Չէ՞ որ քաղաքը գյուղով է ապրում. դժվար ճանապարհներ, աշխատասեր մարդիկ ու բազում խնդիրներ
SOCIETYՀեռու դատական, քաղաքական գործընթացներից ու մոտ հողին՝ գյուղում ապրող բնակիչն այսօր ապրում է իր հոգսերով ու ցավով խոսում «գյուղացին չի ուզում աշխատի» թեզի մասին: Օրերս առիթ ունեցանք այցելելու Վայոց ձորի մի քանի համայնքներ ու գյուղեր: Գյուղերը տարբեր էին՝ հոգսերն ու խնդիրները՝ գրեթե նույնը:
«Ո՞նց չենք ուզում աշխատենք, ամբողջ օրն աշխատում ենք, մեր աշխատանքը ոչ ոք չի անում: Ես ժամը հինգից մինչև ուշ գիշեր եմ աշխատում»,-ասում է Վայոց ձորի Եղեգիս խոշորացված համայնքի Քարագլուխ գյուղում ապրող բնակիչներից մեկը: Նույն գյուղի բնակիչ, ուսուցչուհի Սիրուն Մելքոնյանի ձեռքին էլ բահ էր՝ այդ պահին իր փոքրիկ հողն էր մշակում:
«Գյուղում դժվար է: Գյուղը կտրված է քաղաքից: Գյուղացին չի կարողանում իրացնել իր ապրուստի միջոցը: Դժվարանում է, բայց սիրում է գյուղը, որովհետև գյուղում ենք ծնվել: Բարեկեցիկ ապրել ուզում ենք, բայց դրա համար շատ բաներ են պետք»,-ասում է նա ու հավելում՝ հողամասը պարզապես ընտանիքի համար է, ստացած բերքը չի վաճառում:
«Գյուղը կտրված է նաև բերքը իրացնելու տեսանկյունից: Պետք է տեղափոխես քաղաք, իսկ քաղաք տեղափոխելու համար նույնպես միջոցներ են պետք: Գյուղացին կկարողանա՞ շուկայում տեղ գտնել, իրացնել իր ապրանքը: Խնձորի այգիներ ունենք, միրգը չենք կարողանում իրացնել, մշակում ենք, բայց թափում»,-նշում է նա՝ ընդգծելով, որ արտադրությունների, գործարանների կարիք կա:
«Մարդը չի կարող իր 50, 60 հազար դրամ աշխատավարձով ապրել և դրանով պահել իր ընտանիքը, գյուղում դժվար է: Մեր երիտասարդները շատ են սիրում գյուղը, բայց չեն կարող իրենց ընտանիքը գյուղում պահել: Երիտասարդին ձգող ու կապող օղակ չկա, մանկապարտեզ է պետք, մշակութային տուն է պետք: Այսօր հրաշալի երիտասարդներ ունենք, բայց իրենք գնում են արտերկիր, ինչը ցավալի է:
Իսկ պանդխտությունը չարիք է յուրաքանչյուր ընտանիքի համար: Շատ բաներ կան, որոնք խանգարում են, որ երիտասարդությունը կապվի գյուղին»,ասում է նա ու նշում՝ իրենց գյուղում աշխատասեր ժողովուրդ է ապրում:
«Քարագլխեցին աշխատասեր է, կարելի է ասել՝ քարից հաց քամող»,-ասում է նա ու ցույց տալիս տարիներ շարունակ չգործող ձեռնոցների գործարանը, որն այսօր ներդրումների դեպքում կարող է եկամտի աղբյուր դառնալ:
«Պետք է մտածել, թե գյուղացուն ինչո՞վ կարելի է աջակցել, որ գյուղացին էլ կարողանա ոտքի կանգնել: Չէ՞ որ քաղաքը գյուղով է ապրում»,-շեշտեց ուսուցչուհին:
Գյուղով ապրելու ազդանշանը րոպեներ անց երթուղայինի ազդանշանով փոխարինվեց. հաջորդ գյուղ՝ Վարդահովիտ ուղևորվելու ժամանակն էր: Մինչ այդ՝ Վարդահովիտի մասին լեգենդներ էինք լսել. ասում են՝ մարդիկ այստեղ արջերի ու իր քոթոթների համար կեր են սարքում, որ գան ու բերքի փոխարեն կերն ուտեն:
Հետո պարզվեց՝ պատմությունը լեգենդ չէ, այլ իրականություն, որովհետև այստեղ շատերն են այդպես վարվում: Երևույթը տեղի բնակիչների համար զարմանալի չէ այնքան, որ մարզում անգամ կատակում են՝ ասելով, որ արջերն ու մարդիկ իրար հարմարվել են: «Արջեր, բեզոարյան այծեր, լուսան»,«Փաստի» հետ զրույցում Վարդահովիտ բնակավայրի վարչական ղեկավար Սամվել Գևորգյանը թվարկում է այն կենդանատեսակների անունները, որոնց կարելի է հանդիպել գյուղում:
Անասնապահությունն ու գյուղատնտեսությունն է բնակչության հիմնական զբաղմունքը, բայց բնակչությունը քիչ է:
Սամվել Գևորգյանի խոսքով, գյուղի հիմնական խնդիրը ճանապարհն է. «Այն վերանորոգելու ծրագիր կա, Համաշխարհային բանկից են եկել, նայել ու դրական եզրակացություն են տվել: Հիմա քննարկման փուլում է, Աստված գիտի՝ ինչ կլինի: Ճանապարհի ծրագրի հետ կապված բոլոր կառույցներին դիմել ենք, նաև մարզպետարանն է ներկայացրել կառավարությանը, բայց թե ինչ ընթացքի մեջ է՝ չգիտենք»: Գյուղում այլ խնդիրներ էլ կան. «Գյուղում տրանսպորտը չի աշխատում, գյուղը նաև գազաֆիկացված չէ՝ այստեղ դեռ փայտի վառարան են վառում: Բայց մեր հիմնական խնդիրը ճանապարհն է, ճանապարհ լինի՝ տրանսպորտ էլ կաշխատի: Պայքարում ենք, վիճաբանում ենք, «մարշուտնին» բերում ենք, բայց երկու անգամ գալիս է, երրորդ անգամ չի գալիս, չնայած մեր պահանջն այն է, որ շաբաթական մի օր գա»:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ