Բազմակուսակցական, թե՞ երկկուսակցական համակարգեր
BLOG
Արմեն Հովասափյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է.
Բազմակուսակցական համակարգի համակարգային բնույթը ենթադրում է շփումներ կուսակցությունների միջև, կուսակցությունների ու ընտրողների միջև, կուսակցությունների ու պետության միջև: Եթե այդ կապերը խաթարված են, ապա համակարգը վատ է գործում կամ հաճախ գոյություն չունի:
Կայացած բազմակուսակցական համակարգը ինքնակարգավորվող համակարգ է, սակայն այն ինքնաբերաբար չի ձևավորվում: Առնվազն առաջին փուլում, առավել ևս կարճ ժամանակամիջոցում ձևավորելու համար անհրաժեշտ է այն ուղղորդել ժողովրդավարական մեթոդներով: Միաժամանակ, արհեստական քայլերը՝ ուղղված կուսակցությունների թվի ստիպողական կրճատմանն ու, մասնավորապես, երկկուսակցական համակարգի ձևավորմանը, դատապարտված են ձախողման, քանզի տրանսֆորմացիայով պայմանավորված խորքային սոցիալ-քաղաքական երևույթների անավարտության ազդեցությամբ հասարակությունում դեռևս գոյություն ունեն բազմաթիվ բաժանարար գործոններ: Երկկուսակցական համակարգի ստեղծումը բարդ և տևական գործընթաց է, որն ունի իր կանոններն ու նախադրյալները:
Հատկանշական է Ճապոնիայի օրինակը: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո Ճապոնիայի քաղաքական ընդդիմությունը բազմիցս փորձեր է արել լիարժեք հակակշիռ դառնալու իշխող կուսակցությանը: Երբ 1993 թ. Ճապոնիայում մոտ հինգ տասնամյակի ընթացքում իշխանություն ձևավորած Լիբերալ-դեմոկրատական կուսակցությունը կորցրեց այդ հնարավորությունը, և վերադասավորումների արդյունքում մոտ մեկ տասնյակ կուսակցություններ ու քաղաքական խմբավորումներ միավորվեցին Նոր սահմանների կուսակցության մեջ:
Երկկուսակցական համակարգի ձևավորման համար անհրաժեշտ է որոշակի սկզբունքների առկայություն և այդ սկզբունքների կիրառման ամուր ավանդույթներ: Ամերիկյան երկկուսակցական համակարգը հիմնված է գրավոր ձևակերպում չունեցող, սակայն անվերապահորեն պահպանվող համաձայնության վրա, որի առանցքը երեք սկզբունքներ են՝ կոնսենսուս, ժառանգականություն, այլընտրանքայնություն: Առաջինը ենթադրում է ամերիկյան հասարակության հիմքերի (մասնավոր սեփականություն, ազատ տնտեսություն, իշխանությունների տարանջատման սկզբունք և օրենքի գերակայություն, քաղաքական բազմակարծություն, ֆեդերալիզմ և այլն) անվերապահ ընդունում: Հանրապետական կուսակցությունն ավանդաբար գործում է հանուն ձեռնարկատիրական ակտիվության և տնտեսական ազատության ընդլայնման, իսկ Դեմոկրատական կուսակցությունն աշխատում է վերացնել այդ քաղաքականության ծայրահեղ դրսևորումները և մեղմել դրա հետևանքները (անհավասարության խորացում և այլն):
Ակնհայտ է, որ նման սկզբունքների ձևավորումն ու կիրառումը հնարավոր է միայն լուրջ քաղաքական ավանդույթների առկայության պարագայում: Հետևաբար, երիտասարդ ժողովրդավարության երկրներում երկկուսակցական համակարգի ձևավորման նպատակի հռչակումը լավագույն դեպքում երազանք է, իսկ հաճախ՝ մեկ կենտրոնից կառավարվող բազմակուսակցական համակարգի ստեղծմանն ուղղված քայլերի քողարկման միջոց: Դասական մոտեցմամբ խոշոր կուսակցությունների ռազմավարության մեջ ընդգծված գերակշռություն ունի գաղափարական կայունությունը, և գաղափարական կտրուկ թռիչքներ այդպիսի կուսակցությունների գործառույթում հանդիպում են ծայրահեղ դեպքերում՝ կապված միջկուսակցական մրցակցության դաշտերի կառուցվածքային փոփոխությունների հետ:
Այդ օրինաչափությունը չի տարածվում նոր, ժողովրդավարության կայացման փուլում գտնվող համակարգերի վրա, քանի որ ընտրական նախասիրությունները դեռևս կայունացած չեն, և միջկուսակցական մրցակցությունը մղում է պրոբլեմային նոր չափումների որոնման: Իսկ հասարակության մեջ հասարակական զարգացման հիմնարար արժեքների, նպատակների ու իդեալների բացակայությունը կամ թույլ արտահայտվածությունը չափազանց լուրջ խոչընդոտ է իրական բազմակուսակցական համակարգի ձևավորման համար:
Secret Santa at idplus: Anonymous Gift Cards
We condemn the unlawful actions by Armenia’s Gov. against the Armenian Apostolic Church. Jan Figel
Free Style issues Armenia’s first corporate bonds in the fashion retail sector, placed by Cube Invest
Unibank Completed the Placement of Its Third Issuance of Perpetual Bonds
Scholarship for 100 Artsakh Students as Part of IDBank’s “Side by Side” Program
The results of the second Junius financial literacy competition have been summarized
From idea to implementation: Ameriabank Presents the Programs Implemented under My Ameria, My Armenia CSR Campaign
Ucom and SunChild Launch the “Smart Birdwatching” Educational Program
AraratBank Supports Digitization of "Karin" Scientific Center Archive
Welcome to the ID booth: Big Christmas Market
Widest 5G Coverage, the Launch of the Uplay Platform, and the Integration of Cerillion: Ucom Summarizes 2025
Ucom and Armflix Present “13 Seconds” at KinoPark
How to Choose a Career Path and What Skills are Considered Crucial: AraratBank on the GoTeach Platform
Unibank Issues a New Tranche of Perpetual Bonds with 13.75% Coupon
Unibank Became a Member of BAFT
The December beneficiary of “The Power of One Dram” initiative is the “City of Smile” Foundation
EBRD lends US$ 40 million to Acba bank for youth-led firms in Armenia
Heading Into 2026 at Ucom Speed։ New Year Offers Are Now Live
Bvik and Idram Standing by Young Readers
IDBank participated in the conference dedicated to the 10th anniversary of the Armenian Institute of Directors
AxelMondrian Wins Three Major International Awards for Branding, PR and Film Production in 2025
Ucom Promotes Space Engineering Education
Global Finance names AraratBank Best Sub-Custodian Bank 2025 in Armenia
AraratBank Participates in “Women’s Empowerment Principles in Armenia” Conference 
Unibank’s Perpetual Bonds Were Acquired in Nearly One Day
Acba bank and France’s Proparco to continue strengthening their long-term strategic partnership
Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia
Unibank Issues the First in Armenia Perpetual Bonds
Team Holding Announces the Launch of Bond Placement. Underwriter - Freedom Broker Armenia
AraratBank Joins Armenia's New Greening Initiative: 100 Hectares of New Forest within Three Years
Apply for a Unibank salary card and get a chance to win 1 000 000 AMD
Euromoney Names Ameriabank Armenia’s Best Bank for Real Estate for the Second Year in a Row
S&P Global Ratings has assigned IDBank CJSC a long-term rating of “BB-” and a short-term rating of “B” with a “stable” prospect
A Brand-New Section on Idram&IDBank
Several real and profitable offers ahead of Black Friday: IDBank and Idram
AraratBank Joins Social Impact Award 2025 Summit in Ljubljana
IDBank issued the 1st tranche of bonds of 2026
Ucom Supports the Development of Space Engineering in Armenia
Prioritizing Information Security: IDBank and Idram Support APOCALYPSE CTF 2025
IDBank's Representative, Innesa Amirbekyan Appointed Co-Chair of the ICC Banking Commission Task Force on Guarantees
Ucom General Director Ralph Yirikian Awards Certificates to Participants of Cybersecurity Training Course
Acba and Proparco mark one year of partnership, strengthening rural financing and Armenias’s economic resilience
AraratBank and Arca's joint campaign has ended
IDBank: A Pioneer of Digital Banking and Innovation in Armenia
GRAWE Group and C-Quadrat Investment Group have announced plans to acquire 100% of LIGA Insurance Company in Armenia
Ucom Supports the Annual “Capture the Flag 2025” Cybersecurity Competition
Financially Literate with Idram and IDBank: Next Stop – Nairi Camp
Idram received a permit to establish and operate the Armenian payment and settlement QR system IdramNet
Ucom Completes the Deployment of its 5G Network Across All Cities of Armenia
Firebird, Inc. Secures U.S. Export License and Announces Dell Technologies as a Technology Partner, Establishing Major Milestones in Armenia’s AI and Digital Future 
