«Այս մթնոլորտի համար միանշանակ քաղաքական պատասխանատվություն է կրում իշխող քաղաքական թիմը».
INTERVIEWԱնհանդուրժողականության, ատելության մթնոլորտի արդեն պարբերական բնույթ ստացած նորանոր դրվագներից հայաստանյան իրականությունն այդպես էլ զերծ չի մնում:
Խնդիրն այն է, որ յուրաքանչյուր նման միջադեպ զուգորդվում է մի շարք բաղադրիչներով, որոնց թվում է նաև անթույլատրելի բառապաշարը:
Իսկ այս փուլում արդեն նոր չափաբաժնով են արդարացվում նույն դրվագների «հերոսները»:
«Իրավական ուղի» ՀԿ համահիմնադիր, արդարադատության նախկին փոխնախարար Ռուբեն Մելիքյանը «Փաստի» հետ զրույցում մի շարք խնդիրներ առանձնացրեց՝ խոսելով նաև հնարավոր հետևանքների, ստեղծված մթնոլորտի վտանգների մասին:
«Նախ՝ կարծում եմ, որ իշխող քաղաքական ուժն այդպես էլ չկարողացավ հասունանալ՝ քաղաքականից հասնելով պետական մակարդակի: Նրանք շարունակում են հասարակությանը դիտարկել յուրայինների և օտարների պրիզմայով:
Իշխանության լինելով արդեն մեկուկես տարի՝ նրանք շարունակում են իրենց համարել ոչ թե բոլորի, այլ միայն յուրայինների իշխանությունը:
Բացի այդ, շարունակում են համարել, որ իրենց յուրային է բնակչության ճնշող մեծամասնությունը:
Մինչդեռ բոլոր երեք դեպքում էլ մենք գործ ունենք սխալ պատկերացումների հետ: Պետք է ուղղակի արձանագրել, որ այս մթնոլորտի համար միանշանակ քաղաքական պատասխանատվություն է կրում իշխող քաղաքական թիմը:
Այն ամենը, ինչ կատարվում է, նրանց անզգույշ կամ դիտավորյալ հնչեցրած ավելորդ խոսքի, թացը չորի հետ խառնելու, հանրությանը առաջ տանելու փոխարեն մշտապես հետ նայել ստիպելու, արհեստական օրակարգեր ձևավորելու արդյունքն է»,-ասաց Ռ. Մելիքյանը:
Մեր զրուցակիցն այսօր չի տեսնում այնպիսի միտումներ, որոնք մթնոլորտը ավելի դրական կդարձնեին:
«Այն միտումները, որոնք մեծ ցանկություն եմ ունենում գնահատել որպես դրական, շատ կարճ կյանք են ունենում. դրանք շատ արագ վերադառնում են իշխող քաղաքական ուժի՝ մեզ համար արդեն սովորական դարձած մի քանի լոզունգների տրամաբանության մեջ. խոսքը նախկին իշխանություններին պիտակավորելու, սև ու սպիտակի բաժանելու, մարդկանց փաստարկին պիտակավորմամբ պատասխանելու և այլնի մասին է:
Պետք է արձանագրել նաև, որ բոլոր քողարկված խնդիրները, որոնք կային բուն հասարակության մեջ, գնալով ջրի երես են դուրս գալիս:
Դրանք քաղաքական հասունության, ինչպես նաև արժեքների մակարդակում առկա խնդիրներն են:
Խնդիր է նաև արժեքավորն անարժեքից տարբերակելու բացակայությունը:
Երբ եղավ կարմիր գծերի անցում, արձանագրվեց մարդկանց մեջ բացասականը խրախուսելու, իսկ դրականը չխրախուսելու, էժան հեղինակություն ձեռք բերելու, այնուհետև այն պահպանելու քաղաքականություն, հենց այդ ամենը նպաստեց այս իրավիճակին»,-ասաց Ռ. Մելիքյանը:
Նա ընդգծեց՝ շանս կա, որ խնդիրները կլուծվեն. «Որովհետև ցանկացած խնդրի լուծման համար դիագնոստիկան առաջին փուլն է: Մենք այդ փուլը նոր ենք անցնում»:
Ինչ վերաբերում է երկակի մոտեցումներին, երբ գրեթե նույնանման միջադեպերի հեղինակները մի դեպքում պատժվում են, մյուս դեպքում՝ ոչ, Ռ. Մելիքյանը նկատեց. «Ցանկացած իշխանություն երազում է լինել արդարացի:
Այլ բան է, թե մարդիկ ինչպես են հասկանում արդարացիի գաղափարը, և այլ բան է, թե կոնկրետ իրավիճակներում ինչպես են այդ սկզբունքներին հետևում:
Այն, որ երկակի ստանդարտները մեր երկրում շատ կարճ ժամանակահատվածում պաշտոնականացվել են, անվիճելի է:
Խնդիրն այն է, թե ինչպե՞ս կարող ենք ձերբազատվել այդ երկակի ստանդարտներից: Իշխանությունն այդ ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկո՞ւմ է, թե՞ ոչ:
Վախենամ՝ այդ ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկելն արդեն անգամ ուշ է, որովհետև երկակի ստանդարտները բացառությունից վերածվել են կանոնի»:
Վերադառնալով ձևավորված մթնոլորտին ու խոսելով հնարավոր վտանգներից՝ Ռուբեն Մելիքյանը հավելում է. «Մենք ունենում ենք նորանոր դրսևորումներ, որոնք չպետք է լինեին, ու սկսում ենք դրանց նորմալ վերաբերվել:
Օրինակ է «Հայելի» ակումբի հետ կապված միջադեպը. ձվերով հարվածում էին պաստառներին, բայց արարքը որպես խուլիգանություն չորակվեց:
Խնդիրն այն է, որ հասարակության այլ խմբեր սա որպես ուղերձ կարող են դիտել: Այսպիսի վատ ուղերձներ կան:
Չեմ ուզում այս պահին կանխատեսումներ անել հնարավոր հետևանքների առումով, բայց, այդուհանդերձ, կարող եմ արձանագրել հետևյալը.
մենք գտնվում ենք սովորական հասարակությունում, որի վրա տարածվում են հասարակական զարգացման բոլոր օրինաչափությունները:
Հաշվի առնելով այլ երկրների փորձը՝ դժվար չէ ծանոթանալ, թե նման իրավիճակներում այդ օրինաչափություններն ուր են տանում»:
Իրավիճակի էլ ավելի խորացման վտանգը կանխելու համատեքստում Ռուբեն Մելիքյանն առանձնացրեց քաղաքական ու հասարակական հարթությունները.
«Քաղաքական ուժերը պետք է ավելի հետևողական լինեն իրենց գործունեության մեջ՝ քաղաքական մակարդակում խնդիրները բարձրաձայնելու իմաստով:
Իսկ քաղաքացիական հասարակության այն ներկայացուցիչները, որոնք ունակ են տեսնել և բարձրաձայնել խնդիրները, աշխատանքի ավելի ակտիվ դաշտ ունեն ինչպես ներսում՝ հասարակության տարբեր շերտերի հետ, այնպես էլ դրսում՝ միջազգային գործընկերների հետ:
Հիմա մենք տեսնում ենք, որ պատշաճ արձագանք չկա, և եթե այսպես շարունակվի, և իրավիճակը դառնա խրոնիկ, ապա դա շատ ավելի ցավալի հետևանքների կարող է բերել»:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ