«Դասական առումով ՀՀԿ–ն կուսակցություն չէ». «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Մենք այսօր ունենք ձևավորված կառավարություն, որն այս պահին ամբողջությամբ տնօրինում է իրավիճակը: Կան նաև տարբեր կարողություններ ունեցող քաղաքական ուժեր և այդ կարողությունները հետագայում ենթակա են փոփոխման: Ընդ որում` թե՛ պոտենցիալի ավելացման, թե՛ թուլացման միտումներով: Քաղաքագետ Ռուբեն Մեհրաբյանը «Փաստ»–ի հետ զրուցում այսպես նկարագրեց ներքաղաքական իրավիճակը:

«Ընտրությունների երկարաձգումը կարող է ազդեցություն ունենալ իշխանության վարկանիշի վրա, բայց չեմ կարծում, որ դա էապես կփոխի պատկերը, որովհետև այսօր ունենք իշխանություն, որն իր լեգիտիմությամբ աննախադեպ է, եթե, իհարկե, չհաշվենք 1991–1995թթ. Լևոն Տեր–Պետրոսյանի իշխանությունը: Կարծում եմ` որքան էլ երկարաձգումն ազդեցություն ունենա վարկանիշի վրա, այուամենայնիվ, այդ հանգամանքը չի փոխի հայկական քաղաքական դաշտում առկա իրադրությունը»,–ասաց նա: 

Քաղաքագետը նոր իշխանություններին կասկածելու որևէ հիմք չի տեսնում, բայց ըստ նրա, դրական է, որ հասարակության մոտ կարող են մտավախություններ առաջանալ: Խոսքը նախորդների սխալներից խուսափելու և դրանք չկրկնելու մասին է: 

«Դրական է, որ մտավախություններ կան, որովհետև իշխանությունն այլասերում է, իսկ բացարձակ իշխանությունն այլասերում է բացարձակապես (անգլիացի պատմաբան և քաղաքական գործիչ Ջոն Աքթոն): Հետևապես` թե՛ հանրության, թե՛ քաղաքական ուժերի պարտքն է թույլ չտալ բացարձակ իշխանություն: Այսինքն` իշխանությունը պետք է բալանսավորված լինի, ինչը նաև ուժեղ իշխանություն ունենալու գրավականն է: Դրա համար պետք է նաև ուժեղ ընդդիմություն, որը մենք չունենք: Դա մեր քաղաքական համակարգի ամենալուրջ բացն է. ունենք նոր իշխանություն, որը մաքրում է իշխանությունը, իսկ ո՞վ է մաքրելու ընդդիմադիր դաշտը քաղաքական աղբից: Հարցը դեռ բաց է: Քաղաքական կամքը բացարձակ անհրաժեշտություն է, բայց բավարար պայման չէ բալանսավորված իշխանություն ունենալու համար: Անհրաժեշտ են նաև ինստիտուցիոնալ երաշխիքներ: Այդ երաշխիքների ցանկում, իհարկե, հասարակությունն իր կարևորությամբ առաջին տեղում կդնեի: Կարևոր է նաև ազատ մամուլը: Հաջորդն ուժեղ ընդդիմությունն է, նաև անկախ դատական համակարգը: Այս ամենի հանրագումարում կարող ենք ունենալ այն ինստիտուցիոնալ երաշխիքները, համաձայն որոնց հնի կրկնություն չենք ստանա: Իհարկե, այս պահին որևէ հիմք չունեմ ներկայիս իշխանությանը կասկածելու նախկին իշխանության ոգով աշխատելու ցանկության մեջ, բայց ինստիտուցիոնալ երաշխիքները պարզապես հրամայական են մեր քաղաքական իրողությունների համար: Մենք իրավունք չունենք ունենալ այնպիսի քաղաքական համակարգ, որն ինքնին սպառնալիք կդառնա մեր ազգային անվտանգությանը, կլինի այնպիսին, ինչպես նախկին իշխանությունների օրոք էր»,–ընդգծեց քաղաքագետը: 

Քաղաքագետի խոսքով` ՀՀԿ–ի` ընդդիմություն լինելու ցանկությունը չի տեղավորվում վերոնշյալի տրամաբանության մեջ:

«Դասական իմաստով ՀՀԿ–ն կուսակցություն չէ: Երբ կդառնա կուսակցություն, այդ ժամանակ էլ կհասկանանք, թե ինչ պոտենցիալով օժտված կուսակցություն է: ՀՀԿ–ն եղել է իշխանության կուսակցություն: Մի կուսակցություն, որը սերտաճած է եղել պետական ապարատի հետ, իսկ երբ հանում ես պետական ապարատի տարրը, ավազե տնակի նման փուլ է գալիս: Այսօր ՀՀԿ–ն փլուզվում և դեռ շարունակելու է փլուզվել»,– ասաց քաղաքագետը:

Նրա խոսքով` եթե ՀՀԿ–ն վերակազմավորվի և քաղաքագիտական իմաստով դառնա լիարժեք կուսակցություն, այդ ժամանակ էլ տեղին կլինի գնահատականներ տալ այն մասին, թե ՀՀԿ–ն կարո՞ղ է լինել վերոնշյալ ընդդիմությունը:

Ինչ վերաբերում է արտախորհրդարանական ուժերին, ուժեղ ընդդիմություն լինելու հնարավորությանը, Ռուբեն Մեհրաբյանը նշեց. «Արտախորհրդարանական տարբեր կազմակերպությունները Հայաստանում բազմաթիվ են, բայց չեմ կարծում, թե ունեն այն պոտենցիալը, ըստ որի կարող են էական ազդեցություն ունենալ հայաստանյան քաղաքական եղանակի վրա»:

Քաղաքագետի դիտարկմամբ` ուժեղ ընդդիմություն չունենալը վտանգավոր է. «Ինչպես ասում են` «սուրբ տեղը դատարկ չի մնում»: Եթե նման ուժ չլինի, այդ ժամանակ պարզ չէ, թե ինչով է այդ սեգմենտը լցվելու: Մյուս կողմից կարծում եմ, որ ընտրություններին ընդառաջ իշխանությունը և իշխանությանը սատարող քաղաքական ուժը պետք է գաղափարախոսական հստակեցում կատարեն իրենց դիրքորոշման մեջ, ինչը շատ կարևոր է լինելու քաղաքական դաշտի գաղափարական սեգմենտների ձևավորման առումով: Միայն ասել` այն ամենին, ինչ լավ է, ես կողմ եմ, և դեմ եմ այն ամենին, ինչը վատ է, դեռ քաղաքական գաղափարախոսություն չէ»:

Քաղաքագետի կարծիքով, թեև ընտրությունների անցկացման ժամկետները կհստակեցվեն միայն ԸՕ բարեփոխումներից հետո, բայց պարզ է, որ այն շատ չի երկարաձգվելու:

«Լինելու է պատշաճ ժամանակահատված, որը թույլ կտա քաղաքական ուժերին վերադասավորվել: Միակ ուժը, որին ձեռնտու է երկարաձգումը, մեծ հաշվով, նախկին իշխանություններն են. վերոնշյալ գնահատականներով հանդերձ, այնուամենայնիվ, պետք է ֆիքսենք, որ Հայաստանը ներկա դրությամբ դուրս չի եկել քաղաքական ճգնաժամից: Ճգնաժամից դուրս գալ կլինի միայն արտահերթ ընտրություններից հետո: Ընտրություններին կհետևի արդեն բարեփոխումների երկարաժամկետ ծրագրերի ձևավորումն ու զարգացումը, առանց որոնց մենք պարզապես կշարունակենք տեղում դոփել: Այս առանձին բացահայտումները, կոռուպցիայի և կոռուպցիոներների դեմ պայքարը շատ լավ է, բայց այդ ամենը կարող է համակարգային բնույթ և համակարգային չափումներ ստանալ այն ժամանակ, երբ դրան զուգահեռ արդեն կունենանք թե՛ ճյուղային, թե՛ համակարգային բարեփոխման ծրագրեր»,–եզրափակեց Ռ. Մեհրաբյանը:

Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում