Yerevan, 06.November.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


«Անգրագիտության ֆոնի վրա չպետք է լուսավոր կետեր լինեն, դրանք խանգարում են». ինչո՞ւ են թիրախավորվում նվիրյալները. «Փաստ»

INTERVIEW

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Վերջին շրջանում թիրախավորվում են բժիշկներ, որոնք մեծ ավանդ են ունեցել երկրի առողջապահական համակարգում, որոնց աշխատանքն անգնահատելի է: Պրոֆեսոր Արմեն Չարչյան, Տավուշի մարզի Աչաջուր համայնքի բժշկական կենտրոնի տնօրեն Կորյուն Վարդապետյան: Ճնշումների հիմքում, ըստ էության, ընդդիմադիր քաղաքական հայացքներն են: Նախօրեին էլ տեղեկություն տարածվեց, որ անվանի պլաստիկ վիրաբույժ Արտավազդ Սահակյանին են ստիպել լքել այն կլինիկան, որն անձամբ է հիմնադրել ու ղեկավարում: Թեմայի և առողջապահական համակարգի շուրջ տեղի ունեցող գործընթացների մասին զրուցել ենք համաճարակաբան Էդուարդ Հովհաննիսյանի և թերապևտ-սրտաբան Լամարա Մանուկյանի հետ: Է. Հովհաննիսյանը նկատում է՝ վերոնշյալն ավելի վաղ սկսված ծրագրի մի մաս է ընդամենը: «Այլակարծության դեմ ռեպրեսիաներն արդեն բավականին երկար ժամանակ են կիրառվում: Երբ Արսեն Թորոսյանը դարձավ նախարար, բոլոր մասնագետների դեմ ռեպրեսիաներ սկսվեցին: Արդեն հիմա հասկանալի է դառնում, որ սա ոչ թե ինչ-որ մեկ մարդու մոտեցում կամ վատ բնավորության արդյունք է, այլ հստակ ծրագիր: Ինչքան լավ մասնագետ կար, բոլորի դեմ, ըստ էության, որոշակի ճնշումներ սկսվեցին»,-ասաց Է. Հովհաննիսյանը՝ հիշեցնելով նաև ՁԻԱՀ-ի կենտրոնի պատմությունը:

«Ցանկացած մարդ, մասնագետ, որն այլ կարծիքի է, միանգամից պետական մեքենան նրա նկատմամբ ամբողջ ուժով ռեպրեսիաների է անցնում: Հիմա այդ ամենը պարզապես ավելի ցայտուն ու երևացող բնույթ ստացավ: Փաստորեն, նվիրյալ մարդկանց հանում են առողջապահությունից, որ, երևի, առողջապահություն չունենանք: Փոքր գյուղի՝ Աչաջուրի օրինակով եմ ասում: Եթե այնտեղ նորմալ բժշկություն չլինի, ծննդատուն էլ չի լինի: Հիմա արդեն բժիշկ էլ չկա: Ուրեմն, գյուղը, մանավանդ՝ սահմանամերձ, սկսելու է կամաց-կամաց դատարկվել: Նույնը դիտարկենք ավելի մեծ՝ Հայաստանի չափերով: Եթե «գլխատում» ես քո բժշկությունը, եթե լավագույն մասնագետներին սկսում ես ճնշել, ուրեմն՝ բժշկությունը չի զարգանալու և հետընթաց է լինելու, իսկ նման երկրում մարդիկ չեն ցանկանա ապրել: Սա նման է մի ծրագրի, որի հիմքում կրկին արտագաղթը խթանելն է: Այդ նույն մասնագետները եթե հոգնեն պայքարելուց, կարող է թողնեն ու հեռանան: Մեր բժիշկները ցանկացած երկրում առողջապահության համակարգի առաջին տեղերում կլինեն: Այս մարդկանց չի կարելի ձեռք տալ, ինչպես մեր մյուս վիրաբույժներին, որոնք հսկայական դպրոցներ են ստեղծել»,-ասաց Է. Հովհաննիսյանը:

Թերապևտ-սրտաբան Լամարա Մանուկյանը հիշեցնում է՝ բժիշկը քաղաքական մարդ չէ, ցանկացած դեպքում բժիշկն անհատ է, և նրա գործունեության առանցքում միշտ բուժական գործն է: «Այս կառավարության օրոք վերջին 3 տարվա ընթացքում մեկը մյուսի հետևից մեծ թվով բժիշկներ թիրախավորվեցին, ինչը ֆանտաստիկա էր: Կորոնավիրուսի ամենաթեժ պահին հեռացվեց Մհեր Դավիդյանցը, որն ամիսներով չէր տեսել երեխային ու տուն չէր գնացել: Ես ինքս այս ամենի զոհն եմ դարձել: Հեռացվեցի թիվ 2 բուժմիավորումից՝ արցախցիներին ու ՀՀ մեր հայրենակիցներին անվճար հեռավար բուժօգնություն տրամադրելու համար: Այդ ծանր օրերին, որպես թերապևտների ասոցիացիայի նախագահ, տան պայմաններում մարդկանց անվճար օգնելու պարտավորություն էի ստանձնել, հետո պարզվեց՝ սխալ եմ արել, պետք է վճարովի անեի, ու արդյունքում ազատվեցի աշխատանքից: Սա նորմալ չէ: Ես ականատես եմ եղել, թե ինչպես է Արմեն Չարչյանը չքնելով՝ մեր մեծ թվով զինվորներին օր ու գիշեր վիրահատում՝ իր շաքարային դիաբետով ու ստենդավորված սրտով:Շնորհակալություն պետք չէ, բայց մի՞թե չի կարելի մարդկանց ուղղակի գնահատել: Լավ, գոնե վատություն չունել: Սա աննորմալ երևույթ է, նման բաներ գոյություն չեն ունեցել: Իսկ Արտավազդ Սահակյանը հերոս է, կերպար է բժշկության մեջ, նա մարդ է, որի առաջ պետք է խոնարհվել և որից պետք է անընդհատ սովորել»,-նշեց Լ. Մանուկյանը՝ նշելով, որ այս ամենն, ի վերջո, միջազգային մեծ արձագանք է ստանում:

«Մեր միջազգային գործընկերներն ուղղակի այլայլված են: Ինձ անգամ հորդորեցին թողնել Հայաստանն ու հայրենասիրությունը և հրավիրեցին իրենց երկիր, ինչն, իհարկե, չկարողացա անել: Երբ այս կառավարությունը 3 տարի առաջ սկսեց ձևավորվել, մի սարսափելի բան կար: Ոչ մի ոլորտում վաստակավոր մասնագետներ չհայտնվեցին: Ոչ մի նախարար խոր գիտելիքների տեր մեկը չեղավ: Մենք այնպիսի բժիշկներ ունենք, բայց նախարար դարձավ մեկը, ով ոչ մի օր սպիտակ խալաթ չէր հագել և թրծված չէր բժշկության մեջ: Մեկը, ով հիվանդի անկողնու առաջ չի դողացել, չի հասկացել՝ ինչ է նշանակում կորցնել, ու ոնց պետք է փրկի հիվանդին: Երբ հարցրի՝ ինչ չափանիշներով է Թորոսյանը նշանակվել, ասացին՝ Փաշինյանի հետ փողոց է փակել: Պատասխանից այլայլվեցի: Դրանից հետո ավելի վատ եղավ՝ եկավ մարդ, որն ընդհանրապես առնչություն չուներ ոլորտի հետ: Մենք բոլոր ոլորտներում մասնագետներ չունեցանք: Վարչապետի մտերիմները ղեկավարեցին, արդյունքում շատ բացեր ու բողոքներ ունեցանք, երկիրը սկսեց պառակտվել»,-ասաց Լ. Մանուկյանը:

Լամարա Մանուկյանն ու Էդուարդ Հովհաննիսյանը կարծում են, որ ճնշումները շարունակական ու ավելի շատ են լինելու: «Ինձ զարմացրել է այն, որ բժշկական համայնքն իներտ է: Ոչ բոլորն են դեռ պատկերացնում, որ բոլորին են հասնելու: Տարբեր տեղերից ճնշումներ են գործադրում, ու շատ մարդիկ իրենց աշխատասենյակներում նստած՝ կարծում են, թե իրենք միշտ այդպես իրենց սիրելի աշխատանքով են զբաղվելու: Բայց նույնիսկ լավագույններին են հասնում, ու սա շատ ավելի վատ ձևով է շարունակվելու, եթե մենք մեզ չկարողանանք պաշտպանել: Ընդդիմադիր հայացքը բժշկի մոտ որտեղի՞ց պետք է առաջանա, որը երբեք չի զբաղվել քաղաքականությամբ: Իհարկե, այն ժամանակ, երբ կազմաքանդվում է առողջապահական այն համակարգը, որում աշխատում է: Սա չպետք է դիտարկենք զուտ անձերի ու նրանց նկատմամբ զուտ քաղաքական հայացքների հետապնդման համատեքստում:

Իսկ այդ քաղաքական հայացքները կոնկրետ համակարգի փրկության ցանկության վրա են հիմնված: Իսկ թե ինչո՞ւ են քանդում առողջապահական համակարգը, հարցը գլոբալ պետք է հասկանալ: Իսկ ինչո՞ւ է քանդվում մեր պաշտպանության համակարգը, ինչո՞ւ են քանդվում այլ համակարգերը: Առողջապահությանը պետք չէ նայել զուտ բուժման տեսանկյունից, առողջապահությունն ազգային անվտանգության շատ լուրջ տարր է: Մենք տեսանք, թե ինչպես են երկրների տնտեսությունները մի պանդեմայից քանդվում: Առողջապահությունն ազգային անվտանգության լուրջ գործոն է, և եթե հիմա այն հետևողականորեն քանդվում է տարբեր ուղղություններով, դա մտահոգվելու առիթ պետք է լինի»,-նշեց համաճարակաբանը:

Լամարա Մանուկյանի կարծիքով, համակարգը վաղուց է քանդված: «Հիմա մնում է այդ համակարգում լույս արձակող մարդկանց վրա էլ ջուր լցնեն, նրանց էլ մարեն ու վերջ: Արդյունքում կհասնենք այն ոլորտների մակարդակին, որոնցում բացառապես դիլետանտություն է: Առողջապահական ոլորտի անվանի բժիշկները թիրախավորվում են, որովհետև անգրագիտության ֆոնի վրա չպետք է լուսավոր կետ լինի: Այդ լուսավոր կետերը պետք է վերանան, որովհետև խանգարում են»,-ասաց Լ.Մանուկյանը:

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

Ucom joins Armenian Internet Governance Forum as a platinum partner AraratBank: Five-Time Winner at AMX Awards 2024AraratBank Initiates a Panel Discussion on AI and LeadershipKhachaturian International Youth Competition launched in China with performance by “Music for Future” Foundation’s Cellist Mari HakobyanUcom Employees Participate in Forest Restoration Efforts in Vayots Dzor Fast Shift has joined Idram's open QR infrastructure New and modern. Arabkir branch of IDBank reopenedAraratBank: Unprecedented Consumer Loan Offer Starting from 14.5% Ucom launches 5G network across nine Armenian citiesLearn to save. World Savings Day with Idram JuniorAnother solar power plant by Ucom and SunChild NGO installed in Vardenis Converse Bank and Kapitalbank signed a cooperation agreement at Sibos 2024 IDBank and Idram at Mantashyants Global Expo AraratBank Introduces UBPAY: A New System for International TransfersIDBank participated in the HR Expo-24 conference Armenia Hosted the Consulting Event of the Year: International CMC Conference was held with Participants from 30 Countries AraratBank Sponsors New Laboratory and Seminar at MatenadaranUcom, in cooperation with SunChild NGO, increases the access to drinking water in Lchavan community The customer is always our top priority: IDBankThe October beneficiary of "The Power of a Dram" is the Children of Armenia FundAmeriabank’s New Offer: Draw of Investment Portfolios for AMD 2M The International CMC Conference kicked off for the first time in Armenia, bringing together management consultants and the business community The winners of the 2024 joint program between SIA Armenia and "The Power of One Dram" have been announced General Director of Ucom Participated in the Annual Conference of the Institute of Internal Auditors Armenia AraratBank Expands International Transfer Options with Golden Money System10% idcoin with IDBank Mastercard cardsUcom Completes Network Modernization in Gyumri and Vanadzor Ameriabank’s Special Offer for New Mastercard Holders. 1% Cashback and Lots of GiftsGeneral Director of Ucom Delivers a Lecture at Leadership School Idram Junior and Koreez Summarize the Results of the Junius Financial Education CompetitionExperience comfortable traveling with IDBank premium cardsUcom has published the 2023 financial audit report UBPay has joined IAMTN Payments NetworkThe Armenian Conference Interpreters Association Celebrates the International Translation Day Old Yerevan: IDBank’s New Branch in an Exclusive FormatAraratBank and SIA: Ongoing Partnership for Social EntrepreneurshipUcom and SunChild NGO have installed a following solar power plant in Chakaten settlementUcom and Impact Hub Yerevan Launch the Ucom Fellowship Incubation ProgramArmenia hosts the most prestigious International CMC Conference and the "Constantinus" Award Ceremony Nokia and Team Telecom Armenia bring 25G PON commercial services to customers across Armenia The Power of One Dram to "Moonk" technoschool Ucom and SunChild NGO Bring Renewable Energy to Syunik's Borderline Regions Incredibly long: Rocket Line 0% now for 12 months Junius: A Financial Literacy Game in the Idram Junior App Around 100,000 households are making use of Team's Internet; 2nd quarter indicators New IDBank Branch in the City of HrazdanUcom Successfully Concludes uGeneration Summer Internship Program IDBank and Idram at the "Horizon" Camp: The Power of One Dram Converse Bank has joined the UN Global Compact Initiative Ucom Launches Special Promotion for Students Ahead of Academic Year