բավարարմանը ուղղված չէ: Այն, կարծես, իներցիոն ուժով գոյություն ունի ու նույն տրամաբանությամբ էլ շարունակում է գոյատևել: Օբյեկտիվ լինելու համար նշենք, որ պետությունն էլ իր հերթին որոշակի կամ բավարար խնդիրներ չի դնում գիտության առջև: Վերոնշյալ դիտարկումներն ավելի շուտ գիտության հումանիտար բլոկին են վերաբերում, քանզի բնագետների մոտ իրավիճակը քիչ այլ է. նրանք դեռ ունակ են ինֆորմացիոն գլոբալ հասարակության պայմաններում ներկա միջինացված չափորոշիչների ներքո որոշակի պրոդուկտ տալ, որը մրցունակ է, որը կարող է խնդիրներ լուծել, պահանջարկ վայելել:

Գիտությունը մեռնում է, սակայն «գիտության թեկնածուները» տարեց տարի ավելանում են: Տարեց տարի բյուջեի հաշվին տաբեր մասնագիտության մարդիկ հիմնականում հումանիտար բլոկից ընդունվում են ասպիրանտուրաներ ու իրենց հաստատված թեմաների ներքո սկսում «գիտական հետազոտություններ» անել: Մի առանձանահատկություն էլ. եթե փորձենք հասկանալ, թե այդ հետազոտություններն ինչի՞ն են ուղղված, ի՞նչ խնդիրների, ի՞նչ թերացումների, ապա կբացահայտենք, որ նրանց մի մասը նախորդ հետազոտական թեմաների հերթական կրկնությունն են, որտեղ երկու երեք բառի փոփոխությամբ փորձ է արվել «չհետազոտված, նոր» թեմա հայտնաբերել:

Իրականում ամեն հետազոտություն պետք է իր առջև դրված կոնկրետ խնդիր ունենա ու այն լուծելու արդյունքում հասնի ինչ-որ եզրահանգման, որով իր աշխատանքն օգտակար ու անհրաժեշտ կլինի պետության ու հասարակության ինչ-որ ոլորտի, այնտեղ առկա խնդիրների լուծման համար: Փաստացիորեն պետությունը ասպիրանտին հնարավորություն է տալիս 3 տարում խնդիրների առկա օրակարգում որոշակի հստակ լուծումներ ներկայացնել:

Եթե դուք հաշվեք, թե ՀՀ-ի պետ.կառավարման, քաղաքագիտության, միջ.հարաբերությունների, իրավագիտության ու տնտեսագիտության ոլորտներում որքան պաշտպանված ատենախոսույթուններ կան օրինակ՝ «Եվրոպական Միության» թեմատիկայով, որոնց մեծ մասը միմյանց այս կամ այն վերախմբագրված կրկնություն է, ապա իրապես կզարմանաք նրանց մեծ թվից: Ամենից վատն այն է, որ նրանց մի մասն այդ ոլորտի պրոֆեսիոնալ ներկայացուցիչների գրագետ հետազոտությունների կրկնօրինակման փորձեր են: Նմանօրինակ վիճակ է «տեղեկատվական անվտանգության», «Հայաստանի առաջին հանրապետության», «ՀՀ անվտանգության քաղաքականության», «ՀՀ դեմոկրատացման» և մասնագիտական այլ ոլորտներում: Ում՞ են պետք այդ հետազոտությունները, ի՞նչ խնդիր են նրանք լուծում, որքանո՞վ են աջակցում պետության քաղաքականության արդյունավետության բարձարցմանը, հասարակական խնդիրների լուծմանը... ինչ-որ մեկը չափե՞լ է

Այդ հետազոտությունների մեծ մասը որևէ խնդիր չեն լուծում. հիմնականում ունեն մեկ հստակ նպատակ՝ ատենախոսին «գիտական» կոչում տալ: Իրականում գործող համակարգն էլ դրան չի ընդդիմանում: Ի դեպ, դա արդեն վաղուց բավական մոդայիկ հանգամանք է, ավելին՝ որոշներն իրենց «խոստումնալից կերպարին» ու «ազդեցիկ կարգավիճակին» համապատասխան կարծում են, որ գիտական կոչում ունենալը պարտադիր հանգամանք է, ինչով են իրենք ուրիշներից վատ, պակաս:

Մինչդեռ իրականում գիտությունն իր առջև պետք է խնդիր ունենա առկա իրականության հետազոտությունը, հանրային կյանքի տարբեր ոլորտների հիմնահարցերի համար առավել արդյունավետ լուծման բանաձևեր առաջարկելը: Մեզ մոտ գիտությունը որևէ կերպ նման խնդիրների լուծմանը ուղղված չէ: Դիցուկ. ՀՀ-ում շատ հաճախ գիտական կոչում ունեցող տարբեր մասնագետներ մեր պետության ու հասարակության համար կարևոր իրավիճակներում քար լռություն են պահպանում, ավելին՝ նրանց մի մասը «կորում է»: Ասում եմ, բա ի՞նչ եղան ձեր հետազոտությունները, ձեր հիմնավոր գիտական մոտեցումները....

Հայաստանում գիտությունը քիչ է ֆինանսավորվում: Դա լավ չէ, եթե համեմատում ենք, ասենքն պետական/տեղական որոշ գերատեսչությունների ներկայացուցչական ծախսերի հետ: Սակայն մյուս կողմից միգուցե տրամաբանական է. պետք է հասկանալ, թե ֆինանսավորման ենթակա գիտության ոլորտներն ի՞նչ անհրաժեշտ պրոդուկտ կարող են տալ պետությանը. պրոդուկտ, որը կիրառելի է, որը անհրաժեշտ է...

Գիտությունը կամ ավելի շուտ գիտական կոչում ստանալն այսօր ինչ-որ առումով ասոցացվում է իրավականորեն հաստատված «ինտելեկտուալության կարգավիճակ ունենալու» հանգամանքի հետ, որի հանրայնացումը մեր հասրակական ներկա հարաբերություններում հանգեցնում է նրա կրողի ինքնագնահատականի ու հանրային դիրքավորման ամրապնդմանը:

Վերացրեք կոչումների համակարգը, տեսնենք քանի՞ հոգի «գիտությամբ» կզբաղվի:

AraratBank Receives Visa Trusted Partnership Award 2025 Secret Santa at idplus: Anonymous Gift CardsWe condemn the unlawful actions by Armenia’s Gov. against the Armenian Apostolic Church. Jan Figel Free Style issues Armenia’s first corporate bonds in the fashion retail sector, placed by Cube InvestUnibank Completed the Placement of Its Third Issuance of Perpetual BondsScholarship for 100 Artsakh Students as Part of IDBank’s “Side by Side” Program The results of the second Junius financial literacy competition have been summarized From idea to implementation: Ameriabank Presents the Programs Implemented under My Ameria, My Armenia CSR Campaign Ucom and SunChild Launch the “Smart Birdwatching” Educational Program AraratBank Supports Digitization of "Karin" Scientific Center ArchiveWelcome to the ID booth: Big Christmas MarketWidest 5G Coverage, the Launch of the Uplay Platform, and the Integration of Cerillion: Ucom Summarizes 2025 Ucom and Armflix Present “13 Seconds” at KinoPark How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platform Unibank Issues a New Tranche of Perpetual Bonds with 13.75% Coupon Unibank Became a Member of BAFTThe December beneficiary of “The Power of One Dram” initiative is the “City of Smile” Foundation EBRD lends US$ 40 million to Acba bank for youth-led firms in ArmeniaHeading Into 2026 at Ucom Speed։ New Year Offers Are Now Live Bvik and Idram Standing by Young ReadersIDBank participated in the conference dedicated to the 10th anniversary of the Armenian Institute of Directors AxelMondrian Wins Three Major International Awards for Branding, PR and Film Production in 2025Ucom Promotes Space Engineering Education Global Finance names AraratBank Best Sub-Custodian Bank 2025 in ArmeniaAraratBank Participates in “Women’s Empowerment Principles in Armenia” Conference Unibank’s Perpetual Bonds Were Acquired in Nearly One Day Acba bank and France’s Proparco to continue strengthening their long-term strategic partnershipTeam Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia Unibank Issues the First in Armenia Perpetual Bonds Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia AraratBank Joins Armenia's New Greening Initiative: 100 Hectares of New Forest within Three YearsApply for a Unibank salary card and get a chance to win 1 000 000 AMDEuromoney Names Ameriabank Armenia’s Best Bank for Real Estate for the Second Year in a Row S&P Global Ratings has assigned IDBank CJSC a long-term rating of “BB-” and a short-term rating of “B” with a “stable” prospectA Brand-New Section on Idram&IDBankSeveral real and profitable offers ahead of Black Friday: IDBank and IdramAraratBank Joins Social Impact Award 2025 Summit in LjubljanaIDBank issued the 1st tranche of bonds of 2026Ucom Supports the Development of Space Engineering in Armenia Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on GuaranteesUcom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilienceAraratBank and Arca's joint campaign has endedIDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in ArmeniaGRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi CampIdram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNetUcom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia