Yerevan, 28.March.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
BREAKING


Իրավիճակի գնահատականում միակարծիք են, լուծումների հարցում՝ տարակարծիք․ «Փաստ»

ANALYSIS

«Փաստ» օրաթերթը գրում է

Ներկա պահին Հայաստանի համար ստեղծված կացությունն այնքան ծանր է, որ նույնիսկ հավել յալ բնորոշումների ու որակումների կարիք չկա։ Եվ այն հարցադրումը, թե ի վերջո առկա պայմաններում ինչ ելքեր են հնարավոր, դարձել է հանրությանը մտահագող առաջնահերթ հարցը, որը առանձին կուսակցության կամ գործիչների հարց չէ, այլ համազգային նշանակություն ունեցող խնդիր։ Թերևս դրանով էր պայմանավորված, որ սեպտեմբերի 22-ին Կաթողիկոսի նախաձեռնությամբ տեղի ունեցավ Արցախի և Հայաստանի նախկին նախագահների հանդիպումը։

Ըստ երևույթին, հանդիպման արդյունքում նախագահները կոնկրետ որոշումների չէին հանգել ստեղծված իրավիճակից ելքեր գտնելու մասով, դրա համար էլ հանդիպումից հետո տարածված հաղորդագրության մեջ նշվում էր, որ որոշվել է շարունակել հանդիպումները։ Իսկ այս իրողությունը փաստում է այն մասին, որ առկա իրավիճակից ելքեր փնտրելու հարցում նախագահների տեսակետները չեն համընկել, կամ էլ նրանք բավարարվել են ուղղակի իրենց մոտեցումները ներկայացնելով։

Իհարկե, պետք չէր ակնկալել, որ նախագահները միևնույն մոտեցումները պետք է ունենային, և թերևս հանդիպումները նրա համար են, որ քննարկումներ տեղի ունենան և ռացիոնալ որոշումներ ընդունվեն։ Այնուամենայնիվ, ելնելով նախագահների հանդիպումից հետո տարածված հաղորդագրությունից՝ կարելի էր ենթադրել, որ քննարկման բովանդակությունը կոնֆիդենցիալ է, բայց հանդիպումից մի քանի օր հետո առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հարցազրույց տվեց, որտեղ ներկայացրեց իր առանցքային դիրքորոշումը, ապա դրան հետևեց նաև երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի ծավալուն ասուլիսը։ Երկու նախագահներն էլ նշեցին, որ պայմանավորվածություն կա մանրամասներ չհրապարակել, բայց ՏերՊետրոսյանը որոշել էր ոչ ամբողջական, բայց որոշակի գաղտնազերծումներ անել: Հարցազրույցի ժամանակ Տեր-Պետրոսյանը կարդաց իր առաջարկած հայտարարության տեքստը և նշեց, որ նախագահների հետ հանդիպման ժամանակ դրա փոխարեն անցել է հայտարարության երկրորդ տարբերակը։ Սակայն երեկվա իր ասուլիսի ժամանակ Քոչարյանը հերքեց, թե հանդիպման ժամանակ երկու հայտարարություններ են քննարկվել, ապա ընդգծեց, թե միգուցե առաջին նախագահն իր հայտարարության տեքստի բովանդակությունը փորձել է որպես տեսակետ արտահայտել։ Ինչևէ, եթե անդրադառնանք նախագահների մոտեցումների բովանդակային կողմին, ապա պետք է նշենք մի քանի հիմնական կետեր, ընդ որում՝ առանցքային:

Նախ՝ Տեր-Պետրոսյանի մոտեցումներում անմիջապես նկատվում է հոռետեսական նոտա. ինչպես 1997 թվականին իր գրած «Պատերա՞զմ, թե՞ խաղաղություն. լրջանալու պահը» հոդվածում, այնպես էլ հիմա նա ընտրությունը ներկայացնում է վատի ու վատթարագույնի միջև։ Ընդ որում, ՏերՊետրոսյանը ներկայացնում է, թե իրավիճակից ելք չկա, միակ տարբերակը կապիտուլյացիայի ստորագրումն է, այսինքն՝ ըստ առաջին նախագահի, ով էլ լինի իշխանության, նույն կապիտուլ յացիոն փաստաթուղթն է ստորագրելու, և միգուցե նաև ավելի վատ պայմաններով փաստաթուղթ։

Թեպետ, մյուս կողմից, Տեր-Պետրոսյանը հակասում է ինքն իրեն՝ հայտարարելով, թե իրենք տեղյակ չեն՝ ինչ պայմաններով փաստաթուղթ է դրված սեղանին, ընդհանրապես չեն տիրապետում բանակցային գործընթացում շոշափվող պայմաններին, միևնույն ժամանակ խոսելով կոնկրետ ստորագրվելիք փաստաթղթերի վատի ու վատթարագույնի ընտրության մասին։ Ընդ որում, իշխանությունների հետ ընդդիմության երկխոսելու և միասնականորեն հայկական կողմի համար ամենից նվազ վատ պայմանները նախատեսող փաստաթուղթն ընտրելու իր առաջարկով նա, ըստ էության, առաջարկում է, որ բոլորով պատասխանատվություն վերցնեն կապիտուլ յացիոն փաստաթղթի ստորագրման համար կամ լեգիտիմացնեն կապիտուլ յացիոն փաստաթղթի ստորագրումը։ Ի հակադրություն նման մոտեցման, Ռոբերտ Քոչարյանի ասուլիսի շեշտադրումներն այլ էին։

Նրա խոսքով, կապիտուլ յացիայի համար կոնսոլիդացիայի կարիք չկա, այլ հակառակը՝ դեկոնսոլիդացիա է պետք, իսկ կոնսոլիդացիան անհրաժեշտ է լուծումների շուրջ, որը պետք է ծառայի ժողովրդին հաղթանակի մղելու գործին։ Այլ կերպ ասած՝ երկրորդ նախագահը ոչ միայն չի կիսում Տեր-Պետրոսյանի հոռետեսական մոտեցումները, այլև պայքարի շարունակման կողմնակից է՝ նշելով, որ անհույս վիճակներ չկան, դռները բացվում են պայքարողի առջև։ Եվ պատահական չէ, որ նա բերեց 1992 թվականին տեղի ունեցածի օրինակը, երբ թվում էր, թե այլև հույս չկա, Արցախը կորսված է։ Միաժամանակ, հետաքրքրական է, որ առաջին նախագահի հարցազրույցում որպես իրավիճակի հանգուցալուծման տարբերակ միութենական պետության մեջ մտնելու քողարկված ակնարկներ կային։

Ավելի ստույգ, Լևոն ՏերՊետրոսյանը, Հայաստանի՝ ԽՍՀՄ կազմում գտնվելու տարիները հատկապես խաղաղության և զարգացման ասպեկտով «ոսկե դարաշրջան» համարելով, «ձեռքի հետ» միութենական պետության քարոզչություն է իրականացնում՝ հող նախապատրաստելով նրա համար, որ եթե վերոնշյալ «նախագիծը» ուղղակիորեն վերաբերի նաև Հայաստանին, այսինքն՝ նաև մեզ առաջարկվի, հանրությունը որոշակիորեն պատրաստ լինի դրան և ընդդիմացողների թիվը մեծ չլինի: Բայց այն հարցը, թե ներկայումս Ուկրաինայում ընթացող պատերազմի ֆոնին, երբ ՌԴ-ի ողջ ուշադրությունը կենտրոնացած է այդ ուղղությամբ, միութենական պետության կազմ մտնելու ցանկություն արտահայտելով՝ Հայաստանն ինչքանով կկարողանա խուսափել հետագա կորուստներից, առանձին քննարկման թեմա է։

Այս հարցի հետ կապված երկրորդ նախագահը նշեց, որ չի կարծում, թե այս պահին ճիշտ է միութենական պետության կազմում լինել՝ ըստ էության նկատի ունենալով Ռուսաստանի համար ստեղծված ծանր աշխարհաքաղաքական իրադրությունը։ Եվ չնայած որ Քոչարյանը հայտարարեց տարածաշրջանում շահեր ունեցող բոլոր գործընկերների հետ ակտիվ աշխատելու, կոմպլեմենտար քաղաքականությունը շարունակելու մասին, այնուամենայնիվ, մատնանշեց այս պահին Հայաստանի համար ամենակարևոր արտաքին քաղաքական ուղղությունը։ Այն վերաբերում է Իրանի հետ հարաբերությունների խորացմանը, իրավապայմանագրային բազայի ստեղծմանը և, ինչու չէ, նաև համատեղ զորավարժությունների անցկացմանը։

Իսկ այս մոտեցումը ելնում է այն կանխադրույթից, որ Թուրքիայի և Ադրբեջանի պահանջած միջանցքը առաջին հերթին հակասում է Հայաստանի և Իրանի շահերին, իսկ Թեհրանից միջանցքի հնարավոր վտանգը կանխելու ուղղությամբ կոնկրետ ուղերձներ են հղվում։ Այնուհանդերձ, հետաքրքրական է, որ առաջին և երկրորդ նախագահների հիմնական մոտեցումների չհամընկնելու հետ մեկտեղ, նրանք երկուսն էլ մի հարցում միակարծիք էին, ինչի մասին և նշեցին. խոսքը երկրի ծանրագույն վիճակի գնահատականի մասին է: Մյուս կողմից՝ նրանք հույս հայտնեցին, որ Կաթողիկոսի նախաձեռնած ֆորմատով հանդիպումները կշարունակվեն։

Հ.Գ.-Թերթը պատրաստ էր տպագրության, երբ հայտարարություն տարածեց ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանի գրասենյակը՝ մասնավորաբար նշելով. «Նախագահ Սարգսյանը գոհունակությամբ փաստում է, որ իր երկու գործընկերների՝ ՀՀ առաջին և երկրորդ նախագահների հանրային վերջին ելույթները մի կողմից` հանրային դիսկուրսը ակտիվ են պահում, մյուս կողմից՝ բաց են պահում դուռը հետագա հանդիպումների և քննարկումների համար»:

ԱՐՏԱԿ ԳԱԼՍՏՅԱՆ

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 
AraratBank places its 27th issue of dollar bonds Ucom launches network modernization efforts in few regions of ArmeniaUcom Launches Network Modernization Efforts in Regions of Armenia5 000 dram bonus from IDBank for pension card holders World Bank Armenia has organized discussion on facilitating women’s wider engagement in sectors that have been traditionally male dominated in the countryIDBank as a Participant in the Conference of My Forest Armenia NGOIDBank issues the 1st tranche of dollar bonds of 2024In 2023, the SME Loan Portfolio of Ameriabank Reported More Than 30% GrowthMining plays an important role in providing materials for energy transition and green economy: Roman Khudoli Amio digital cards with unlimited opportunities and 5% cashbackInternational Client’s Day at IDBank Termination of service of MIR cards. IDBankThree Sad Stories about FraudstersUcom showed high and stable growth in fixed and mobile communications in 2023 The number of Team mobile subscribers is over 1 million On the occasion of International Women's Day ZCMC employees were awarded 3,780,052 Drams to the City of Smile Fund: The Power of One Dram Will Go to My forest Armenia in MarchGlobal Finance Recognizes Ameriabank's Leadership in Sustainable Finance in ArmeniaHow AMIO succeeded in gathering its team, partners and customers around a common goalWhat to Give on The Occasion of Women's Day? Idram and IDBankHalf Price for Everyone and up to AMD 15.000 Welcome Bonus for New Customers. IDBank Ucom congratulates everyone with spring holidays with a special offer Doing Digital Forum Returns Featuring Brett King as Keynote Speaker We celebrate the successes of AMIO BANK and Ingo Armenia in 2023ZCMC declares, that the Russian company GeoProMining LLC has never been and is not currently a shareholder of the Company, nor does it have any stake in the Company's ownership structureA Millionaire Wanted: New Draw from IdramUcom's fixed network is now available at AshtarakVisa & Unibank Unique opportunities to Olympic Games fans thanks to Visa in ArmeniaThe renovated Ucom sales and service center opened at Komitas 30Privileged conditions with the Business Prime packageInterview with Chairman of BOGG PLC Mel CarvillGet 5% cashback on your AMIO digital card! Get 5% cashback on your AMIO digital card!Book Giving Day in Khnko Aper Library. IDBankTransfer your loan and take benefit of the 1.5% low interest refinancing offerAraratBank Donates to Regional Libraries: BOOKS FOR ALLAmeriabank set to join BOGG, a London Stock Exchange (LSE) listed financial group as a standalone entityWhich Book to Choose as a Gift for the Book Giving Day? A Piece of Advice from Idram and IDBankAMIO BANK will start the leasing process in the immediate futureFast Bank has received a Mastercard membership license Two new sports channels in Ucom's uTV channel listA bunch of smiles in the city. "Artsakh" branch of AMIO BANK has been reopened A network ready for the transition to 5G and qualitatively new television. Ucom signed official agreements with Nokia and MediaKindHow to Celebrate Love Days? A Piece of Advice from Idram and IDBankVisa Travel card - your best friend of the road Ardshinbank announces agreement to acquire HSBC ArmeniaFastex to Provide up to 5 Million $FTN to the “Olympionic” Sports FoundationAMD 3,665,972 to Armenian Mothers. In February, Cancer Awareness Month, The Power of One Dram will be directed to the City of Smile Ambassadors accredited to Armenia, Galaxy Group and Ucom leaders spoke at the largest event of the European Business Association Idplus Digital Fuel Cards: Everyone Makes a Plus