«Եթե մտնեք «Հայֆիլմի» տարածք, հավատացնում եմ՝ «Դլե յամանի» երաժշտությունը կսկսի հնչել ձեր ականջներում»
INTERVIEWԴերասան, սցենարիստ, «Հայ կինոյի վերածնունդ» հասարակական կազմակերպության փոխնախագահ Հայկ Զաքարյանի հետ «Փաստը» զրուցել է մշակույթի, նրա նկատմամբ պետության հոգածության, կինոարտադրության, «Հայֆիլմին» նոր շունչ հաղորդելու անհրաժեշտության մասին:
«Մեր նախկին և ներկա կառավարությունները երկրի զարգացումը, բյուջեի համալրումը, մարդկանց բարեկեցությունը տեսնում են կարտոֆիլ ցանելու կամ լոլիկ աճեցնելու մեջ, իրենց երևակայությունը չի կարողանում հասնել կինոյին: Օրինակ, ամերիկացիները, ֆրանսիացիները, հիմա արդեն ռուսները հասկանում են, որ երկրի զարգացման գլխավոր ոլորտներից մեկը կինոն է: Եթե Ամերիկան ուրիշ որևէ արտադրություն չունենա, ապա իր ֆիլմարտադրությունն իրեն բավարար է՝ երկիրը պահելու համար:
Հասկանում եմ, որ փոքր երկիր ենք, այդքան ռեսուրս չունենք, բայց ինչ-որ կերպ կարելի է աջակցել երիտասարդ ստեղծագործողներին», - «Փաստի» հետ զրույցում ասում է Զաքարյանը:
Նա վստահ է՝ ստեղծագործողները պարտավոր են հարգել և՛ հանդիսատեսին, և՛ մասնագետներին: «Չի կարելի տեսախցիկը ստատիկ դնել մի դիրքում, չորս ռակուրսով փոխել և 25 րոպե ցույց տալ Սևանը՝ առավոտից մինչև մայրամուտ: Դու 25 րոպե նայում ես ալիքներին: Տանը մեծ ակվարիում ունեմ, ավելի հետաքրքիր է, քան այդ տեսարանին նայելը, որովհետև այստեղ գոնե ձկներն էլ են երևում: Ստեղծագործողը պետք է հասկանա՝ կինոարտադրությունը, ռեժիսուրան իրե՞նն է, թե ոչ», - նշում է սցենարիստը:
Նա ասում է՝ շատ լավ կլիներ, որ երիտասարդներն աջակցություն ունենային, օրինակ՝ 1 միլիոն դրամ տրամադրեին ստեղծագործողին: Ուղղակի կառավարությունը պետք է ճիշտ մոտենա հարցերին: «Իմ գրած սցենարով ֆիլմ նկարահանելու համար ընկերներիս հետ վարկ ենք վերցրել:
Մի ընկերս բարմեն էր աշխատում, ես շախմատ եմ դասավանդում, որ ֆիլմի համար վերցրած վարկը փակենք: Իսկ ինչո՞ւ, դրա՞ համար ենք սովորել, մասնագիտություն ձեռք բերել: Միևնույն ժամանակ մեր նկարած ֆիլմը մեզ որևէ շահույթ չի բերում: Իհարկե, մրցանակներ ենք ստանում, ֆիլմը ստանում է, օրինակ, «Հանդիսատեսի համակրանք» մրցանակը, արձանիկ, բայց ոչ գումար», - ընդգծում է մեր զրուցակիցը:
Զաքարյանը կարծում է, որ պետության կողմից մշակույթի նկատմամբ ուշադրություն կա, բայց բավարար չէ:
«Այդ ուշադրությունն ուղղված է այն ոլորտներին, որոնք կյանքին այնքան էլ համընթաց չեն քայլում: Մի փոքր վախով ուզում եմ նշել, որ այսօր կինոն է արդեն գնում երկրորդ պլան, առաջին պլան գալիս են անիմացիոն ֆիլմերը: Մեզ մոտ դեռ թատրոնն է կարևորվում:
Դրանք ինձ համար այսօր էկզոտիկ վայրեր են, որոնք ասոցացնում եմ թանգարանների հետ: Այն, ինչ բեմադրվում է այսօր թատրոնում, մեր կյանքում կիրառելի չէ:
Այն, որ թատրոնն առաջ կարող էր լինել դաստիարակության մեթոդ, հասարակությանը կրթելու ինչ-որ գործառույթ ունենալ, այսօր չի գործում, որովհետև այսօրվա կյանքն այլ է: Իմ կարծիքով, սովետից մնացած սովորություն է մշակութային ներդրման առյուծի բաժինը թատրոններին տալը:
Անցած տարի հայաստանյան ամբողջ կինեմատոգրաֆին հատկացվել է 275 միլիոն դրամ, որը մոտ 550 հազար դոլար է:
Սա նորմալ, լիամետրաժ ֆիլմի բյուջեի մեկ քսաներորդ մասն է: Պատկերացնո՞ւմ եք: Այնինչ այդքան գումար տրամադրվել է ամբողջ երկրի կինոարտադրությանը: Դեռ մեծ հարց է, թե ի՞նչ սկզբունքով է այդ գումարը տրամադրվում ստեղծագործողներին: Ամեն տարի ֆինանսավորում են նույն մարդկանց, բայց նրանց նկարած ֆիլմերը չկան: Եթե նրանց այս տարի էլ են ֆինանսավորելու, ինչպես նախորդ տարիներին, ուրեմն հեղափոխությունն իզուր էր, ոչ մի բան էլ իրականում չի փոխվել», - ասում է Զաքարյանը:
Անդրադառնում ենք նաև «Հայֆիլմի վերածնունդ» նախաձեռնությանը, որն արդեն գրանցվել է որպես հասարակական կազմակերպություն: «Հայֆիլմի հետ կապված անում ենք ամեն ինչ, որպեսզի այն դուրս գա մասնավորեցման ծրագրից, այդտեղ սկսվեն ֆիլմեր նկարահանվել, «Հայֆիլմը» սկսի գործել: Մեր պայքարի բուն նպատակը դա է: Անցած տարի այն տվել են վարձով ինչոր ընկերության: Եթե մտնեք «Հայֆիլմի» տարածք, հավատացնում եմ՝ «Դլե յամանի» երաժշտությունը կսկսի հնչել ձեր ականջներում: Մի հարկում փայտամշակման գործարան է, մի հարկում շներ են ապրում:
Չեք պատկերացնում, թե ինչ վիճակ է: «Մեր մանկության տանգո» ֆիլմի ժապավենը աղբամանից ենք գտել: «Հայֆիլմի» ներկայիս ղեկավարությունը չի կարող այսօր այնպես անել, որ այնտեղ գոնե մեկ լիամետրաժ ֆիլմ նկարահանվի՝ «Հայֆիլմի» լոգոյով: Մարդիկ ուղղակի կինոյի հետ որևէ առնչություն չունեն», - եզրափակում է մեր զրուցակիցը:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ