Մին­չև ՍԴ կազ­մը չփոխ­վի, «ներդ­րում­ներ չեն լի­նե­լո՞ւ».

Սահմանադրական դատարանի շուրջ զարգացումները շարունակվում են։ ՍԴ անդամները որոշում են կայացրել «Ազգային ժողովի դիմումի հիման վրա՝ Սահմանադրական դատարանի դատավոր Հրայր Թովմասյանի լիազորությունները դադարեցնելու վերաբերյալ» գործի քննությունը մերժել։ Սրանով ՍԴ անդամները ևս մեկ անգամ ցույց են տալիս, որ չնայած առկա ճնշումներին՝ կաշկանդված չեն անկախ որոշումներ կայացնելուց։

Իսկ իշխանությունը տարբեր մեթոդներ է գործի դնում, որպեսզի ՍԴ-ն դարձնի իր կողմից վերահսկելի և փոխի դատավորների կազմը։ 

Սա դարձել է իշխանությունների համար կյանքի ու մահու խնդիր, կարծես հենց դրանից է կախված մեր երկրի վաղվա օրը, տնտեսության զարգացումը, մի խոսքով, կարծես հիմա էլ՝ մինչև Հրայր Թովմասյանը հրաժարական չտա, «ներդրումներ չեն լինելու»: 

Այս նպատակին հասնելու համար կառավարությունը նույնիսկ հանդես եկավ «օրինական կաշառքի» առաջարկով՝ Դատական օրենսգրքում և «Սահմանադրական դատարանի մասին» օրենքում փոփոխությունների նախագծով, որով նախատեսվում է, որ 2019 թվականի օգոստոսի 1-ից մինչև հոկտեմբերի 31-ը ՍԴ դատավորները կարող են հեռանալ ՍԴ-ից, բայց շարունակել ստանալ աշխատավարձ, հավելավճար մինչև պաշտոնավարման ժամկետի լրանալը։

Ըստ էության, հրաժարականի դիմաց դատավորներին կառավարությունն առաջարկում է երկարաժամկետ բարձր աշխատավարձ՝ չաշխատելու դիմաց։ Եվ այս համատեքստում հասկանալի է ՍԴ դատավորների վրդովմունքը, թե իրենք չեն պատրաստվում հարկատուների հաշվին ստանալ անաշխատ եկամուտ։

Երբ կառավարության կողմից առաջարկված այս գործարքը չաշխատեց, իշխանություններն անցան քրեական գործերի հարուցման գործելակերպին, և առաջին հերթին նշանառության տակ է հայտնվել ՍԴ նախագահը։ Այդպիսով փորձ է կատարվում ճնշում գործադրել դատավորների վրա, որպեսզի հրաժարական տան։ Սակայն քրեական գործերի հարուցման գործելակերպը դեռևս չի նշանակում, թե իշխանության համար ՍԴ-ի հետ կապված հաջող սցենարն արդեն իրականություն է։

Դատավորներին փոխելու այլ տարբերակներ ևս քննարկում են, և անգամ Նիկոլ Փաշինյանն իր հարցազրույցներից մեկում չէր բացառել, որ իրենց նպատակին հասնելու համար կվերակազմավորեն ՍԴ-ն՝ ընդհուպ սահմանադրական փոփոխությունների և հանրաքվեի անցկացման միջոցով։

Եվ ահա, որպեսզի իշխանության այս գործողությունները և դատաիրավական բարեփոխումները կոշտ գնահատականի չարժանանան եվրոպական տարբեր կառույցների կողմից, իշխանական պատվիրակությունը դեսանտ էր իջեցրել Վենետիկի հանձնաժողով, որը Եվրոպայի խորհրդի խորհրդատվական մարմինն է և սահմանադրական, դատաիրավական օրենքների դեպքում կարծիք է ներկայացնում տվյալ կարգավորման սահմանադրականության, միջազգային իրավունքի հետ համապատասխանության վերաբերյալ։ 

Չնայած այդ կարծիքը խորհրդատվական է, սակայն Հայաստանը չի կարող հաշվի չնստել դրա հետ։

 

Ուշագրավ է, որ մամուլում տեղեկություններ տարածվեցին, թե Հայաստանի պատվիրակությունը փորձել է քաղաքական առևտրի մեջ մտնել Վենետիկի հանձնաժողովի հետ, որի էությունը հետևյալն է՝ Վենետիկի հանձնաժողովը հավանություն է տալիս ՍԴում իշխանության նախաձեռնած փոփոխություններին, իսկ դրա դիմաց Հայաստանը վավերացնում է Ստամբուլ յան կոնվենցիան։ 

Սակայն երբ համացանցում տարածվեց Վենետիկի հանձնաժողովի պաշտոնական եզրակացության՝ ՍԴ-ի շուրջ ստեղծված իրավիճակին վերաբերող հատվածի թարգմանությունը, պարզ դարձավ, որ հանձնաժողովն այն կարծիքին է, որ պաշտոնից հրաժարումը պետք է տեղի ունենա ՍԴ դատավորների կամավոր որոշման վրա, իսկ դատավորների նկատմամբ անհիմն (քաղաքական եւ անձնական) ճնշումները պետք է բացառվեն։ Այսինքն՝ ստացվում է, որ Վենետիկի հանձնաժողովը կանաչ լույս չի վառում իշխանության՝ ՍԴ-ն վերակազմավորելու գործողությունների առաջ։

Իսկ ինչ վերաբերում է Ստամբուլ յան կոնվենցիային, ապա արդեն իսկ տեղեկություններ են շրջանառվում, թե իշխանությունները մտադիր են այն խորհրդարանում քննարկման դնել 2020 թվականի հունվար-փետրվար ամիսներին։

 Հասկանալի է, որ հասարակության գերակշռող մասը դեմ է կոնվենցիայի վավերացմանը, և դժվար թե խորհրդարանում հնարավոր լինի այն վավերացնել, քանի որ պատգամավորները չեն կարող հաշվի չնստել հանրային կարծիքի հետ։ Թեպետ, ինչպես ասում են, երբեք մի ասա երբեք:

Ուղղակի հարցն այն է, թե ինչո՞ւ են իշխանությունները մտադիր այդպես համառորեն քննարկման դնել Ստամբուլ յան կոնվենցիան։ Բայց սա, ինչպես ասում են, այլ «դասի» թեմա է:

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ