Yerevan, 18.June.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


Ադրբեջանը՝ նաև էկոլոգիական հանցագործ երկիր. «Փաստ»

POLITICS

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Մինչ մարդու գործունեության արդյունքում շրջակա միջավայրի պահպանության և բնապահպանական խնդիրները խորանում են, պետություններն ու միջազգային կազմակերպություններն ավելի մեծ ուշադրություն են դարձնում էկոլոգիական թեմաներին, փորձում գործունեության որոշակի չափանիշներ սահմանել։ Այս հարցն այլևս գլոբալ նշանակություն ունի, քանի որ մի շրջանում հասունացող էկոլոգիական աղետը կարող է իր հետևանքներն ունենալ մեկ այլ տարածքի վրա։ Բայց լիովին այլ խնդիր է, որ կան պետություններ, որոնք կոնկրետ էկոլոգիական հանցագործություններ են իրագործում։ Նման հանցագործությունները ընդունված է անվանել էկոցիդ: Այն իրենից ներկայացնում է հանրային վտանգավորություն, հսկայական վնաս է հասցնում շրջակա բնական միջավայրին և անհնար է դարձնում մարդու գոյությունը:

Օրինակ՝ Ադրբեջանը ինչպես Արցախյան պատերազմի ժամանակ՝ առատորեն ֆոսֆոր պարունակող զենքի կիրառմամբ, անտառների անխնա հրդեհմամբ, այնպես էլ պատերազմից հետո շարունակում է էկոցիդի իր քաղաքականությունը, որպեսզի արցախահայությունը ստիպված լինի հեռանալ Արցախից: Արցախի ԱԳՆ-ն դեռ պատերազմի օրերին արձանագրեց, որ ֆոսֆորային զենքի օգտագործումը հանդիսանում է միջազգային մարդասիրական իրավունքի, սովորութային իրավունքի նորմերի ու սկզբունքների, Ժնևյան կոնվենցիաների, ինչպես նաև ՄԱԿ-ի համապատասխան կոնվենցիաներով ու փաստաթղթերով նախատեսված դրույթների կոպտագույն խախտում։ Անգամ տարբեր իրավապաշտպան կազմակերպություններն էին փաստերի հիման վրա ընդգծում, որ Ադրբեջանն Արցախում արգելված զենքեր է կիրառել։

Բայց Ադրբեջանի այս հանցագործությունները համապատասխան միջազգային արձագանքի չարժանացան, և կոնկրետ միջոցներ չձեռնարկվեցին։ Իսկ Հայաստանն էլ ինչ-որ մի պահից դադարեց դրա մասին խոսել։ Եվ քանի որ հայկական կողմը չօգտագործեց Ադրբեջանին միջազգային տարբեր հարթակներում պատասխանատվության կանչելու հնարավորությունը, ապա Ադրբեջանը սկսեց գործի դնել ու անցկացնել իր այն կեղծ թեզերը, թե Լաչինի միջանցքը հայերն օգտագործում են շրջակա միջավայրը վնասելու համար, այդ միջանցքով ականներ են անցկացնում և տեղադրում տարբեր վայրերում։ Ապա դրան ավելացավ այն մեղադրանքը, թե իբր Արցախում հանքերի շահագործումը մեծ վնաս է հասցնում Ադրբեջանի էկոլոգիային ու աղտոտում է շրջակա միջավայրը։ Ու այս ամենը կատարվում էր այն պարագայում, երբ Ադրբեջանն է ոչ միայն Արցախի Հանրապետության, այլև հենց իր տարածքում շատ լուրջ էկոլոգիական խնդիրներ ստեղծել։

Նավթարդյունաբերության արդյունքում աղտոտվում են ջրային ռեսուրսները, Կասպից ծովի ափամերձ ավազանը ապականվում է նավթային ածխաջրածիններով ու ծանր մետաղներով, իսկ նավթավերամշակման գործարանները թունավոր գազերով են լցնում մթնոլորտը։ Ու բռնապետական Ադրբեջանում ոչ ոք համարձակություն չի ցուցաբերում ձայն հանել այս էկոլոգիական խնդիրների կապակցությամբ, բայց հանկարծ հայտնվեցին պսևդոէկոակտիվիստներ, որոնք իբր բնապահպանական խնդիրներ են առաջ քաշում և պահանջում են, որ Արցախի հանքերը չշահագործվեն։ Այս աստառի ներքո էլ նրանց կողմից փակվեց Լաչինի միջանցքն, ու Արցախը հայտնվեց շրջափակման մեջ։ Սակայն երբ Ադրբեջանը անցակետ տեղադրեց Լաչինի միջանցքում, այդ «բնապահպանները», իսկ իրականում Ադրբեջանի հատուկ ծառայությունների ներկայացուցիչներն ու գործակալները սուսուփուս հեռացան։ Այստեղ են ասել՝ «սելի փոխարեն սելվորն է ճռռում»: Լաչինի միջանցքի փակմանը զուգահեռ Ադրբեջանի էկոլոգիական հանցագործությունները կամ էկոլոգիական տեռորի գործողությունները շարունակվեցին ողջ թափով։

Նրանք ցուրտ եղանակին հատուկ խաթարում էին դեպի Արցախ գնացող էլեկտրաէներգիան ու խափանում գազամատակարարումը՝ քաջ գիտակցելով, որ ցրտի պայմաններում, այլ ելք չունենալով, արցախցիները ստիպված են լինելու ծառերը կտրել ու փայտով տաքանալ։ Մյուս կողմից էլ՝ քանի որ Ադրբեջանը խափանում է իր վերահսկողության տակ գտնվող տարածքով անցնող միակ բարձրավոլտ էլեկտրահաղորդման գծով Հայաստանից Արցախ էլեկտրամատակարարումը, ապա էներգետիկ նվազագույն կարիքների բավարարման համար նման պայմաններում Արցախի Հանրապետությունը ստիպված է լինում կիրառել միայն էլեկտրաէներգիայի արտադրության ներքին ենթակառուցվածքը, որի հզորության շուրջ 70 տոկոսը բաժին է ընկնում Սարսանգի ջրամբարի հիդրոէլեկտրակայանին: Այդ պատճառով այսօր լուրջ բնապահպանական խնդիրների առաջ է կանգնած Արցախի միակ խոշոր ջրամբարը՝ իր ու շրջակա միջավայրի կենսաբազմազանությամբ:

Այս հանգամանքը նաև ազդել է գյուղատնտեսության ու ջրի պաշարների վրա։ Ժամանակի ընթացքում ջրամբարի ջրի մակարդակը ավելի է նվազում՝ մոտենալով կրիտիկական կետին։ Սպասվում է, որ իրավիճակը հատկապես աղետալի կլինի ամռան ամիսներին, երբ մի կողմից՝ մեծանում է ջրի պահանջարկը, մյուս կողմից՝ ավելի շատ ջուր է գոլորշիանում։ Պարզ է՝ Ադրբեջանը այսպիսի հանցագործ քայլերի միջոցով փորձում է էկոլոգիական աղետ առաջացնել, ապա հետո դրանում մեղադրել Արցախին։ Ու բոլորովին պատահական չէ, որ պարբերաբար նաև տեղեկություններ են շրջանառվում, որ Ադրբեջանը կարող է փոխել Թարթառ գետի հունը, որի արդյունքում Սարսանգի ջրամբարն ընդհանրապես կջրազրկվի։

Էկոլոգիական այս կարևոր նշանակություն ունեցող խնդիրները փոխանակ դարձնեն միջազգային քննարկման առարկա, բնապահպանական կազմակերպությունների ուշադրությունը դրանց վրա հրավիրեն, տարածեն տարբեր միջազգային լրատվամիջոցներով, հարցազրույցներ տան, գործի դնեն խորհրդարանական դիվանագիտությունը և դիվանագիտական այլ խողովակներ, ՀՀ իշխանությունները օրուգիշեր խոսում են միայն հաշտության ու խաղաղության պայմանագրի կնքման մասին՝ իբրև միակ փրկություն։ Բայց հարցն այն է, թե արդյո՞ք դրանից հետո Ադրբեջանն իր սև գործը չի շարունակելու։ Իհարկե, շարունակելու է: Ի վերջո, գործ ունենք հանցագործ պետության ու հանցագործ իշխանական կլանի հետ՝ բոլոր ասպեկտներով...

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 
IDBank issues the 3rd tranche of dollar bonds of 2024Ucom’s General Director Spoke about Personal Growth and Quality Management EventHub.am is the official ticketing agent for the concert of the world renowned Black Eyed Peas in TbilisiUcom Launches New Postpaid Packages Amio Era. Memorandum was signed with Yerevan State UniversityExclusive access to all EURO 2024 games for Ucom subscribers idcoin: New tool in IDBank’s loyalty systemUcom’s Fixed Network Launches in Nor HachnAbout 173 Million Drams and More Than 30 Beneficiary Funds. "The Power of One Dram" is 4 Years OldAmio Era. Memorandum was signed with Russian-Armenian UniversityThe Power of One Dram to The Road of Life: July's Beneficiary is Strong MindAraratBank places dollar bonds Yerevan State University and Ucom signed a Memorandum of Cooperation Amio Era: Memorandum was signed with the Armenian State Pedagogical University after K. Abovyan IDBank and Dalma for the Caucasian Deer Reintroduction ProgramThrough Ucom’s Support the 12th Sunchild Festival Concludes Carpisa gift card worth AMD 50.000 from IDBankAmio Bank and Visa celebrated the launch of the Visa Business Signature CardUcom’s General Director participates in Graduation Ceremony of Leadership SchoolExclusive Georgian Music Concert in Yerevan EPIC Applauds EWC Armenia 2024 National Prizewinners Three Victorious Startups Advance to Global CompetitionUcom Supports Youth Environmental Education The 12th "Sunchild" Environmental Festival Launched with Ucom's Support "Armavir" branch of AMIO Bank was reopenedAraratBank completes placement of bonds ahead of schedule Amio Era. Memorandum was signed with Yerevan Brusov State University of Languages and Social Sciences Tree Planting Results with My Forest Armenia: The Power of One Dram Your home is in Armenia – Ameriabank offers mortgage loans for the Diaspora Ucom Supports the Next “SunChild” Festival in Armenia Ameriabank՛s Trade Finance portfolio enriched with four prestigious awards from EBRD and IFCAmio Bank has signed a memorandum with the Ministry of Education, Science, Culture and Sports of RA within the framework of the corporate social responsibility program Rocket Line - now for 60 months: Idram and IDBank Amio Bank issued dram bonds Ucom Celebrates Telecommunication DayFrom now on AMIO Mobile banking will have a new opportunity The Power of One Dram Sums up the Two-Year Program with Teach for ArmeniaGrigori Zakaryan: “Capital markets have a crucial for economic development.” Ucom's General Director Participates in High-Tech Development Panel Discussion IDBank issues the 2nd tranche of dollar bonds of 2024"Amio Era". Education is a chance to change life! Ucom's fixed network is launched in Artashat “By Your Side”: IDBank's new support program for displaced Artsakh citizens The Power of One Dram to the Road of Life Charitable OrganizationAMIO bank issues bondsGeneral Director of Ucom gave a lecture at the French University in Armenia Amio Bank participated in Career City Fest 2K24Transfers to Visa cards of foreign banks are available in the Unibank mobile app ZCMC CJSC general director R.N. Khudoli on the օccation of Internatioanal Labour dayGagik Khachatryan's prolonged denial of medical care amounts to torture. attorneyMore and more smiles in the city. 'Kentron' branch of AMIO BANK was reopened