Սերգեյ Բագրատյան. «Քաղաքացիների կենսամակարդակի դրական փոփոխությունը տեսանելի չէ»
ANALYSISԱյս տարվա հունվար–հոկտեմբերին Հայաստանում գրանցվել է տնտեսական ակտիվության ցուցանիշի տարվա ամենաբարձր մակարդակը։ Այն նախորդ տարվա հունվար–հոկտեմբերի համեմատ աճել է 7%–ով:
Ազգային ժողովի «Ծառուկյան» դաշինքի պատգամավոր, ԱԺ տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ Սերգեյ Բագրատյանի կարծիքով՝ մեկ–երկու ոլորտ կարող է բարձր ցուցանիշ ունենալ, բայց ամենակարևորը վերաբաշխման ցուցիչն է:
Ըստ նրա՝ այդ աճը կարող է պայմանավորված լինել օրինակ հանքարդյունաբերությամբ, բայց ավելի կարևոր հարց կա. «Արդյո՞ք այդ տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը հասանելի է հասարակության բոլոր շերտերին: Օրինակ՝ հանքարդյունաբերության ոլորտի դեպքում գիտենք, որ հիմնական քարշակը Քաջարանի պղնձամոլիբդենային կոմբինատն է, որը հայկական կապիտալ չէ: Այսինքն՝ այդ աճը սովորական քաղաքացուն հասանելի չէ: Եթե հաշվեին վերոնշյալ ակտիվության բաշխվածության աստիճանը հասարակության շրջանում, ապա այն պետք է հուշեր, թե ինչ իրավիճակ է»,–Past.am–ի հետ զրույցում ասաց պատգամավորը՝ ընդգծելով, որ միայն ակտիվության ցուցանիշն է հայտնի, այնինչ հասարակության շրջանում այդ ակտիվության արդյունքը հասկանալու համար հստակ վերլուծություն պետք է կատարել:
«Պետք է վերլուծել և հասկանալ, որովհետև քաղաքացիների կենսամակարդակի դրական փոփոխությունը տեսանելի չէ: Օրինակ՝ մանրածախ առևտրի արդյունքը կոնկրետ տնտեսական աճի ցուցիչ է՝ ոլորտն ընդգրկում է հասարակության բոլոր խավերը, իսկ հանքարդյունաբերության աճն այդ առումով որևէ մեկին ոչինչ չի ասում: Ինչպես մանրածախ առևտրի դեպքում, հստակ օրինակ են նաև շինարարության և գյուղատնտեսության ոլորտները, որոնց ցուցանիշներն անկում են գրանցել: Նշված ոլորտներում գրանցված աճն իրապես ազդակ կլիներ: Իրականում կարող ենք մանիպուլյացիոն հնարքներ կիրառել, ինչի էֆեկտիվությունը շատ ցածր է: Օրինակ՝ հայտարարում են, որ մոնոպոլիաների նվազման ցուցանիշով առաջընթաց ունենք: Բայց երբ դիտարկեցինք մեթոդոլոգիան, հասկացանք, որ հարցումները կատարվել են հենց մենաշնորհներ ունեցող ընկերություններում: Այսինքն՝ բազան, որի վրա հիմնվում է իրենց ուսումնասիրությունը, հավաստիություն չի ներշնչում»,– համեմատական անցկացրեց Ս. Բագրատյանը:
Անդրադառնալով 2018 թ. կանխատեսվող տնտեսական 4,5% աճին, Սերգեյ Բագրատյանը շեշտեց, որ 2017 թ. ավարտն այդ կանխատեսման առումով մեզ պետք է արդեն ինչ–որ բան հուշեր.
«Բայց բյուջեի կատարման հետ կապված խնդիրներ ունենք: Մենք ծրագրային բյուջետավորման ենք անցել և ծրագրերի ֆինանսավորումը պետք է տեսանելի լինի: Հիմա իրենք կապիտալ ներդրումների վրա են շեշտադրում անում, բայց զուգահեռ կրթության, առողջապահության ոլորտները թերֆինանսավորվում են: Այստեղ մենք մտածելու բան ունենք: Եթե դու կապիտալ ներդրումներ անելու ռեալ հնարավորություն ես տեսնում, դժվար թե կրթության և առողջապահության խնդիրները չլուծեիր: Նշված ոլորտների թերֆինանսավորումը ծանր և վտանգավոր մեսիջ է: Նման ցուցանիշը պետք է հաշվեգրվի կամ արտագաղթի կամ մեկ այլ հանգամանքի վրա: Առողջապահության ոլորտի բյուջետային հատկացումները մոտ 6 միլիարդ դրամով նվազել են: Այս դեպքում պետք է ապացուցեն, որ 2017 թ.–ին 6 միլիարդի գերֆինանսավորում է եղել, որն իրականում չկա: Մենք տեսնում ենք, որ քաղաքացիները չեն կարողանում օգտվել ապահովագրական հնարավորություններից՝ սպառված լինելու պատճառաբանությամբ: Այսինքն՝ եթե ընդունենք, որ այդ 6 միլիարդը ավելցուկ ուներ 2017 թ. բյուջեում, ամեն դեպքում, այն չարտահայտվեց ծառայությունների մեջ: Այս ցուցանիշների համադրության մեջ ես կասկածելի եմ համարում կապիտալ ներդրումների ռեալությունը: Հայտարարվեցին թվեր, բայց ներդրումային ծրագրերի իրականացման հիմնավորում որևէ մեկս այդպես էլ չկարողացանք տեսնել: Հիմա էլ հայտարարվում է, որ այդ ներդրումները էներգետիկ ոլորտում են լինելու: Ըստ իս, սակայն, դրանք հանրային բաշխվածություն չեն առաջացնելու: Կոնկրետ բիզնես շահ է, որով միայն բիզնես շահույթ կարելի է ստանալ: Այս առումով հանրության լայն շերտերը որևէ շոշափելի արդյունք չեն կարող ունենալ»:
Աննա Բադալյան